Haatuf News

Home | Contact Us | Links |  Archives

Xukuumadda Somaliland Oo Amartay Inay CID-du
Baadho Mujaahid Maxamed Xaashi Cilmi

BADHEEDHAHA: Lacagta Somalia ee
Bari Laga Isticmaalo

Boosaaso: Wershad Lacagta Shillin Soomaaliga
Soo Saarta Oo La Weeraray

Dagaalada Ka Dhanka Ah Shirkadaha Fadhataysiga
Macdanta Oo Ku Sii Fidaya Gudaha Majeerteenya

Taliyihii Saldhigga Bileyska Boorama Oo Xilkii Laga Qaaday Mid Kalena Loo Magacaabay

Taliyihii Hore Ee Ciidanka Bileyska Somaliland Oo
Si Heer Qaran Ah Loogu Aasay Xabaalaha Qaranka

Wasiirka Kalluumaysiga Oo Lagu Eederyay Inuu
Maraakiibta Iyo Doonyaha Kalluumaysiga Isugu
Keenay Inta U Dhexaysa Berbera Iyo Saylac Kana
soo Kaxeeyey Xeebaha Bariga Somaliland

Wasiirka Caafimaadka Oo Adeeg-Xumada Cusbitaalada
Dalka Ka Jira Ku Sababeeyay Dhakhaatiir Yaraan

Durkinta Musdambeedka Dimuqraadiyadda
Xildhibaan: Cabdiraxman Yusuf Cartan Doorasho doorasho daraadeed loo galay

ODHAAHDA AKHRISTAHA: Dadka Soomaaliyeed Iyo
Somaliland Ha Coleysiinina

By Jamal Gabobe

On Saturday April 15, 2006 the Somaliland community in the Pacific Northwest had the honor of being visited by Kayse Ali Geedi, Chairman of UCID Party branch in USA and UCID Party campaign manager for parliamentary eletions in Somaliland. Mr Geedi met with Somalilanders in the meetings hall of the NW Somaliland Society.

The program schedule was as follows:

- Verses from the holy Quran recited by Abdirizaq A. Yasin
- Introduction by Jamal Gabobe (President of NW Somaliland Society)
- Brief update about the activities and programs of the NW Somaliland Society by Abdirahim Koofiyad dheere
- Speech by Keynote Speaker Mr. Kayse Geedi.
- Break
- Poetry by Abdi Gaas
- Questions and Answers

Mr Geedi’s speech covered a lot of ground, but it was mostly focused on the political and economic situation in Somaliland. He emphasized the dire situation under Somaliland’s current administration, the urgent need for change, and UCID party’s commitment to making a change and improving the life of the average Somalilander.

During the break I had suggested to Mr. Geedi that may be he should take only a few questions, but he said he came all the way to answer questions that people may have about UCID and was ready to answer as many questions as possible. Then a lively questions and answers session ensued. Mr Geedi went to great lengths in answering questions from the audience.

Mr Abdi Gaas, a Somalilander who recently arrived in Seattle via Kenya recited some memorable poems about the oppression and humiliation that Somaliland was subjected to by people who we thought were our brothers and the tremendous sacrifices and struggle that Somalilanders had to go through in order to get their freedom back.

It was a worthy, informative and joyful evening.

                                                       Jamal Gabobe

Top

“Ma Ogi Waxay Igu Haystaan, Dambi Aan Galay Iyo Cid Aanu Is-Haysanana Ma Garanayo, Haddayse Dambi Igu Soo Oogayaan Maxkamad Baynu Leenahay’e Hala Iga Soo Dacweeyo”

Hargeysa, April 17, 2006 (Haatuf) – Xukuumadda Somaliland ayaa amar ku bixisay inay qaybta dambi baadhista bileyska ee CID-du baadho Mujaahid Maxamed Xaashi Cilmi oo ka mid ah aas-aasayaashii SNM, isla markaana ahaan jiray wasiirkii hore ee ganacsiga Somaliland.
Sida uu Haatuf u xaqiijiyey Maxamed Xaashi, laba nin oo dhar cad ah ayaa shalay u keenay warqad ay ku qorantahay waxa lagaa doonayaa qaybta dambi baadhista ee CID-da, isaga oo markaasi ku sugnaa kaalinta Cajab ee magaalada Hargeysa, Maxamed Xaashi isaga oo sharaxaya arrintaasi waxa uu yidhi. “iyada oo markaasi loo diyaar garoobayo salaadii Maqrib ayaa laba nin oo dhar cad ah oo aan lebisnayni waxa ay iigu yimaadeen kaalinta Cajab, waxaanay igu yidhaahdeen noo soo yara kac, waanan u soo kacay, waxaanay ii dhiibeen warqad uu ku saxeexan yahay taliyaha qaybta dambi baadhista bileyska ee CID-du, Saleebaan Muuse Xasan, labadan nin may sidan wax aqoonsi ah, waxaanay igu yidhaahdeen noo saxeex warqad koobi ahayd oo ay siteena waan u saxeexay. Markii aan weydiiyey cida I doonaysa, waxa ay igu yidhaahdeen warqada ka akhriso”.

Maxamed waxa uu intaa ku daray “Haddii dambi la igu haysto waa in maxkamada la iiga yeedhaa, laakiin maaha in warqad suuqa la iigu keeno ama marba xafiis baa lagaa doonayaa la yidhaahdo oo sharaftayda meel lagaga dhaco, waxaasi waa waxaanu ka dagaalanay 25 sannadood ka hor, haddii kiis jiro maxkamada hala I geeyo, iyada oo la raacayo dastuurka iyo qaynuunka dalka u yaala, laakiin xaq la iiguma laha in shuqul faqash maanta la iila yimaado”.
Maxamed oo la weydiiyey waxa uu u malayn karo loogu yeedhay waxa uu yidhi. “ma ogi waxa ay igu haystaan, dambi aan galay iyo cid aanu is-haysanana ma garanayo, haddayse dambi igu soo oogayaan maxkamad baynu leenahay’e hala iga soo dacweeyo, oo maxkamadu ha ii yeedho, oo aan halkaasi iska difaaco”.

Lama oga ujeedada loogu yeedhay Maxamed Xaashi, waxayse warar xog-ogaal ahi sheegeen inay arrintani ka dambayso Xeer Ilaalinta Qaranku, taasi oo ay xukuumaddu ka codsatay in Maxamed Xaashi la baadho, ka dibna uu Xeer Ilaaliyaha guud ciidanka baadhista dambiyada ee CID-da ku amray inay u yeedhaan Maxamed Xaashi. Hase yeeshee weli lama oga sababta rasmiga ah ee ay xukuumaddu uga dan leedahay baadhitaankan.

Balse waxa loo malaynayaa inay la xidhiidho maqaaal ku soo baxay Wargeyska Haatuf maalintii Jimcihii, oo uu qoray Maxamed Xaashi, kaasi oo cinwaankiisu ahaa “Miisaaniyadda 2006 ma ansaxsana, codka loo qaadayna waa qayrul-Dastuuri”.

