Haatuf News

Home | Contact Us | LinksArchives

 ISSUE 2403

July 14,2010                                                                                   Sha'ban 02,1431H     

Boqolaal Tahriibayaal Ah Oo Ku Qaraqmay Xeebaha Liibiya Iyo Dareenka Cabsida Leh Ee Dhalinyarada Reer Somaliland Ee Ku Qulqulaya Dalalka Waqooyiga Afrika

Kulmiye oo cadeeyey mawqifkiisa ku aadan muddo kordhinta ay Guurtidu u samaysay Madaxweynaha iyo ku xigeenkiisa

Madaxweyne Obama Oo Socdaalkiisii U Horeeyay Ku Tegay Qaaradda Yurub

Xukuumadda Madaxweyne Rayaale Iyo Tirada 29 Ma Faal Baa U Qabtay

Koox Suxufiyiin Ah Oo Dhamaystay Tababar Aqooneed  Ku Saabsan  Xalinta Khilaafaadka Iyo Nabada  

Sirdoonka Iyo Habka Uu U Shaqeeyo

 

Safarkaygii Somaliland Iyo Wixii Aan Ku Soo Arkay 2008-2009

Dhalinyaradu Marnaba Ma Ogola Odayaal Korkooda Ku Legdama, Lumiyana Mustaqbalkooda

Dawladdu Xayaysiiska Caano Boodhaha Iyo Maraq Digaaga Ha iska Dayso

Wadooyin Ay Iska Kaashadeen Dawladda Hoose Iyo Dadka Ku Nool Degmada 26 June Oo Wasiirka Daakhiligu Xadhiga Ka Jooyey

Roobabkii Xilliga Guga Oo Ka Curtay Somaliland

Wakiiladda Oo Cod Aqlabiyad Ah Ku Ansixiyey Miisaaniyadda 2009, Laba Bilood Oo Fasax Ahna Galay

 

 

“Shacabkeenu Way Barteen Sida Siyaasiga Aan Dantooda Wadin Ay Iskaga Qabtaan Oo Codkooda Ayay Ku Ciil Baxayaan”

Abwaan C/Raxmaan  Abeeswaraysi Khaas Ah:-

Hargeysa, July 14, 2010 (Haatuf) – Abwaanka da’ada yar ee reer Somaliland Abwaan C/raxmaan Ibraahin Aadan (Abees) ayaa dhalinyarada dalka ugu digay inay u soo haajiraan dalalka Yurub, taas oo uu ku sababeeyay in dalkooda ay aaminaan, islamarkaana iska ilaaliyaan inay tahriibaan oo ay biimeeyaan naftooda.

Abwaan C/raxmaan Ibraahin,waxa uu ugu baaqay xukuumada cusub in aanay marin wadadii dawladii Rayaale oo dhalinyarada aan xil iska saari jirin, Abwaanku waxa uu intaa ku daray in ay xukuumada Madaxwayne Axmed Siilaanyo ay si wayn ugu soo jeedsato horumarinta dhalinyarada dalka.

Sidoo kale waxa uu ka dhawaajiyey oo u sheegay in ay shacbiga reer Somaliland hada ay barteen sida loo badalo hogaanka waxba u qaban waaya.

Abwaan C/raxmaan Abees oo aanu shalay galab kula xidhiidhney khadka Telefoonka isaga oo ku sugan magaalada London ee boqortooyada UK oo uu ku nool yahay hada, ayaa sidoo kale ka xog waramay maansooyinka uu ka tiriyey dhibaatooyinka Tahriibta, Arimaha Jacaylka, iyo Jiifto uu  uu kula dardaarmayo iguna ducaynayo xukuumada talada ku guulaysatey ee Madaxwaynaha uu ka yahay Axmed Maxamed Maxamuud Siilaanyo.

