|
|
Siilaanyo Iyo Wadaadada Ku Xeerani Waxay
Khilaafka Kulmiye
Ula Dhaqmayaan Sidii Muran Maamul Oo Ka Jira Wasaarad Dawladeed
Hargeysa, June 6, 2014 (Haatuf) - SNM-tu may aqoon in
madaxdeedu ay ka aar-goostaan xubnaha ururka ee aanay isku aragtida
ahayn ama dhaliilaba ka hor intii aanu Axmed Siilaanyo ku soo biirin oo
ahayd dabayaaqadii 1984.
SNM-tu mar walba waxay u badnayd dhalinyaro aan waligood u shaqayn
nidaamkii Siyaad Bare oo ku soo barbaaray dalka oo ay haysato dawlad
dadkooda neceb oo dhibta.
Madaxda SNM-tu se waxay mar walba u badnaayeen dad askar iyo rayidba
isugu jiray oo usoo shaqeeyey ama dawladii Siyaad Bare ama xukuumadihii
madaniga ahaa ee ka horeeyey ama labadoodaba, waxayse madaxdii sanadahaa
hore ay ahaayeen niman wax aaminsan oo intay mucaaradnimadii xukunkii
askarta ee Siyaad Barre aad ugu fogaatay markii dambe isla gartay in
qaabka kaliya ee nidaamkii kalidii taliska ahaa xukunka lagaga tuuri
karaa yahay halgan hubaysan oo lagaga hortago.
Hogaamiyeyaashii
taariikhiga ahaa ee SNM ee rayid iyo askarba lahaa waxa kale oo ay
asiibeen markay ka badheedheen in nidaamka dalka lagu xukumi doonaa
marka siyaad bare la rido ahaan doono mid dimuqraadi ah oo dadka u
saamaxaya inay iyaga oo xor ah dooran karaan madaxdooda.
Madaxdaasi may is odhan Ethiopia oo hanti-wadaag iyo shuuciyad qaadatay
wakhtiyar ka hor aasaasidii SNM-ta 1981 ayaad joogtaane idinkuna iyaga
ku dayda balse waxay ninkii xiligaa xukumayey Ethiopia ee Mengiste Haile
Maryam aayar u sheegeen in jabhadoodan SNM sida kaliya ee ay isku
bixinaysaa tahay iyadoo ay u hogaansanaata kuna shaqaysa waxay
shacbigeedu doonayaan oo ah nidaam siyaasadeed oo dimuqraadiyad ku
dhisan isla markaana waafaqsan diinta Islaamka ee xaniifka ah iyo
dhaqanka Soomaaliyeed ee suuban oo leh axsaab siyaasadeed oo xor ah,
doorasho xor ah, dhaqaale xor ah iyo saxaafad xor ah taas oo uu Mengiste
isagoo sheeganaya mabaadiida Marxism-ka aanu ka boodine balse uu waliba
ubogay sida
saraaxada leh ee ay wax ugu sheegeen ee ka duwanayd sidii Cabdilaahi
Yuusuf-kii qaatay kitaabkii Cagaarnaa ee Qadaafi si uu Liibiya hub iyo
lacag uga helo.
Laba sanadood intaanay ka soo wareegin markii uu xilka gudoomiyenimada
SNM qabtay ayaa Axmed Siilaanyo wuxuu ururkii ka dhex bilaabay habdhaqan
cusub oo uu hantida iyo magaca ururka u adeegsanayo la dagaalanka cid
kasta oo dhaliisha hogaamintiisa ilaa uu gaadhay xadd uu janaraalkii
Herer fadhiyey ee xukumayey ciidamada Bariga Ethiopia u adeegsado in
argagixin, xadhig iyo cabudhin lagula dhaqmo xubnihii golaha dhexe ee
ururka ee mucaaridka ku ahaa.
Hadaba maanta oo 30 sano ku dhawaad laga joogo taariikhdaa oo
madaxweynihii dalkuna yahay Axmed Siilaanyo ayaa waxaynu arkaynaa
xisbigii kulmiye oo u kala jabay laba garab oo ay kala hogaaminayaan
madaxweynihii Jamhuuriyada iyo gudoomiyihii xisbiga Muuse Biixi.
Run ahaantii waa ku ceeb madaxweynaha inuu u dhaqmo sidii hogaamiye
kooxeed xisbi waayo dadku waxay u doorteen inuu madaxweynihii dalka
ahaado ee umay dooran xilkan labaad ee uu isagu isu gartay soona
shaacbaxay intii uu is-haysiga Kulmiye bilaabmay.