Sidoo kale Taliyaha CID-da Saleebaan Muuse Xasan wuxuu maalintii doraad warqad yeedhis u soo diray xafiiska Haatuf Media Network, taas oo uu gudoomiyaha Haatuf iyo tifaftiraha Wargeyska Haatuf kaga dalbanayo inay yimaadaan xarunta CID-da maalintii shalay.
Warqada yeedhista ah kumay qornayn sababta uu taliyuhu u doonayo labada masuul ee Haatuf, hase yeeshee waxa la aaminsan yahay inuu doonayey inuu wax ka weydiiyo war Wargeyska Haatuf ku soo baxay maalintii Jimcihii, oo cinwaankiisu ahaa “Hogaamiyaha Ciidamada Al-Itixaad oo todobaadkii hore ka noqday booqasho uu ku yimid Somaliland”.
“Waxaan CID-da u geeyey nuqulka xeerkii Saxaafadda ee Golayaashu ansixiyeen 2004, madaxweynuhuna saxeexay, taliyaha CID-dana waxaan u dhaafay fariin aan ugu sheegayo in haddii ay eedayni jirto amaba ay kiis tahay in wax laga qoro argagixisada uu dacwad maxkamadda ka furto, sida uu dhigayo xeerka Saxaafadu”. Sidaa waxa yidhi gudoomiyaha Haatuf, Mujaahid Yuusuf Cabdi Gaboobe oo aanu wax ka weydiinay sababta CID-du ugu yeedhay iyo waxa ay is-yidhaahdeen mar uu shalay tegay xafiiska CID-da.

Mr. Gaboobe wuxuu intaa ku daray “Anigu ma garanayo inta dambiyo ka jira dalka ee u baahan in ninkan CID-da xukumaa uu wax ka qabto, sababta uu ugu soo meeraysanayo Haatuf”.
Waraaqaha yeedhista ah ee taliyaha CID-da Saleebaan Muuse Xasan uu bilaabay inuu u kala diro dadka qaar waxay u muuqdaan kuwo laga soo amrayo meel sare, oo looga dan leeyahay in lagu cabudhiyo saxaafadda xorta ah, isla markaana lagu cabsi geliyo ashkhaasta sida adag u dhaliila xukuumadda Madaxweyne Rayaale oo muddooyinkan dambe ay hadheeyeen fadeexado maamul xumo ah oo is-daba joog ah iyo musuq maasuq baahay.

Top

Waxa maalmahan u dambeeyey la maqlayey masuuliyiinta dawladda ee magaalo madaxda gobolka Togdheer ee Burco oo dadka uga digaya isticmaalka lacag cusub oo faalso ah oo ka soo gelaysa dhinaca Somalia.

Run ahaantii warkani waa mid qosol gariirkiisa leh, oo marna waxaad isweydiinaysaa lacagta Burco laga isticmaalaa miyaanay markeeda horeba ahayn shilin Soomaaliga faalsada ah ee ay soo daabacdaan qalqablayaasha Somalia iyo xitaa nodhadhkii ka hadhay taliskii Siyaad Barre ee ilaa haatan laga Isticmaalo magaalada Burco iyo gobolada Somaliland ee kale ee dhinaca Bari ka xiga Togdheer?

Haddii dhinaca kale laga eegana arrintani waa mid xanuunkeeda leh oo waxay dib inoo xasuusinaysaa xaqiiqada jirta, taasoo ah inay Burco weli isticmaasho Shilinka Somalia ee baaliga ah, iyadoo lacagtii Somaliland ay haatan 12 gu baarka ka goysay.

Haddaba, markasta oo la soo hadal qaado arrintan lacagta Somaliland ee aan weli laga isticmaalin gobolada bariga, waxa masuuliyadeeda dusha laga saaraa dawladda Somaliland, taas oo aan la isku khilaafsanayn masuuliyadda koowaad ee socodsiinta lacagta dalkan inay lahayd dawladdu horreyso iyo dambaysaba.

Balse waxa iyaduna meesha ku jirta oo badanaa laga war-wareegaa in shicibka gobolada barina ay qayb ku leeyihiin socodsiin la’aanta lacagta Somaliland ee deegaanadooda, iyada oo ay Burco noqotay caqabadii hortaagnayd fiditaanka isticmaalka lacagta Somaliland.

Waxa iyaduna xaqiiqo ah in laba iyo tobankii sannadood ee u dambeeyey ee isticmaalka lacagta Somaliland ku ekaa magaalada Sheekh iyo wixii ka soo galbeedeeya ay masuuliyiinta dawladda ee hayey xilalka u sareeya ee laga maamulo dhaqaalaha dalku ay dhamaantood ahaayeen niman ka soo jeeda gobolada Bari, gaar ahaan Burco iyo Ceerigaabo oo ay waliba ilaa hadda ay gacanta ku hayaan hanaankii dhaqaale ee dalkan.

Inkasta oo aan tan macnaheedu ahayn in masuuliyiintaasi aanay xaq u lahayn inay jagooyinkaasi qabtaan, laakiin maadaama deegaamadoodii ay yihiin kuwa fartu ku godantahay, waxa la garan la’yahay sababta ay mar kali ah, haba ku guuldaraystaan’e isugu dayi waayeen qorshe lagu hirgelinayo isticmaalka lacagta ee gobolada bari.

Sidoo kale waxa iyaduna xanuunkeeda leh dhibaatooyinka dhaqaale baabi’inta ah ee lacagta Somalia ku hayso dadweynaha Burco iyo gobolada bari ee kale, kuwaas oo noqday maqal ay xarfaanta Majeerteeniya lacagta adag kaga gurtaan, iyaga oo ku bedelanaya tooda faalsada ah.
Dhibaatada kale ee meesha jirtaa waxay tahay dawladdii oo aan wali goboladaasi ka hirgelin nidaamkii cashuureed ee keeni lahaa in dadku u baahdaan lacagta Somaliland. Tusaale ahaan odoroska dakhliga ee cashuuraha bariga magaalada Burco ee miisaaniyadii 2005 waxa u ahaa lacag ku dhaw dhaw 398 milyan oo shillinka somaliland ah, halka magaalada Gabiley-na ay ahayd 339 milyan, Hargeysana 9 Bilyan.

Markaad eegto odoroskan waxaad arkaysaa in cashuuraha berriga ee Burco iyo kuwa Gabiley ay isku dhaw dhaw yihiin, iyada oo weliba la ogsoon yahay in Gabiley lafteeda cashuurihii laga heli lahaa aan laga soo wada xaraynin. Sidaas oo ay tahay ayaa haddana Burco ay taaga dhaantaa gobolada Sool iyo Sanaag ee bari ka sii xiga.

Lama odhan karo xukuumaddu waxay weyday awoodii iyo farsamadii ay gobolada bari kaga hirgeliso isticmaalka lacagta Somaliland, sababta oo ah nabadii iyo doorashooyinkii ka dhib badnaaba way ka hirgaleen deegaanadaasi. Haddaba dadkii shacbiga ahaa u guntaday in ay deegaanadooda ka hirgeliyaan doorashooyinkii iyo nabadaba, kamay idlaan kartidii iyo dareenkii wadaninimo ee ay lacagta Somaliland ku socodsiin lahaayeen’e ee waxa keliya ee dawladda looga fadhiyaa inay la timaado qorshihii iyo dedaalkii ay dadka ku horkici lahayd si isticmaalka lacagta Somaliland uga hirgalo gobolada bari ee Somaliland.