Intaa ka dib waraysigaas oo dhinacyo badan ka hadlaya ayaa  waxa uu u dhacay sidan:-

S:Abwaan Abees waad la socotaa inay siyaasada dalku dhamaan is wada dhalan rogtey oo isbedel wayni dhacay, runtii gabayaaguna wuxuu saadaaliyaa mustaqbalka, adigu Abwaan  ahaan maxaad ka tirisay xaaladaas,  maxaadse ka odhan lahayd?

J:Waa runtaa wadanka waxaa ka dhacay is badel, marka laga hadlayo xaga siyaasada, waana guul dhamaan dadka Somaliland ay leeyihiin waanan ugu hambalyaynaya, Anigu Cabdirahman ahaan waxaan ka tiriyey Jiifto yar oo aan dheerayn, taas oo aan kula dardaarmay hogaanka cusub ee la doortay, isla markaana aan ugu ducucaynayo, waxaanay u dhacday Jiiftadani sidan:-

Waa diiwan aduunyadu

Door-ba wixii yimaadiyo

Sooyalka lagu daro

Dugsi guuna weeyi

Cashar iyo duruusiyo

Deris bay dhigtaa mudan

Sidaad ugu dadaashee

Daacadnimadu kugu tay

Darajada u bixisaa

Duunyana waxaa u wacan

Adigoo dad beertoo

Xishmad daa'in abida

Daantaad istaagtaba

Dagelkeena oo idil

Dadku kugu bariidshaan

Waxaan uga danleeyahay

Adoo diric la jacelyiyo

Noqon kara hal-door weyn

Hayska dhigin nin daalina

Oo dabin ka boodoo

Magaciisa laga dido

Dadka qaar waxaa jira

Dalqadiyo caloosha

U dadaabo xidhanoo

Kursiguun la darisoo

Xilka dabac yaqaane

Dufan jacesha haw dagan

Waxaan kaaga digayaa

Oo iga dardaarana

Danyar baad codkoodii

Dowlad aad ku noqotee

Daadihi dhamantood,

Daranyiyo dhib raagtaa

Diihal ku reebtee

Wixii ay ka dayrsheen

Ee yada daraadeed

Digo rogosho loo biday

Daraad tay ka diireen

Maanta yey dareemin

Dastuurkiyo habkooda

Diinta uga dhig xeerka

Waxaan dabuubta kaga baxay

Hadalkana ku dayray

Duco iyo midh roone

Aaminta igu dara

Alle dariiqa tooskaa

Dawgiisa kugu beeg

Daa'inka awoodlee

Xilkaad duudka saartay

Mid daryeela kaa dhig

Xaqu daafacaadiyo

Marna dabarka ku noqoy.

S: runtii qof kastaa cid ayuu (Role Model) ka dhigtaa ama uu jecel yahay, adigu Abwaanada marka laga hadlayo yaad ku dayataa ama aad jeceshahay?

J:Haa waa dhab taasi, Anigu waxaan ku daydaa oo (Role model) ii ah Abwaano badan laakiin waxaa ka mid ah oo aan soo qaadan karnaa, Abwaan Mohamed Hashi Dhamac (Gaariye), Abwaan Mohamed Ibrahim Warsame (Hadraawi) iyo Abwaan, Hassan Haji Abdilahi (X.Ganey)

S:Ma jeceshahay in aad dalkii hooyo ku soo guryo noqoto, mase u xiistey dhulkaagii hooyo, maxaadse kula talin lahayd dhalinyarada wali hiyi kacsan ee wadamada Yurub uu soo jarmaadaya ama u soo tahriibaya?