Gefka labaad ee uu madaxweynuhu galay waxa weeye adeegsigan uu awoodii
dawlada ee dhamayd u isticmaalayo muquuninta garabka kale ee kula
tartamaya cida noqonaysa murashaxa xisbiga ee jagada madaxweynaha
Somaliland ee doorashada 2015.
Awoodaha uu Siilaanyo u adeegsanayo la dagaalanka garabka ay xisbiga
gudihiisa isku hayaan, waxa ka mid ah ciidankii amaanka ee dalka,
cashuurtii dadweynaha laga qaadayey iyo warbaahintii dawlada taas oo aanu madaxweynuhu
haba yaraatee xaq u lahayn inuu ku tagrifalo laakiinse ay caadadii
tahay inuu sidan u dhaqmo sidaynu horeba uga soo sheekaynay markii uu SNM-ta joogay in
masuuliyaadka uu ummada u hayo u isticmaalo damaciisa siyaasadeed iyo
danihiisa shakhsiga ah.
Dabcan madaxweyne Siilaanyo distoorka ayaa u saamaxaya inuu doorasho
mudo xiliyeed labaad (second term) ah isu soo taago laakiin mushkilada
haysataa waxay tahay xisbigii uu iska sharixi lahaa oo lagula tartamayo cida
noqonaysa murashaxa madaxweynaha, taasina waa arin daakhili ah oo xisbiga
gudihiisa ka taagan ee maaha in loola dhaqmo sidii muran maamul oo ka
jira mid ka mid ah wasaaradaha ama hay’adaha kale ee dawlada oo kale,
sidoo kale ma aha in labada garab midkoona adeegsado waxyaabaha ummada
ka wada dhexeeya.
Xisbi ahaan marka la eegana waxa Kulmiye u fiicnaan lahayd in labadooda
garab midkoodna dhiniciisa u afduubin hay’adihii, shuruucdii iyo magacii
xisbiga.
Hadii Kulmiye jirayo iyo hadii uu burburayoba waa mid u taala madaxda
iyo taageerayaasha xisbiga iyo waliba ashkhaastii aasaastay ee tacabka
badan galisay. Hadii ay ka fursan waydo oo xisbigaasi sidii UDUB isna
gacanta madaxdiisa ku burburo taasi ma noqonayso arin u taala Somaliland
inteeda kale.
Qaladka uu sameeyey Madaxweyne Siilaanyo waxa weeye isaga oo dib uga
dhacay xiligii ay ku haboonayd inuu muhmalka ka saaro musharaxnimadiisa
waayo intii uu talada dalka qabtayba waxa jiray warar la isla dhex
wareego oo odhanayey inaanu shanta sanadood ee dambe isa-soo taagi
doonin.
Ilaa hadda lama garan karo sababta Mr Siilaanyo ku kaliftay inuu bari
hore is cadayn waayo ee uu mawqifkiisa dib ugu dhigay ilaa iyo wakhtigan
maanta ee keentay inay isaga iyo Muuse isku murgadaan xisbigii Kulmiyena
dildilaaco.
Miyaanu xisbigu ahayn Faraskii lagaga qayb galayey baratanka loo galayo
in lagu haleelo kursiga madaxtinimada dalka? Muuse qudhidiisu may ahayn inay
Siilaanyo wax muhmal ah ku wada socdaan intaas oo dhan ee waxa ay ahayd
inuu ka sii shaqeeyo in aanu qaraxan oo kale ka dhicin xisbigii uu wax
ka doonayey waxna ku doonayey ee uu gudoomiyaha ka ahaa oo hadii Odaygu
ka maagay inuu wakhti hore iclaamiyo musharaxnimadiisa aanu Muuse ahaan
taas u qaadan in Siilaanyo shanta sano ee dambe isa-soo taagi
doonin.
Waxa-se cad in labaduba ay ilaa doorashadii 2010 ee Kulmiye ku
guulaystay ay sidii niman digo iyo dambas kala iibinaya u wada socdeen.