Top

Boosaaso, April 17, 2006 (Haatuf) – Ugu yaraan saddex qof ayaa ku dhaawacmay xarunta wershad soo saarta lacagta shilin soomaaliga oo ku taala magaalada Boosaaso ee maamulka Majeerteeniya, ka dib markii ay soo weerareen maleeshiyo aan la aqoonsani.

Wershadan oo la sheegay inay saamiyo ku leeyihiin masuuliyiinta Majeerteeniya, waxa la weeraray habeen hore saqdii dhexe, ilaa haddana lama garanayo cida ay ahaayeen maleeshiyadaasi, balse waxa looga shakisan yahay inay yihiin maleeshiyo ka tirsan dagaalyahanka deegaanka Majiyahan ee uu dhawaan maamulkaasi ku soo duulay dhulkooda.
Wershadan oo ay ilaalinayeen maleeshiyo xoogani, ayaa beryahanba waxa ay soo saaraysay lacag shilin soomaali faalso, ah taasi oo ka cadhaysiisay dadka ku dhaqan deegaamadaasi, isla markaana ku eedeeyey maamulka Majeerteeniya inuu abuurayo sixir barar, ka dib markii uu ogolaaday inay wershadani ka hawlgasho halkaasi.

Waxa kale oo ay wararku sheegeen in loo malaynayo maleeshiyadani inay tahay mid ka timid magaalada Boosaaso dhexdeeda, oo ay yihiin dad ka cadhaysan lacagtan faalsada ah ee lagu samaynayo magaaladoodii.

Hogaamiyayaasha kooxaha ee ku hirdamaya Somalia ayaa sannadihii la soo dhaafay lacago faalso ah debada ku soo daabacan jiray, balse wershadan cusub ee laga sameeyey Boosaaso waa markii ugu horeysay ee mid ka mid ah hogaamiyayaasha kooxaha Somalia wershad lacagta faalsada ah ka hirgeliyo deegaamada uu ka taliyo, waxaanu Cadde noqonayaa hogaamiye kooxeedka keliya ee leh wershad soo saarta lacagta shilin soomaaliga faalsada ah.
Dhinaca kale, dadweynaha reer Somaliland ee ku dhaqan gobolada bari ayaa beryahanba ka cabanayey lacagta shilin soomaaliga faalsada ah ee kaga soo qul-qulaysa dhinaca Majeerteeniya, taasi oo ay sheegeen inay ku hayso dhaqaale burbur weyn, iyada oo inta lacagtaasi loo keeno, lagaga bedesho lacagta adag ee dollar-ka ah.

Inkasta oo ay lacagahan faalsada ahi ku soo qul-qulayaan magaalooyinka bariga Somaliland, haddana xukuumadda iyo baanka Somaliland wax talaabo ah oo ay ilaa hadda ka qaadeen ma jirto.
 

Top

Garoowe, April 17, 2006 (Haatuf) – Hal askari oo ka tirsan maleeshiyada maamul goboleedka Majeerteenya ayaa dhintay kuwo kalena way dhaawacmeen, dagaal ku dhexmaray deegaano ka tirsan maamulkaasi iyaga iyo maleeshiyo beeleed ka soo jeeda deegaanka Qandala ee Somalia, kaasi oo ka dambeeyey ka dib markii shirkad magaceeda la yidhaahdo Range oo uu maamulkaasi heshiis kula galay inay saliid ka baadho deegaamo ka kala tirsan Somaliland iyo deegaamada uu ka taliyo ee Somalia iyo weliba kuwa aanu ka talin ee koonfurta fog ee Somalia.

Waxaanay wararku sheegeen in khubaro ka socotay shirkadaasi oo halkaasi tagtay ay dib ugu soo noqdeen magaalada Boosaaso, isla markaana waxa uu maamulka Majeerteenya doonyo ku daldalayaa maleeshiyadiisa, gaar ahaan kuwa madaxtooyada oo la sheegay inay badi isku beel yihiin ninka hogaamiya maamulkaasi Cadde Muuse. Waxaana ay wararku intaa ku darayaan in xiisado abaabul colaadeed deegaamadaasi ka taagan yihiin, isla markaana ay beelaha halkaasi degaa isku diyaarinayaan sidii ay iskaga difaaci lahaayeen maleeshiyada Puntland, isla markaana aanay shirkadan uu Cadde la heshiiyey waxba uga baadhin deegaankooda.

Dagaaladan iyo xiisadahan cusubi waxa ay ku soo beegmeen, waqti ay maleeshiyada Majeerteenya jab weyn kala kulantay weeraro ay ku soo qaadeen dadka ku dhaqan deegaamada Majiyahan ee Somaliland, kuwaas oo ay dagaalo iskaga horyimaadeen dadka deegaankaasi oo iska caabiyey.

Waxaana maleeshiyada Majeerteenya dagaaladan kaga dhintay ilaa sideed ka tirsan ciidankooda, iyada oo ay ka dhaawacmeen in ka badan lix iyo toban.

Dhinaca kale waxa ay wararku sheegayaan inuu sidoo kale dareen colaadeed ka jiro meelo ka mid ah gobolka Nugaal ee ay ku taalo xarunta maamulka Majeerteenya, iyada oo ay dadka ku dhaqan deegaamadaasi isku diyaarinayaan inay dagaal kala hortagaan qorshaha uu maamulka Cadde ku doonayo inuu saliid kaga baadho deegaamadaasi.

Dagaaladan iyo rabshadahan ayaa ka dambeeyey ka dib markii uu bishii November ee sannadkii hore uu madaxweynaha maamulkaasi Cadde Muuse uu heshiis shidaal baadhiseed la galay shirkad magaceeda la yidhaahdo Range Resource, taasi oo horaantii sannadkan ay yimaadeen Boosaaso khubaro ka socotaa.

Inkasta oo ay rabshadahan iyo dagaaladan ka dhaceen deegaamadaasi, haddana shirkada Range ayaa weli ku adkaysanaysa inay heshiiskaasi dhamaystirto, iyada oo iska indha tiraysa xaqiiqada jirta, iyo in xataa ugu yaraan dhul aanu maamulkani ka talin heshiis kula galay.
 

Top

Boorama, April 17, 2006 (Haatuf) -- Taliyihii hore ee saldhigga Bileyska Boorama ayaa dorraad si rasmi ah xilkii ugu wareejiyey taliyaha cusub ee saldhigaas loo soo magacaabay.
Sida uu ku soo waramayo weriyaha Haatuf ee gobolka Awdal, Maxamed Cumar, taliyihii hore oo xilkaa hayey muddo sannad ku dhawad ah lana yidhaahdo Cismaan ayaa waxa beddelay Muuse C/Laahi Hanfi (kaadhiin ) oo hore jadagan u hayn jiray intii aanu beddelin Taliyaha haatan xilka laga qaaday.