J:Runtii qof kasta oo bani’aadam ahi wuxuu ugu jacelyahay in uu ku noolaado dalkiisa iyo dhulkiisa hooyo, shakina kuma jiro in aan aad iyo aad ugu hiloobay dalkayga iyo dadkayga waanan jacelahay imika inan imaado sida ugu dakhsaha badan isha allah ayaan ku talo jiraa, Waxaanan dhalin yarta u sheegi lahaa inaanay Yurub waxba ku soo yaacin ee ay wadankooda aaminaan oo ay u firkiraan sidi ay isaga wax uga soo saaran lahaayen, Waxaa jira Maanso aan leeyahay oo la yidhaahdo Guhaad oo ka hadleysa tahriibta waxaa ka mid ah oo aan su'aashan ku xidhi doona:-

Hadii gurigaaga maalyo

Hantidu guradaada taalo

Guunyadu dhinacaaga daaqdo

Lodiyo gees  dheertu joogto

Geeliyo adhigana aad buuxdo

Gaadid kama fiicna kaase

Gamaaniyo maydal leeday

Hor-weyniyo gaane maala

Waxaad goobtaan maqnaynbee

Miyaan garowgeenu hayn

Gasiiniyo galad  ilaahay

Miyaan gadanoo badh deyno

Maxaa gacma hoorsi keenay

Maxaad u gumeyn hankaaga

Isagoon guuluhu ku baahin

Maxaad u yaboohsan gaajo?

S:Abwaan maadaama oo aad tahay abwaan dhalinyar ah bal xaga jaceylka oo ay dhalinyaradu xiisayso maxaad ka tidhi, adigase Abees ahaan badwaynta jacaylka ma gashay?

J:Waa runtaa walaal dhalin yarta uun baan kala wadaaga hadba waqtiga ay ku jiraan, jaceylkana waan ka sameeyey heeso kooban hadaan idin soo xulo mid ka mid ah waxaa ka mid hadaan tuducyo ka mid ah sheego:-

Fidmo kama horeysoo

Fitin weeyi caashaqu

Haduu faraqa kuu galo

Inkastuu fariidyahay

Ka foojigan ficiiyoo

Ka filroon asaagii

Qof uu fooda saaruu

Kalgacaylku guud furay

Fadhi lagala quusay

Fiintaaba sheegta

Fooraha xagaagiyo

Fadka soo da'aayee

Fajac wuxuu ku sii dhigay

Adigoon fileynbuu

Leeb iyo falaadh kulul

Feedhahaaga darayaa.

S: waxaad ku sugan tahay qurbaha gaar ahaan dalka Ingiriiska markaa door intee leeg ayaad uga qayb qaadataan hawlaha horumarinta dalka?

J:Walaahi siyaabo badan bay dadka reer somaliland ee halkan dagani ugu qayb qaatan horumarinta dalka, waxaan xusi karaa iyaga oo ehaladooda halkan wixii ay karayaan uga soo dira, oo dad badan oo somaliland ku nooli ay ku noolyahiin wixii ay u soo diran qurbo joogtu, Iyaga oo markasta fikirkooda iyo aragtidooda u soo gudbiya hadba dawlada markaa talinaysa, Isla markaana uga olaleeya halkan sidii loo icitiraafi lahaa wadankeena somaliland.

S: Abees Gabayada aad tiriso badanaa waxa ka dhex muuqda ama laga dheehan karaa arrimo jaceyl, taas maxaad tafaasiil naga siin kartaa?

J:Walaahi maadama aan dhalin yar ahay kuna dhex jiro dhalin yarta ayaan hadba ku cabiraa dadkaa aan la sheekaysanayo wixii ay yidhaahdaan suugantayda, dhalinyartuna inta badan waxay u soo istaagan hadba wixii iyaga markaa ku haboon, taas baa keenta suuganteyda inta jaceylka inaan dhalin yarta u soo bandhigo

S:Ma jiraan gabayo aad Somaliland u sameysay oo aad ugu talo gashay?

J: Gabayo xaalado kala duwan ka kala turjimayo way jiraan waxaa ka mid ah Gabaygayga Xilgarad ee ka hadlaya qaraxii foosha xumaa ee ka dhacay hargeisa.

