Haatuf News

Home | Contact Us | Links |  Archives

 ISSUE 2456

Iskaashatada Kaluunka Ee Saaxil Oo Cabasho Ka Muujiyey Doonyaha Waaweyn Ee Loo Yaqaan Shariifka Ee Kaluunka JIlaabta

Berbera, September, 14, 2010 (Haatuf) - Iskaashatada Kalluumaysiga ee gobolka
Saaxil ayaa cabasho ka muujiyay doonyaha waaweyn ee loo yaqaano Shariifka ee Kaluunka Jilaabta, gudoomiyaha iskashatadas ayaa sheegay in sahil fishin ay tahay shirkada kaliya ee hada isku xidhan kaluunka ugu badana bada ka soo saarta waxaanu sheegay in shirkadani hada leedahay 95 laash iyo agabkii kale ee lagu kaluumaysanayayba waxaanu sheegay in 95 ka laash hada ay shaqeeyaan 47 laash inta kalana ay ka  cadilan yihiin waxana maanta anu doonayna in aanu ka hadalno doonyaha waawayn ee loo yaqaano shariifka badana ka kaluumaysta oo iyagu biyaheena iyo kaluunkeena dhib badan ku haya waxa kale oo aanu ka cabanayna dad kale oo iyagu isku sheegay inay yihiin iskaashatoyin kaluumaysi lakiin aan la arag meel ay ka shaqeeyaan xafiis walba oo dawladii ledahayna  tagan oo waraaqo ka soo qata, inta badan wasaarada waqtigan aynu ku jirnana carqalad ula yimid iskashatadii shaqaynaysay, waxanu yidhi xafiisyadii iyo bakhaaradii aanu ku shaqaynaynay hada warqad u soo qaateen  ay soo siisay wasarada kaluumaysigu soona daadiyeen qalabkii u yiil kaluumaysatada doonayaana inay iyagu qataan kuna danaystaan marka waxay keeni karta khatar amni daro waxa kale oo ay sheegeen in kaluumaysato shiisheeye ay ku hayaan biyaha somaliland waxana jirta imika in qaar ka midda noocyada kaluunka uu dabar go,ay qaarkoodna ay imika gaabaabsi yihiin waxana  ka mida noocyada nooca loo yaqano saraaciimada iyo aargosatada oo anad hadii aad walato xabad ka soo helayn badeena waxa kale oo inta ku daray gudoomiyaha iskashatada sahil fishing develoment association in kaluumaysatada wadaniga ahi ay kaluumaystaan badeena 10% sagashanka hadhayna 90% ay ka kaluumaystaan ajnabigu waxa kale oo uu sheegay inay uga fara dhuudhuuban yihiin dawlada amniga bada oo ay soo sheegaan wax kasta oo aminiga wax yeelaya waajibna ay tahay madama ay muwadiniin yihiin waxa kale oo inta ku daray gudomiyuhu in doonta ugu yar ee kaluumaysatada ajinabiga ahi ay qadato 20tan oo kaluun ah ay bixisana 200$ hantiga ay qadatayna uu qiimihisu yahay 40,000$ taas ood arkaysid inay qasaare wayn inagu tahay marka waxaan ka codsanayna xukumda cusub inay gurmad degdega u soo dirto waxa sida yidhi (jaamac axmed cashuur) oo ah gudoomiyaha iskashatada sahil fishing develoment assocition . waxa kale oo isna halka ka hadlay xubin ka tirsan gudida iskashatadan oo la yidhaahdo magaciisa (ismaaciil daahir kaahin) waxana hadaladisii kamid ahaa horta walaalayal way mahad sanyihin gudida halkan isugu timi waxananu dooneynaa in aanu baaq gaadhsiino dawlada waxananu nahay laba department mana dooneyno in aanu xaqirno qofna anagana nala xaqiro anagu odhan meyno majiraan kaluulayaal ee way jiraan rag kale oo aan ahayn wayjiraan oo nagu dhexjira oo xafiisyada dawladana aan ka dhamaan oo marba waraaqo ka soo qaata marka waxa jirta in la badalay wasiirkii hore ee kaluumaysiga iyo agaasimayaashisiba qaar cusubna la keenay oo aan iyagu war badan ka hayn kaluumaysatada iyo xaladahooda wasiirkii cusba warbaa loo sheegay marka wasiirku isagoo aan waxba hubsan inuu warqad iska soo bixiyaa mahe waa in u hubsada marka waxa imika iyadoo aan waxba nalaga waydiin dadkayagii qalabku u yaalay ee masuulka ka aha ayaa layska jabsaday bakharadii qalabkayagiina debeda loo daadiyay markii rag naga midi ay yidhaadeen waar arrintani siday u dhacdayna askari inta loogu yeedhay ayaa la xidhay ila imikana way xidhan yihiin allabtii noo taalayna garan mayno meel aanu ugu hagaagno dee dawladina meeshii noogumay iman oo may odhan dawlada aya u bahan ee baneeya ee nin shicib ah oo aanu garanayno ayaa sida yeelay waxana imika meeshii ka muuqata in dhisme ka socdo dhismahaas oo ay fulinayaan dad shicib ahi dee qof shicibina dawlad waxba uma dhiso ee dawladu iyadaa dadka wax u dhista marka imika waxay u muuqata lahaansho la soo siiyayba mar hadii u dhisanayaba meeshana rag bay xoolo u yaleen oo iyagiina xidhan marka waxanu dawlada ka codsanayna inay soo faro galiso oo ay arrintan wax ka qabato hadii kale isku dhac ayaa ka imanaya marka wasiirka kaluumaysiga iyo agasimaha guudba waxaanu leenahay intaydaan waxba bixin bal horta kaalaya kaluunlaha dhexdiisa oo waraysta waxna ka ogaada xaladaha taagan marka cidi aad wax siinayso iyo cidii kaleba xaqa iyo xuquuqda kaluumaysigana masuul ayaad ka tihiine kala siiya imikana arrintan taagani waxay keeni karta isku dhac dadkuna waxa fiican inay nabad ku wada nooladaan waxa kale oo aanu u sheegayna dawlada dadkii xalaasha quudan jiray waxa ka hadhay kaluumaysatada oo waa dabato xoogoda oo xalaalan way cunaan marka wuxuun bay u baahan yihiin wasaaradii oo shaqaysa iyo cid kala hagta bakhaaradan imika ay waxani ka dheceena anaga xaq u leh oo mudo badan gacanta ku haynay hadii cid la siinayo anaga ayaa xaq u leh ,

iskashatadan sahil fishing ayaa maanta waxay soo bandhigeen ruqsadooda ka ganacsiga kaluunka iyo ta iskaashatadaba oo ay samaysteen sanadii 1995 ilaa waqtigaana ay ahayeen iskaashato ka sharciyaysan dawlada mudada inta leegna ka hawlgalayay gobolka sahil iyo nawaaxigiisa sheegayna inay yihiin qaar u dhago nugul hanaanka dawladnimo ee somaliland kana hor taga wax kasta oo amniga xeebaha somaliland wax yeelaya iyagoo kaashanaya ama ogaysiinaya ciidamada bada ee somaliland loona yaqaano coast gard ka.