Inkastoo aanay jirin warar dheereeraad ah oo la xidhiidha sababta wakhtigan loo bedelay taliyaha saldhigga Boorama, balse warar ku dhawdhaw maamulka sare ee ciidanka amniga gobolku sheegayaan in sababta loo beddelay noqon karto xaaladda amniga Boorama oo waayadan dambe ka soo daraysay, cabashada qaar ka mid ah dadweynaha oo soo badatay iyo xidhiidhka wada shaqaynayd ee isaga iyo madaxda ka saraysa oo aan wanaagsanayn.

Inkastoo Cismaan Haari intii uu xilka hayey, kuna beegnayd wakhtigii doorashada baarlamaanka cusub ee Somaliland uu gacan adag ku qabtay maamulka amniga magaalada, balse intii ka dambaysay ayaa waxa Boorama ku soo badanayey dagaalka kooxa kooxaha ah, gacan ka hadalka qoysaska magaalada, khilaafka jagooyinka iyo dhismayaasha oo batay.
Taliyaha Cusub ee ciidanka Amniga Boorama, Muuse Kaadhiin oo jadagan ama xilkan soo hayey muddo dheer ka hor intii aan la beddelin ayaa isaga magacaabistiisa dad aan wax ka weydiiyey u arkaan in amniga magaalada Boorama looga maarmi waayey, isla markaana uu ka go’aan qaadasho adagyahay taliyaha hore oo dad badani u arkaan inuu yahay nin miskiin ah, iskana dhawra eedeymo uga iman kara qaar ka mid ah dadweynaha, ha ahaadeen dembiilayaal ama dhibbanayaalba.

Top

Hargeysa, April 17, 2006 (Haatuf) – Alla ha u naxariistee waxa shalay xabaalaha qaranka ee magaalada Hargeysa lagu aasay taliyihii hore ee ciidanka Booliska JSL Marxuum C/qaadir Muuse Maxamed oo habeen hore ku geeriyooday gurigiisa oo ku yaala xaafada Shacabka ee Magaalada Hargeysa.

Marxuum C/qaadir Muuse Maxamed oo hada ahaa la taliyaha sharciga ee golaha degaanka Hargeysa, waxa aaskiisa ka soo qayb-galay masuuliyiin ka tirsan xukuumada, taliyayaasha ciidamada booliska iyo asluuubta, madax-dhaqmeedyo iyo dadweyne farabadan, la taliyaha madaxweynaha ee arrimaha bulshada, wasiirada maaliyada, caafimaadka, beeraha, hawlaha guud, taliyaha ciidanka booliska, taliye xigeenka ciidanka booliska.

Ugu horeyn la taliyaha madaxweynaha ee arrimaha bulshada iyo xidhiidhka dadweynaha Cali Maxamed Warancade oo aanu kula kulanay shalay munaasibadii aaska taliyihii hore ee ciidanka booliska oo aan wax ka weydiinay waxa uu ka xasuusto marxuum C/qaadir, waxa uu yidhi “Run ahaantii C/qaadir waxa uu ka mid ahaa raga qiimaha leh ee ka baxay dalkan Somaliland, waxaana lagu xasuustaa dhaqdhaqaaqyadii ururkii SNM xiligii dawlada Siyaad Bare kaalintii uu ka geystay iyo isagoo ka mid ahaa ragii madaxda ahaa ee lagu eedeeyey inay ka dambeeyeen dhagax-tuurkii ardayda ee sanadihii sideetamaadkii, laguna xidhay. Markii Somaliland ay la soo noqotay madax-banaanideedii 1991-kii waxa uu ka mid ahaa ragii dhismaha Somaliland qaybta libaax ka qaatay ilaa wakhtigii ay dagaalada sokeeye ka dhaceen dalkana waxa uu ka mid ahaa ragii mawqifka adag iska taagay. Run ahaantiina waxa uu ahaa marxuum C/qaadir nin ka baxay ummadda Somaliland, qoyskii iyo xaaskii uu ka baxayna waanu ka tacsiyadaynaynaa, illaahayna samir iyo iimaan ha ka siiyo”.

Taliye xigeenka Ciidanka Booliska Maxamed Shiil Dhidar oo ahaa nin ay marxuum C/qaadir soo wada shaqeeyeen, ayaa isaga oo ilmo indhihiisa ka da’ayso yidhi “Marxuum C/qaadir waxa uu ahaa nin xag diineed iyo xag muwaadinimaba ku wanaagsan, qaranka Somaliland-na nin qaaliya ayaa ka baxay. Marxuumku waxa uu ciidamada Booliska ka soo tirsanaa sanadihii 60-maadkii, waxa uu ka soo halgamay dib u dhiskii ciidanka booliska Somaliland, waxaanu iskugu nimid bilowgii ciidanka, isga ayaana qaadanayay doorka ugu weyn oo taliye ku xigeenkii ciidanka booliska ayuu wakhtigaas ahaa, wax badan ayaanu u soo qabtay qaranka Somaliland”.

Suldaan Yuusuf Muxumed Xiirey oo ah Suldaanka Beesha uu ka baxay marxuum C/qaadir oo aanu wax ka weydiinay waxyaabaha uu ku xasuusto marxuumka, waxa uu yidhi “Horta marxuum C/qaadir illaahay waxaan uga baryayaa inuu janadii fardowsa ka waraabiyo, waxaanan tacsi u dirayaa guud ahaan shacabka Somaliland, saddexda gole qaran, ciidanka booliska, ciidanka qaranka, ciidanka asluubta. Runtii marxuumku waxa uu ahaa nin aad iyo aad u qiimo badan oo ehlu diin ah, waxaanu kamid ahaa ragii dhidibada u aasay ciidanka booliska Somaliland”.

Gudoomiyaha xisbiga Kulmiye Axmed Maxamed Maxamuud (Siilaanyo) oo isagu ka mid ahaa madaxdii aaska ka soo qayb-gashay ee aanu xabaasha dusheeda kula kulanay ayaa yidhi “Marka u horeysa illaahay samir iyo iimaan haynaga siiyo marxuumka, C/qaadir waxa uu ahaa nin iinsaan ah oo aad u fiican, ummaddana u soo shaqeeyey, xilal badana soo gutay, cadaalad ku shaqeeya, hawshiisa ka adkaa. Waxa uu ahaa qof alle yaqaan ah oo wadaniya, waxa uu ahaa nin waajibkiisa iyo xilkiisa aad u yaqaanay, oo marka uu shaqadiisa qabsanayo raxmad iyo fahmo u lahaa dareenka dadweynaha uu ku kasbanayo. Waxa uu ku darsaday edaab iyo akhlaaq wanaag farabadan oo uu lahaa, manuu ahayn dadka awooda ku hanjaba ama ku caga-jugleeya ee is-muujiya. Illaahay naxariistii janno ha siiyo, inagana samir iyo iimaan ha inaga siiyo”.