S: ma noo sheegi kartaa inta gabay ee kaa soo maaxday ilaa hada?

J:Marka gabay iyo Maanso dheer laga hadlayo ilaa kontameeyo ayay noqonaysaa qiyaas ahaan, hadii lagu daro heesaha gaagaban ee jaceylka ahna ilaa boqol iyo dheeraad way noqonayaan walaal.

S:Maxaad u soo jeedinaysaa siyaasiyiinta Somaliland iyo shacbiga Abwaan ahaan?

J:Waxaan u soo jeedin lahaa siyaasiyiinta weliba kuwa imika wadanka loo dhiibay, shacabkeenu way barteen sida siyaasiga xun ee aan dantooda wadin ay iskaga qabtaan oo codkooda ayay ku ciil baxayaane wixii ay idiin doorteen qabta oo balanqaadyadii aad gasheen fuliya, hadii kale shan sano waa beriye waydun iska tagi idinkuna, Shacabkana waxaan leeyahay waajibkiinii waad gudateen halkaa kaga hayo oo hadba maalintaa kaa is tidhaahdaan kan baa dadka iyo dalkaba hor marinaya doorta.

S:Waxa dalka ka dhacday 26-kii June ee bishii hore doorasho, sidee ayaad qurbo joog ahaan u aragtaan, maxayse ka badali kartaa xidhiidhkii Somaliland iyo wadamada Yurub ayaad is odhan kartaa?

J:Walaahi wadankan aan ku noolnahay aad baaan uga dareeney, waxaaban marmar moodi jirney xamaasada iyo hadal heynta inaan wadankii joogno, aad iyo aad baanan u dareenay, Doorashada xorta iyo xalaasha u dhacaday wax badan bay ka badalaysaa fikirkii iyo aqoontii loo lahaa Somaliland, Waxaanay taasi suuragelinaysaa in dano siyaasadeed oo badani u fulaaan Somaliland.

S: xiliga firaaqadaada maxaad qabataa ama aad jeceshahay inaad wakhtiga ku qaadato?

J:Xiliga aan firaaqada ahay badanaa waxaan jacelahay inaan wax akhriyo, gaar ahaan buugaagta Somaaliga iyo Suugaanta, Mararka qaarna waxaan daawada Tv ga, Waxa kale oon jacelahay inaan baxo hadday ii suura gasho oo aan u tago asxaabtayda oo aaan u sheeko iyo haasaawo doonto.

Dhinaca kale Abwaan C/raxmaan Ibraahin Aadan (Abees) waxa jira gabayo badan oo uu noo soo gudbiyey oo ka hadlaya dhinacyo badan, hadaan soo qaadano qaar ka mid ah maansada la yidhaa Taran-hiif oo ka mid ah maansooyinka ay xigmadu ku dheehan tahay ee Ilaahay ku manaystey Abwaankan da’ada yar waxa ay ka hadlaysaa Xasadka, waxanay tidhi Taran-jiif:-

Maansada habkeediyo

Holinteedu fara badan

Waa hangool faraariyo

Kala haysta laba faraq

Dhumuc iyo hanaaniyo

Halna way wadaagan

Nin walbaa hog gaariyo

Halka uu la doontuu

Ugu hiil baxaayoo

Adigoo humaagiyo

Sawiraaya haadbaa

Misne halaq ordaayiyo

Good loo hibeeyaa

Nimaaan haaban karanoo

Heli karin odhaahdaa

Suugaanta hodankaa

Hal abuur u nacayaa !!!

Nimaan hagar baxeediyo

Hilinkeeda marinoo

Heensayn aqoonbaa

Ku haraaday maansada

Horta anigu yaabee

Hal midaan abuureyn

Yaa yidhi higaadiyo

Nala jiibi heelada?

Yaa hooto caagiyo

U soo dhiibay haashka?