Madaxweynuhu isagaa bilaabay xabadii u horaysay ee qaraxa Kulmiye
gudihiisa keentay markii uu wasiir ku xigeenkii gudaha Cabdilaahi Abokor
uu xilkii uga qaaday sababo la xidhiidha liiska xubnaha golaha dhexe
cida uga galaysa beesha Aadan Ciise ee uu Mr Abokor ka soo jeeday oo uu
isagu soo qoray liiskooda balse madaxtooyadu ka cadhootay kadib markii
ay ka wayday ashkhaas ay taageeradooda tirsanaysay.
Inkastoo ay wasiirada kaleba ay iyagu u xilsaarnaayeen inay soo qoraan
liisaska beelahooda ka galaya golaha dhexe hadana madaxtooyadu
waxa ay liiskii uu soo qoray Cabdilaahi Abokor ka kicisay caasifad weyn
oo galaafatay wasiir ku xigeenkii taas oo aan waliba lagaga hadhine
balse uu Cali Warancade ka daba diray ciidanka RRU-da kuwaas oo goor
saq-dhexe ah gurigiisa ku qaaday weerar waxshi-nimo ah oo uu dirqi iyo
tu-xun kaga badbaaday balse naxdin iyo argagax farabadan ku riday
qoyskiisii iyo caruurtiisii iyo kuwii jiiraankaba.
Dabcan iclaamintii Muuse Biixi ee musharaxnimadiisuna waxay sii shiday
dabkii, inkastoo sida Siilaanyaba xaq u leeyahay inuu isa-soo sharaxo uu
Muusana xaq u leeyahay inuu ku hamiyo kursiga dalka looga taliyo.
Hase yeeshee waxaad moodaa in arinta hirdanka Kulmiye ka dhex aloosani ay
hada faraha ka baxday oo xataa Xaaji Cabdi iyo Saleebaan Gaalba ay
ku adkaan doonto inay xall u helaan waayo lama filayo in madaxweynaha
iyo gacanyarayaashiisu ay joojiyaan awoodaha dawladeed ee ay sida
cadawtinimada leh ugula dhaqmayaan garabka kale ee ay hogaaminayaan Muuse
Biixi iyo Maxamed Kaahin oo ah labadii u dambeeyey ee Mujaahidiintii
halgankii hubaysnaa kaga hadhsanaa regime-ka Siilaanyo ee hada u
biyeystay inuu iyagana qabadsiiyo wadadii uu hore u mariyey mujaahid
Cabdiraxmaan Aw Cali Faarax xiligii shirkii golaha dhexe ee Kulmiye ee
ku qabsoomay
Burco sanadkii 2008 kaas oo gunaanadkiisii lagaga dhawaaqay in
Axmed Siilaanyo iyo Cabdiraxmaan Saylici noqonayaan musharixiinta
Madaxweynaha iyo Madaxweyne ku xigeenka ee xisbiga uga qaybgalaya
doorashada 2010 iyadoo Muuse Biixi iyo Maxamed Kaahin ay Siilaanyo
go’aankaasi ku raaceen halka mujaahidiintii kale ee ku sugnaa shirka
gudihiisa iyo dibadiisaba ay la safteen Cabdiraxmaan Aw Cali oo uu
Siilaanyo ka doorbiday Cabdiraxmaan Saylici.
Hadaba Axmed Siilaanyo oo aanay dhibin ama waxba ku ahayn inuu adeegsado
awood kasta oo uu u heli karo muquuninta cida kursiga uu doonayo soo
hawaysata isla markaana ka sardhiya tartanka oo aynu ogayn sidii uu u
galay xildhibaanka da’da yar ee Maxamed Cali (Obama) markii uu shirkaa
golaha dhexe ee Burco uu isku dayey inuu Siilaanyo kula tartamo
murashaxnimada xisbiga ee jagada madaxweynaha, sidaas darteed ma laga
fili karaa shakhsiyada caynkaas ah inuu u dhaqmo sidii nin madax
dawladeed (Statesman) oo xeerinaya milgihii ay madaxnimada iyo
dawladnimadu lahaayeen?
Su’aashaasi maaha mid aynu hordhigayno ragii SNM-ta ahaa ee arintii
General Abare iyo Siilaanyo ogaa, balse su’aashan jawaabteedu waxay ku
xidhnaan doontaa oo ay ka soo dhex bixi kolba sida uu Siilaanyo
ayaamaha soo socda ka yeelo khilaafka Kulmiye ee maalinba maalinta ka
dambaysa sii durkaya, ee aynu ka dhursugno wuxuu Haatuf-ku soo sido ee
Rabbi xukumo. |