Taliyaha ciidanka Booliska JSL, Maxamed Cige Cilmi ayaa isaguna yidhi “Marxuum C/qaadir waxa uu ahaa tiirarka waaweyn ee ciidanka booliska ee mcalimiinta u noqday, ciidanka waxaan leeyahay ciidanka booliska meel weyn ayuu kaga jirey, C/qaadir isaga oo caruur ah ayaa laga kaxeeyey Somaliland, adeerkii oo Adhiile ah ayaa kaxeeyey, Cadan buu geeyey, Cadan baanu wax ku bartay. Markii uu soo noqdayna waxa uu ka mid noqday ciidankii Turbataariyada la odha jirey 1963-kii, markii ciidankaa la baabiiyeyna waxa uu ku soo wareegay ciidanka Booliska ilaa uu ka gaadhay gaashaanle dhexe, isla markaana waxa uu noqday taliyaha ciidanka booliska Somaliland oo anigu aan bedelay. Waxa C/qaadir uu ahaa nin muumin ah oo dhowrsoon illaahay samir iyo iimaan ha inaga siiyo”.

Maayarka Caasimada Hargeysa Eng. Xuseen Maxamuud Jiciir oo isaguna sifayn ka bixinaya shakhsiyaadii Marxuum C/qaadir waxa uu yidhi “Runtii C/qaadir waxa uu ahaa nin masuul ah, xaga shuruucda iyo bileyskaba, wax badana anaga dawlad hoose ahaan uu noo qaban jirey, la taliyaha xaga sharciga ayaanu noo ahaa. Runtiina maaha nin aanu iloobi doono, ehelkii iyo qaraabadii uu ka baxayna waxaanu diraynaa tacsi, illaahayna waxaanu uga baryaynaa inuu janadii fardowsa ka waraabiyo”.

Muuse Cabdi Faruur ayaa isaguna waxa uu ydihi “C/qaadir waxa uu ahaa dadka uu u baahan yahay dalkeenu inay u shaqeeyaan, amaana waxaa ugu filan intaa uu madaxda ahaa weli guri uu leeyahay kamuu dhisan Hargeysa, aqalkii dawladuu ku jiraa, xaaskiisa kalena guri kiro ah ayay ku jirtaa, amaan intaas ugu filan”.

Maxamed Baarjeex iyo Aadan Axmed Diiriye (Baradho) oo ka soo jeeda beesha marxuumku ka geeriyooday ayaa iyaguna si qoto dheer uga xog-waraay taariikh nololeedkii marxuumka iyo shakhsiyadiisaba, hase yeeshee waxaynu taariikh nololeedkii marxuum C/qaadir Muuse Maxamed idiinku soo gudbin doonaa cadadyada dambe ee Wargeyska.

Top

Boorama, April 17, 2006 (Haatuf) -- Warar ka imanaya degaanada Saylac iyo Lughaya ayaa sheegaya in waayadan dambe doonyaha kalluumaysiga ee ka imanaya dhinaca Yemen iyo meelo kaleba ay ku soo badanayaan xeebaha galbeed ee Somaliland, isla markaana kalluumaysatadii reer Somaliland dhibaato kala kulmeen sidii ay uga kalluumaysan lahaayeen dhulkaasi.

Sida ay sheegayaan wararka la xidhiidha kalluumaysigaasi, waxay intaa ku dareen in doonyahan badan oo inta badan haysta rukhsadda wasaaradda kalluumaysigu iyo kuwaan haysaninba la tuhusan yahay inay ka yimaaddeen xeebaha Bariga Somaliland, kuwaas oo sida laga soo xigtay sheegay in amar lagu siiyey inay u wareegaan badda u dhaxaysa Berbera ilaa Saylac.

Sida uu ku soo waramay weriyaha Haatuf ee gobolka Boorama, Maxamed Cumar, inkastoo aanay jirin warar rasmi ah oo ku saabsan arrintaasi oo ka soo baxay maamulka dawladda ee gobolka iyo laamaha dawladda ee la xidhiidha kalluumaysiga, waxase waayadan dambe caado u noqotay in ciidamada qaranka Somaliland ay maraakiib iyo doonyo kalluumaysi oo badan dhawaanahanba ka soo qabqabteen xeebta u dhaxaysa Lughaya iyo Saylac. Doonyahaasi oo laga lahaa dalka Yemen badankoodii waa la xukumay, qaarna waxa sii daayey wasiirka kalluumaysiga intii aanay xukuumadda Somaliland saamaxaadda iyo digniinta siinin shaqaalihii iyo doonyihii la qabtay.

Hore ayaa xubno ka tirsan kalluumaysatada gobolkan Awdal qaarkood uga cawdeen in xukuumadda, gaar ahaanna wasaaradda kalluumaysigu, doonyaha kalluumaysiga ku khasbeen inay ka kalluumaystaan inta u dhaxaysa Lughaya iyo Saylac, taas oo markii dambena ay sheegeen in eedeymo loogu soo jeediyey xukuumadda iyo madaxweynaha Somaliland Daahir Rayaale inuu doonyo iyo maraakiib badda xaalufinaya uu liisammo siiyey, taas oo ay xubnahaa kalluumaystada ahi sheegeen inaanay waxba ka jirin eedeymahaasi ee ay tahay arrimo meelo kale ka socda una baahan in la ogaado.

Top

“Cidi Ma Joogto Xarunta Wasaarada Oo Dhakhaatiirtii Waxay U Shaqo Tageen Hay’adaha”

Hargeysa, April 17, 2006 (Haatuf) – Wasiirka Caafimaadka iyo Shaqada Somaliland, Cismaan Qaasim Qodax, ayaa dhibaatooyinka naafeeyay adeegyada caafimaadka Cusbitaalada dalka ku tilmaamay inay sabab u yihiin dhakhaatiir la’aan soo waajahday cusbitaalada dadweynaha, kadib markii ay dawladdu awoodi kari wayday inay siiso mushahar ku filan, taasina ay keentay inay shaqadii cusbitaalada ay ka hayeen ka tagaan oo ay xarumo gaar ah furtaan, qaar ka mid ahina shaqooyin ka helaan hay’adda sama-falka ee dalka ku sugan.

Sidaana waxa uu wasiirku u sheegay weriyeyaal ka tirsan wargeyska Haatuf oo shalay ku booqday xafiiskiisa, si ay wax uga weydiiyaan dadweyne la sheegay inay mudaharaad ka sameeyeen cusbitaalka magaalada Berbera ee xarunta gobolka Saaxil maalintii Sabtidii dorraad, kadib markii ay dad eheladooda ah oo shil gaadhi ku soo dhaawacmay oo la dhigay cusbitaalkaas loo waayay cid gaargaar caafimaad u samaysa dadkii dhaawaca ahaa, taasina ay keentay inay mudaharaad cabasho ah ku maraan dariiqyada Berbera.

Mr. Cismaan Qaasim oo ka jawaabaya su’aal la xidhiidhay arrinta mudaharaadkani ka dhashay, waxa uu yidhi: “1988 ayaa wadanka ugu dambaysay wax la yidhaahdo heer aqoontii leh oo ka soo baxa jaamacadihii ama dugsiyadii tababarka ee Kal-kaaliyeyaasha caafimaadka kuwii Hargeysa iyo kii Xamar. Waa muddo 19 sannadood ah inta laga joogo muddadaas wadanka umay soo bixin wax dhakhaatiir iyo kal-kaaliyeyaal sare ahba. Intii yarayd ee waqtigaas ka soo hadhayna hablihii hadaad u fiirsato waqtigaas ka soo baxay mid walba toban carruur ah ayay leedahay oo waa hooyo, dhakhaatiirtii laftigoodii way gaboobeen. Dhaqaale yaraanta wadanka ka jirta iyo cidhiidhiga jira, ma awoodno inaynu siino mushahar ku filan shaqaalaha, markaa ninka dhakhtarka ah lacagta mushaharka ah ee uu qaataa waa 350,000 Sh.Sl oo ah wax u dhigma $50 dollar, taasi waxay sababtay in dhakhaatiirtii furtaan rug caafimaad u gaar ah, inay hay’adaha samafalka ee inoo yimid u shaqeeyaan, markaana laga waayo meelihii cusbitaalada dadweynaha ahaa ama MCHyada, dabadeed cid joogta oo ka shaqaysa laga waayo.