Aduunyadu hab badanaa

Hadba waxaad la yaabtiyo

Hurgumooyin daranaa

Ma hadaa abwaan dhaba

Hoos fadhiiso lagu yidhi

Midaan hibada eebiyo

Hawraarta maansada

Lagu wada hanuunin!!!

Ninka ragii halaasaha

Halaagiyo balaayada

Hawshiyo dhibaatada

Halistiyo colaadiyo

Hagardaamo oo idil

Habuu kaga baxaaye

Ma ogtahay halyeygu

Xaq haduu ku joogo

Ma habsoodo weligii

Hiyigiisa shidanbuu

Haqab beel ku gaadha

Libta kaga hal dhaliyaa.

Waa habeeno dunidiye

Haduu noolyay geesigu

Halkii godob  lagaga galey

Ma hilmaamo weligii

Wuxuu hibasho dheer qabo

Wuxuu hiil ka sugo niman

Waqtigaa hirdamayiyo

Ka war dhawro himilada

Xasanow haraagtee

Wuxuu hiila gudashada

Ku reebaa haraadkiyo

Hamuumtiyo lurtuu qabay

Hangashiyo xabaalaha.

Adigoon warba u hayn

Ruxuu haduu ku xaasido

Hadyo jeer ku daba galo

Hawadiyo dushaa sare

Hadal gefo u ku dhigo

Hadii uu awoodana

Heeristaada jacelyahay

Adna hugunka yeedhmada

Dareen kugu hilnaadiyo

Hareer daar ma weydide

Sii hubi markaan idhi

Waxa lagugu hiifay

Adigoon hungo u dirin

Hubsashado haday tidhi

Hab kaleeto maaha

Waxaa lagugu heere

Xisdi baa hogaanka ah

Hana qaadka loo direy.

Halkaad hiigsanayso

Inad tahay mid hanan kara

Hadii uu garwaaqsaday

Taran-hiif midhkaa diid

Hogogiyo daluun qodan

Haraaq boholo ku saar

Adigoo hurdoodoo

Hadh qabow iskaga jira

Kolba halaq miciyo dheer

Huga kugu laab-laab

Xasanow hayeeshee

Haabkiisa muu gelin

Haduu daacadyahay wiil

Hiq inaanu odhanayn

Goor aan humaagiyo

Fadal hoorayaa jirin

Hir buluuga mooye

Cirku yahay mid haayira

Qoraxduna hilaabtiyo

Ay tuurtey heerayada

Falaadhaha is haybsaday

Dhulka holac ka kiciyeen

Adoon daar huluulan

Ama hadhac istaagin

Hadaad diido nuurka

Alleylahe habaasow

Hacoo baan ku qoraya.

Wuxuu yahay hogaygu

Hal baan halal u geeye

Halka hadhey bal i sheeg

Adigoon halkale iyo

Halal kale tibaaxin?

Halka kale wuxuu yidhi

Cadceed soo huraysoo

Kugu soo hawaartana

Hal far talow ma qarisaa

Ma hirbaa la gaadhaa

Ma hilaac baxaayaa

Orod lagu haleelaa?

Miyaan hurinta gabaygu

Haybad eebe bixiyiyo

Hadyad gaara laga dhigin

Hadmaa adiga guule

Kali ku haneeyey?

Ma adaa hadheyn kara

Hiimsa hiimsa gelin kara

Hawraaryo maansiyo

Erayada haldoorka?

Taran hiif bal soo bood

Ku hinaas waxaan qoro

Shinbiraha ku heesiyo

Haadka samada duuliyo

Haatufkana bal soo rid

Hogaan barad anoo ah

Oon gelin hayaan dheer

Ayaan kaa huleelee

Saw haraadi maysid

Markaan heeryo laasimo!

Hanadkaan la faqayaa

Wuu garan hubkeyga

Halka aan ku ridayee

Doqonow ha fara gelin.