Mushkiladda ugu daran ee dalka haysataana waxa weeyaan taas oo masalan Berbera oo kale ee laga qaylinayaa dawo la’aani ma jirto, waqtigii ugu dambeeyay dalka dhowr iyo toban koontiinar oo daawooyin ah ayaa Berbera yimi, cusbitaalka Berbera uun baa siday u dhammaayeen keligii qaatay Laakiin daawadu haddii cid wax ku daawaynaysaa jirin dee waxba ma tarto. Dadkan cabanayaa waxa weeyi waxa laga waayay cusbitaalkii dhakhaatiir u adeegta dadkii oo magaalada Berbera hal dhakhtar baa jooga cusbitaalka, isu-duwihii gobolkana ah. Mushkilada labaad waxa weeye magaalooyinkii yaryaraa oo dhan dadkii way ka soo baxeen, dhakhaatiirtiina waxay u soo baxeen meel dad badan oo meesha dadka badani way bukaan badan tahay oo meesha qofka xaruntiisa gaarka ahi ka helayso bukaan-jiif badan ayuu tegayaa. Hargeysa oo kale dhakhaatiirta joogtaa waxa lagu qiyaasaa maalintii inay eegaan 50 bukaan-socod oo qofkii ka qaadaan 20,000 sh.sl, taas oo wadar ahaan noqonaysa hal milyan oo u dhiganta $150 dollar, markaa ninka xadiga lacagtaas meel gaar uu u leeyahay ka helaya ee la leeyahay sideed saacadood $50 dollar ku shaqee, dee kuma shaqaynayo. Markaa mushkiladaas Berbera ee mudaharaadku waxay ahayd hal dhakhtar baa jooga, waanad qiyaasi karaysaan waxqabadkiisa. Waanay iska dhacdaa siyaalo badan oo kale oo abaabul iyo dad kaloo ujeedooyin badan lihi way ka dhex shaqaystaan.”

Wasiirka mar la weydiiyay su’aal ahayd, “dhakhaatiirta aad sheegtay inay u shaqeeyaan hay’adaha samafalka, ma cusbitaalo hay’aduhu leeyihiin ayay ka hawl-galaan, mise jirtaa qorshe aad hay’adaha kaga codsateen inay idinka caawiyaan xaga mushaharka dhakhaatiirta cusbitaalada ka hawl-gala?” waxaanu wasiirku taas kaga jawaabay “Inta badan waxaanu hay’adaha ka wada hadalnaa dhaqaalahan aad siddaan waxa laydinku soo siinayaana waa inaad wax ugu tartaan caafimaadka dalka. Masalan hay’adda WHO oo kale waxay ahayd xafiiskeedu inuu ahaado wasaarada caafimaadka sida dhaqankeega adduunka loogu talo-galay, in dhakhaatiirta iyo wasaarada ay ka caawiso xaga farsamada xaga kor u qaadka nololaha aasaasiga ah, xaga qalabka iyo tababarada, kuna siiso wasaarada gudaheeda. Imika waad aragteenoo [xarunta wasaarada caafimaadka] cidi ma joogto, dhakhaatiir miidhan baa joogi jirtay, dhakhaatiirtii imika waxay ka shaqeeyaan hay’adaha. Ayaan-darrada na haysataa waxa weeyaan inankii dhakhtarka ahaa markuu hay’addii u tago, waxa la leeyahay waa inuu siyaasadii hay’adda fuliyo, waxaanu noqdaa uun shilke inta lanaga qabsaday dib naloogu soo isticmaalay. Laakiin sharciyan waxa weeyaan inay cusbitaalada ama wasaarada ku siiyaan gunada, taanu in badan ka codsanaynay ee aanu ku daba-joogno ee aanu hadda uun ku dhow nahay inaanu ka midho dhalino taas weeyaan.”

Mar la weydiiyay su’aal ahayd “Markaa ma waxaad leedahay hay’adihii waxay wadanka ku soo kordhiyeen inay dhakhaatiirtii cusbitaalka kaxaystaan?”, waxa wasiirka Caafimaadka iyo Shaqadu kaga jawaabay oo uu yidhi: Wallaahi wax badan baa ishelayoo nin baa beri yidhi “nin lacag haysatan waad sheegaysaan, dad baahanina way jiraan, si ay labadaasi isu waajahaan ma garan”, markaa waxa weeye baahina way jirtaa oo dhakhaatiirta laftoodu nolol bay raadinayaan, hay’adihiina shaqadii bay hayaan, markaa waxa weeye dhakhtarka laftiisa marka uu ku waayo in meeshii wax lagu siiyo ama haykalkii dawladnimo ee uu ku dhex jiray uu ka heli waayo wax badan masaariiftiisii, way kelifaysaa inuu shaqo tago, hay’adiina way u baahan tahay wax u shaqeeya. Markaa waa ninkaas lacagta haysta iyo qof baahanoo labadaasi iswaayi maayaan oo sidaas ayay isugu imanayaan.”

“Waxa la sheegayaa in daawooyin hay’adda WHO dalka keentay muddo saddex bilood ah kastamka ku xaniban tahay, cashuur-dhaafkii aad u samayseena aanu wasiirka Qorshayntu u gudbin dhinaca Maaliyadda, arrintaas maxaad kala socotaa?” ayaa mar kale la weydiiyay Mudane Cismaan Qaasim, waxaanu isagoo su’aashaas ka jawaabaya yidhi: “Annagu wasaaradii Caafimaadka ayaanu nahay wixii hay’adaha caafimaadka ku shaqada leh ee daawooyin iyo cashuur-dhaaf qalab caafimaad ah ee naloo keeno wuxuu cashuur-dhaafku nagaga baxaa maalin ama laba, dabadeed waxaanu u gudbinaa Wasaarada Qorshaynta, iyaduna Maaliyadday u sii gudbisaa. Markaa annagu intaanu ognahay hay’adihii aanu u samaynay cashuur-dhaafka, cid qoraal noogu keentay ama cabasho noogu timid oo tidhi waxaa naga haysta wixii aad cashuur-dhaafka noogu samayseen wasaarada Qorshaynta maanaan arag oo noomay iman, hadal suuqa ku jirana waxba ka jawaabi maynoo dadku wuu hadalo badan yahay, laakiin hay’adihii aanu wax u samaynay ee aanu Qorshaynta ugu gudbinay nagumay soo noqon, markaa anigu waxaan u qaadanayaa uun wax dhibaato ahi inaanay jirin.”

Ugu dambayntii wasiirka Caafimaadka iyo Shaqada, Cismaan Qaasim Qodax oo la weydiiyay inay hay’adaha sama-falka ee daawooyinka ay keenaan cashuur-dhaafka loo sameeyo daba-gal ku sameeyaan, waxa uu isagoo ka jawaabaya yidhi: “Haa wixii dalka gudihiisa ah daba-gal waanu ku samaynaa.”

Top

Doorashadii Baarlamaanka ee qabsoontay 29kii bishii Sebtember, 2005, waxay dhammaystiraysay marxalad muhiim ah oo shacabka Somaliland si xilkasnimo ah uga soo gudbay. Madaxda dalkuna aad ayay ugu faanaan hawshaa culsus ee lagu guulaystay, gaar ahaan, madaxweyne Daahir Rayaale Kaahin oo munaasibado dhawr ah kaga tiraabay inuu yahay kan dalka ka hirgeliyey saddex doorasho oo xidhiidh ah. Waa ay tahay wax lagu faano, waxana xaqiiq ah in arrimahaasi ay ku qormayaan sooyaalka taariikhda ee dalkan da`da yar.

Haseyeeshee waxa loo baahan yahay inay madaxdu fahamto inaan doorashada loo samayn doorasho uun daraadeed, balse doorashadu ahayd wasiiladdii loo marayey maamul wanaagga, wasiiladdii dadku u heli lahaa fursad ay ku xushaan wakiiladooda iyo hoggaamiyeyaashooda, fursadii lagu dhisi lahaa haddii ay maqan yihiin ama lagu toosin lahaa haddii ay jireen hay‘adaha dimuqraadiga ahaa (sida baarlamaanka, golayaasha degaanka, madaxtooyada) ee ka lib keeni lahaa dhalinta isbeddel dhab ah.

Doorashada iyo dhibteeda looma gelin doorasho uun daraadeed, waxa loo galay in madaxdu ku shaqeeyaan rabitaanka kuwii soo doortay, in dadku la xisaabtamaan madaxdooda.

Golayaalshii degaanka ee la doortay way ku guuldaraysteen inay ka turjumaan himaladii dadkii soo doortay. Waxay noqdeen kuwo dantooda gaarka ah u heellan oo si fool xun ugu tagrifala dakhliga ka soo gala cashuuraha ay danyarta ka ururiyaan.

Dad badan ayaa ku qanacsan inay uga sii daraan mooyaane aan waxba ka beddelin xaaladdii ay ku sugnaayeen dawladaha hoose doorashada ka hor. Kol haddaan laga helin ujeedadii laga lahaa, waxay noqonaysaa doorasho u dhacday doorasho uun daraadeed.

Doorashadii madaxtooyada
Waxa la galay doorashadii madaxtooyada oo ay ku tartamayeen laba madaxweyne iyo laba madaxweyne xigeen. Aad ayaa natiijadu isugu dhoweyd; dawladaha waaweyn bay adag tahay siday ugu kala baxaan lambarada sidaa u yar. Waa ku mahadsan yihiin xilkasnimada ay muujiyeen Axmed Siilaanyo iyo Cabdiraxman Aw Cali oo kaadhka mucaaridka ku tartamayey. Guushii waxay raacday Daahir Rayaale iyo Axmed Yuusuf, hambalyo. Maxaa is beddelay? Ma ka jawaabeen himilooyinka boqolaalkii kun ee codbixiye ee gobol walba iyo qabiil walba ka soo jeeday ee kalsoonidooda siiyey? Mase ka jawaabeen himilooyinka boqolaalka kun ee murashaxiintii laga helay taageersanaa ee sida bisaylka leh u aqbalay natiijadii doorashada?
Madaxtooyadii la doortay iskuma dayin inay ciddi caaradeed ka beddelaan sidii arrimuhu ahaan jireen doorashada ka hor. Waxba kama beddelin tiradii iyo tayadii golihii wasiirada ee laga dhaxlay marxuum Maxamed Xaaji Ibraahim Cigaal, waxba iskama beddelin dhuumaha ay sida conveyor belt-ka soo marto hantida ka soo baxda ilaha dhaqaale ee ugu waaweyn dalka taas oo ku aroorta qasriga madaxtooyada sidii laga dhaxlay marxuumkii. Lunsiga iyo ku tagrifalka hantida qaranka ee ka jirta heer kastoo maamul, inay ka xumaato mooyee kama soo rayn doorashada ka dib.

Haddii hawluhu sidoodii hore ku soconayaan, doorashada iyo dhibteeda ma waxaynnu u samaynay doorsho uun daraadeed?

Baarlamaanka Cusub
Baarlamaanka Cusub maxaa dadku ka filayey? Maxayse xukuumaddu ka doonaysay?
Dadku wuxu ka filayey inuu isbeddel keeno, in goluhu wax ka qabto fasaadka xadh-kaha goostay, in hay‘ado dimuqraadi ah oo isbeddel horseedaa ay dalka ka hanaqaadaan. Ugu yaraan siddeeddii kun ee ii codeeyey himiladaas ayay ku naaloonayeen. Waxana filayaa dadweynihii codka bixinayey kuwaas uun bay la mid ahaayeen.
Madaxtooyada oo ah tii ku timid codka dadweynuhu maxay golaha wakiilada ka filaysay? Sidii ay muujisay doorashadii shirguddoonku, madaxtooyadu waxay ku taamaysay inaan golaha wakiiladu ka duwanaan golayaasha degaanka ee la soo doortay. Gaar ahaan, in shirguddoonku noqdo muxaafid, oo haddii ay wada noqon waayaan, guddoomiyuhu noqdo xisbiga UDUB, si golaha cusubi ula mid ahaado golihii ka horreeyey, dhaameelkoodana iska gurtaan sidii kii ka horreeyey. Hawluhuna isaga socdaan siday weligood u socon jireen. Xukuumadddu waxay qiyaasi kari la‘ayd siday ula shaqayn karayso gole uu hoggaamianayo shirguddoon mucaarid ahi. Taas ayaa ugu wacnayd inay xukuumaddu ka wareegto habdhaqankii xisbinimo una wareegto adeegsiga qaab beeleed iyo madax dhaqameedyadii, xubnaha xisbiyada mucaaridka ahna ku kasbato sifooyin aan sharci ahayn. Haddaba doorashada ma doorasho daraadeed uun baa loo galay?

Arrimahaas aynnu kor ku soo sheegnay oo dhammi waxay muujinayaan in si kastoo doorashooyin u dhaceen aan maamulka jiraa damacsanayn inuu qaado tallaabo qudha oo ku wajahan maamul wanaajinta, in maamulku waxa ka qabto kobcinta hay’adaha dimuqraadiga ah sida xisbiyada, baarlamaanka, golayaasha degaanka, iyo ka jawaabista rabitaankii boqolaalkii kun ee codkooda bixiyey si isbeddel u yimmaado. Waxa kale oo si cad u muuqata inaan maamulku diyaar u ahayn inuu wax la qabsado cid kastoo ku hamiyaysa in wax laga beddelo xaaladda dalka.