Waxa jirta Maanso kale oo iyada la yidhaahdo Astaanta Aduunyada, oo uu Abwaanku ku muujiyey Hibada Ilaahay u siiyey Afkeena Hooyo,  waxay ka hadleysa qiimaha iyo wanaaga ay hooyadu leedahay, Iyada oo ku bilaabaysa in aan la soo koobi karin wanaaga iyo macanka ay hooyo leedahay, waxanay u odhanaysaa:-

Eray lagu tibaaxiyo

Odhaah lagu iftiinshaan

Alif laga helaynoo

Arar baan dhamaynayn

Anshaxiyo wanaagiyo

Asluubteeda hooyee

Wuxuun baan isleeyahay

Maamaday ogaysii

inaan ogay xaqeeda

Hadii aan aduunkiyo

Uunka joogo weligay

Gashigiyo Abaalkiyo

Amaahdaada hooyo

Abidkay ma gudi karo

Naxarista eebaa

Kugu soo abuure

Amin aan dushaadiyo

Adhaxdaada saarnaa

Ood adigu mooday

Inaan gees u ciiray

Ayaantii huqdii iyo

Afeeftii ku gaadhay

Arin aan u dhigi karo

Ma asteyn karaayo

Uurkiyo sagaalkaan

Obacdaada jiifey

Umuliyo dhibaatiyo

Maxaad eeday fooshii

Eebadiyo xanuunkii

Adigoo ilmeeyoo

La ooyaaya hadimada

Sidaad uba ilowdeed

Durba aragtidaydii

Ishaadii ku faraxdee

Ashqaraar la boodaan

Amuur loo dhigaa jirin

Sida xidid abraaroo

Ku abaaday ciidoo

Anbadoo la waayoo

Dhulka hoose aaday

Alla hooyo dheeraa

Aagad ku taalaa..

Imisaad sasabiyo

Amaan igu deeqday

Anigoon filkaygiyo

Asagay wax dheerayn

Hadii aanad hooyo

Edabiyo waxbarashiyo

Ii dhigin aqoonta

Intaan eega tarayee

Intifaacsi leeyahay

Layguma ogaaden

Hadii aanad hooyo

Akhlaaqiyo tarbiyad

Igu soo barbaarin

Noo dhigin islaamkiyo

Furqaaniyo afkeena

Awood maan lahaadeen

Iftiinkaad arkaysiyo

Aqoon lama heleenoo

Anbad baa la noqonlaa

Aasaska dunidiyo

Jiridiyo awooda

Egenkeena haysiyo

Asalkeeda wacanee

Looga soo abtiriyiyo

Waxaad tahay astaantii

Aadmiga u taagnayd

Ifka qurux ku noolow

Ajal baan hadhaynoo

Naftu waa amaanee

Aakhirana fardowsiyo

Alla janada kugu soor

Aaamin Aaamin.

Maanso kale oo iyaduna ka hadlaysa Jacaylka iyo dumarka oo uu abwaanku tiriyey ayaa waxay odhanaysaa:-

Haween qurux lagu tilmaamo

Hubqaadyo soo hor joogsi

Hadaan been cidina sheegin

Hogaan baad dumar u tahay...

Hadhbaad tahay lagu nastiyo

Geed weynoo hadhac qabow

Haraad tahay biyo macaano

Haraadkiyo oonka biisa

Hoygii anshaxiyo wanaga

Diintiyo dhaqankiy hidaha

Hibaaqeey waxaad u tahay

Astaan loogu soo hagaago

Habkiyo muuqiyo ilwaada

Xishoodkiyo hibada gaarka

Alla bixiyoo hadeeyee

Dhamaan waad wada hantiday

Hufnida weedhaada toosan

Habdhiciyo sheekadaada

Dulucda hadalkaad tidhaa

Fogaa murtideeda hoose

Hoygii anshaxiyo wanaga

Diintiyo dhaqankiy hidaha

Hibaaqeey waxaad u tahay

Astaan loogu soo hagaago.