Soo bandhigiddii miisaaniyadda qaranka ee 2006
Soo gudbintii miisaaniyadda qaranka ee 2006 ayaa iyaduna marag ka ah in maamulka jiraa ka caga jiidayo isbeddel nooc kastuu yahayba.

Waxa taas u daliil ah: waxa la filayey madaxweynuhuna uu dhowr jeer fagaare ka sheegay inuu dhisayo xukuumad kooban oo tayo leh. Hase yeeshee miisaaniyadda 2006 waxay muujisay in madaxweynuhu go‘aansaday in arrimuhu u socdaan sidii ay ahaayeen. Waxa la eegayey in xukuumaddu doorashada ka dib ka hawlgelayso wax ka qabashada fasaadka iyo lunsiga hantida qaranka. Taasna miisaaniyadii golaha la soo hor dhigay ayaa muujisay, waayo xukuumaddu waxay geed dheer iyo mid gaabanba u foolshay sidii ay golaha u marsiin lahayd ansixinteeda iyadoo adeegsanaysa sifooyin aan sharci ahayn anshaxa dawladnimona ka fog.
Waxa xukuumadda loo ansixiyey miisaaniyadda iyadoo ay maqan yihiin xisaab xidhyadii sanadihii 2002, 2003, 2004.

Golaha wakiilada oo cusub ishaarooyin badan ayuu madaxweynaha u diray uu ku muujinayo sida goluhu diyaar ugu yahay inuu la shaqeeyo xukuumadda. Hase yeeshee waxad mooddaa in wasiirada xukuumaddu ku guulaysteen in golaha iyo madaxweynaha kala ilaaliyaan, iyagoo ka dhaadhicinaya in isbahaysiga mucaaridku yihiin kuwo xukuumadda ku maqan.

Inkastoo miisaaniyadii la si daayey iyadoo uu maqan yahay xisaab xidhyadii, haddana dooddii golaha wakiiladu ka yeesheen miisaaniyadda 2006 waxay aad u iftiimisay boogaha tirada badan iyo musuqmaasuqa gaamuray ee laciifiyey dalkan. Sii deynta miisaaniyadda waxa kale oo loo fasiran karaa farriin golaha cusub ee mucaaridku hoggaaminayaa u dirayo Madaxweynaha in golaha la doortay jecel yahay inay la shaqeeyaan madaxweyne la doortay.

Taasi waxay fursad u tahay in Madaxweynuhu ka soo baxo gidaarka birta ah ee ay ku wareejiyeen wasiiradiisa xarfaanta ah ee nasteexa isaga dhigayaa.

Golaha wakiilada ee cusubi wuxu aaminsan yahay in ay Soomalinad ugu badinayso markay dhismaha dalka iska kaashadaan hay‘adihii dadku soo doortay (madaxtooyada iyo baarlamaanka).

Haddii ay ku adag tahay inuu madaxweynuhu iska xoreeyo wasiirada xuurtada ku haysta waxa kaga filan golaha wakiilada oo uu hor keeno.

Haddii aannu sidaas yeelin arrimuhuna sidoodii hore ku sii socdaan, waxay xaajadu noqonaysaa maxaa daal la korodhsaday amase doorashooyin loo galay doorashooyin uun daraadood.
[cycartan@yahoo.com]

Top

ODHAAHDA AKHRISTAHA: Dadka Soomaaliyeed Iyo
Somaliland Ha Coleysiinina

Anigoo ka mid ah akhristayaasha wargeyska Haatuf, waxan marmarka qaarkood la yaabaa qoraalada ku soo baxa wargeyska oo aan is idhaahdo waa kuwa cabsigelin iyo shaki ku kala beeri kara Soomaalida meel kasta oo ay joogto iyo reer Somaliland. Waxaan waayadan dambe si gaar ah u akhriyaa afkaaraha ku saabsan waxyaalaha maanta caalamka ka taagan, gaar ahaanna geeska Afrika. Waxyaalaha aan is idhaahdo khalkhalbay shacbiga gelinaysaa iyo shaki waxa ka mid ah arrimaha la xidhiidha waxa argagixisada loo yaqaan iyo ururada Al-Itixaad,OLF, ONLF, Al-qaacida, iwm. Haddaba sida Haatuf wax uga qoro arrimahaasi ayaa waxa ugu dambaysay qoraal war ah oo ku soo baxay wargeyska cadadkii Jimcihii 11.4.2006, kaas oo ka sheekaynayey in xubno ka tirsan hogaanka Al-itixaad ay booqasho ku yimaaddeen Somaliland. Warkaas oo lagu xusay shakhsiyaad reer Soomaaliya ah oo wargeysku ku sheegay inay Al itixaad ka tirsan yihiin, waxaan u arkay inay tahay war uu ka muuqdo nacaybka soomaalida dhulkeenna timaadda iyo cadaawad Somaliland loo soo jiidayo. Ninka lagu xusay warkaasi oo la yidhaahdo Axmed Nuur Jimcaale, waa Soomaali, shirkad ka mid ah shirkadaha Soomaalidana madax ka ahaa, xoolihiisii iyo xoolihii soomaalida kale ee uu hayeyba laga dhacay, lana ogaaday inaanu shaqo ku lahayn ururada lagu sheegay argagixisada, lamana sii daayeen haddii uu dembiile dad laayay uu yahay, imikana dalalkii ka qaaday xoolihiisii iyo kuwii soomaaliduna ay u dacwoonayaan sidii loogu soo celin lahaa hantidaasi Soomaalida ka maqan.

Waxaa kale oo aan u arkaa nin shaqo la' oo weliba gaalo badan la colowday. Inkastoo aanan ninkaasi wejigiisa arag ama aanan ogeyn meel uu ku suganyahay balse waxay aniga ila tahay in xitaa haddii ay jirto oo ammaankiisa Somaliland ula soo baxsado la magangeliyo, mana aha in farta loogu fiiqo cadowga eryenaya.

Haddaba dawlad baan leenahay, xilna wuxu inaga iyo dawladdaba saaran yahay markaan wadajir u ogaanno cidda dhibta innoo leh ee maaha in la yidhaahdo Soomaali argagixiso ah ayaa Somaliland yimi, sababtoo ah waxay keenaysaa in Somaliland Soomaalidu la collowdo oo cidiba innoo iman weydo innaguna aan meel aan Hargeysa iyo Boorama ahayn tegi kari weyno oo aan go'doon ka noqonno Soomaalida inteeda kale meel kasta oo ay joogtaba gaar ahaanna dalalka deriska ee ay Soomaaliya ka mid tahay.

Sidaa darteed waxan walaalahayga Haatuf u soo jeedin lahaa dadka ha innaga didinina ee soo dhaweeya, ciddii dhibaato iyo argagisxiso ahna aan ciidamada dawladda iyo shicibkaba la kaashanno sidaan iskaga qaban lahayn arrinkeenuna yaannu noqonin qabta waa Soomaali argagixiso, ciddii kale ama dalkii kale ee raadsanaya argagixisadana waxba innagama gelin ee dawladda ha kala heshiiyo.
Wa bilaahi tawfiiq .
Qore, C/Laahi Sh. Xuseen Galab, Boorama, Somaliland

Top