Haatuf News

Home | Contact Us | Links |  Archives

BADHEEDHAHA

Dhacdooyinkii Somaliland Ee 2007

BOQRAN CEERIGAABO – Maanso

Somalia: Goobo Laga Ciidday Iyo Meelo Aan Laga Ciiddin

Wasiirka Macdanta Oo Ka Been-Sheegay Ujeedada Dhabta Ah Ee Uu U Tegay Xeebta Galbeed, Wuxuu Lacag Ka Soo Qaadanayay Laba Markab Kalluumaysi Oo Cusub

Maxamed Dheere Oo Ku Dhawaaqay In Ciidamada Bileyska Mbagathi Laga Saaro Muqdisho

“Markii Wax Kastoo Xukuumadda Aanu Isla Qaadanaaba Nagu Noqdeen Foosto Gun La’, Ayaanu Go’aansanay Inaanu Wada-Shaqayntii Hakino”

Hargeysa, December 20, 2007 (Haatuf) – Kumanaan ka mid ah dadweynaha ku dhaqan magaalada Hargeysa ee Caasimadda Somaliland ayaa iskugu soo baxay aroortii hore ee shalay masaajidada waaweyn ee magaalada Hargeysa tukashada salaadda ciida.

Waxa wadooyinka waaweyn ee magaalada Hargeysa lagu arkayay kumanaan carruur ah oo gaadiidka kala duwan ee magaalada saaran iyo kuwa lugaynayaba, kuwaasi oo ku lebisnaa dhar aad u qurux badan, ha ahaadeen’e kuwo cusub oo carruurta ciidal Adxadda loo iibiyay iyo kuwo loo maydhay dharkoodii horeba. Hase yeeshee, ciiddan ayaa waxaa muuqatay busaarad aad u adag oo aan nooceedu taariikhda Somaliland hore u soo marin, waxaanay qofkasta oo aad aragtaa ku dareensiinayay sida uu ula yaaban yahay busaaradda dalka ku habsatay iyo hoos u dhaca dhaqaale ee soo waajahay. Waxaana jirtay in muddooyinkii ugu dambeeyay uu dalka maansheeyay sicir-barar aad xad lahayn iyo hoos u dhac dhaqdhaqaaqa lacagaha adag oo bulshada reer Somaliland in badan oo ka mdi ahi noloshoodu ku tiirsan lacagta adag ee eheladoodu qurbaha uga soo diraan. Duruufahaas oo jira, ayay munaasibadda ciidda barakaysan ee Ciiddal Adxa ay soo gashay, waxaana si weyn loo dareemay inay ciiddani tahay mid ka duruuf duwan ciiddii soon-fur ee u dambaysay.

In ku dhaw toban kun oo qof ayaa iskugu yimid Masaajidka weyn ee Jaamaca Hargeysa, kuwaasi oo intooda badan laga dareemayay duruufaha dhaqaale ee dalka ka jira, iyada oo aad arkaysay saddexdii qof ee aad aragtaba in laba mooyaan’e aanu ka kale dhar cusub iibsanin.
Salaadda ciida ee Masjid Jaamica weyn oo uu ku tukado sida caadada ah, waxa ka soo qayb gala ciid walba madaxweynaha Somaliland, waxaana loo baneeyay meesha ku xigta Imaamka masaajidka, halkaasi oo aan loo ogolayn inay dadka kale fadhiistaan, inkasta oo gudaha masaajidka intiisa kale ay gebi ahaanba buuxday.

Abaaro 7:05 daqiiqo ayuu yimid, madaxweynaha Somaliland oo ay hareeraha socdaan wasiiradda arrimaha debada, gudaha iyo saraakiisha ciidamada ammaanka ee dharcadda ahi, waxaana masaajidka gudaha ula soo galay ugu yaraan afar askari oo ay lababa dhinac madaxweynaha ka joogeen, iyaga oo aan iyagu ka qayb gelin salaadda.

Afarta askari ee madaxweynaha la soo galay masaajidku waxay ku hubaysnaayeen qoryaha loo yaqaano BKM, waxaanay laba taagnaayeen hareeraha Imaamka, halka labada kalena meel la siman oo safka ku xiga madaxweynaha ee xagga dambe taagnaayeen.

Ugu yaraan lix gaadhi oo nooca tiknikada ah iyo toban gaadhi oo bileys ah ayaa madaxweynaha u soo gelbiyay, kana soo gelbiyay masaajidka uu ku tukanayay, waxaana dhammaan wadooyinka min madaxtooyadda ilaa masjid jaamaca weyn ee Hargeysa la daadiyay ciidan bileys ah.
Wadada madaxweynuhu u sii marayay masaajidka ayaa la iskugu daray dib u habayn iyo weliba rushayn si aanu boodh ugu kicin haba yaraatee.

Markii salaadda ciidda la tukaday, waxa khudbad af-carabi ah akhriyay Imaamka Masaajidka, waxaanu dadweynaha ugu baaqay in la sameeyo midnimo, waxaanu yidhi. “Dadweynaha Somaliland, xukuumad, axsaab iyo golayaalba waxa loo baahan yahay in sidii Ilaahay yidhi, gacmaha la is-qabsado oo wanaaga la isku taageersado, oo aan la kala tafaraaruqin” ayuu yidhi sheekhu.
Khudbadda Sheekha ka dib, waxa isaguna halkaasi hadal kooban oo duco ah ka yidhi, madaxweynaha Somaliland Daahir Rayaale Kaahin. Waxaanu yidhi. “Waxaan salaam hambalyo iyo ducaba u soo jeedinayaa dhammaan shacbiga Somaliland iyo dadyawga muslimiinta ah ee dunidaba, waxaanan Ilaahay ka baryayaa inuu sannadka sannadkiisa inagu gaadhsiiyo barwaaqo, horumar iyo nabad”.

Dhinaca kale, hay’adaha khayriga ah ee dalka ayaa iyaguna xaafadaha dadka danyarta ah ee magaalada Hargeysa iyo cusbitaaladda u qaybinayay adhi ay ugu soo qaleeyeen kaawaanka shirkadda Maandeeq gacanta ku hayso.
Waxa ka mid ahaa hay’adaha khayriga ah ee xoolaha qaybinayay mid shisheeye ah oo magaceeda la yidhaahdo Cansuyu, oo warar is-khilaafsani ka soo baxeen halka ay ka diiwaan gashan tahay iyo cidda maalgelisaba.

Sida ay Haatuf doraad u sheegeen laba nin oo shisheeye ah oo magacyadooda ku kala sheegay Mohamoud Camaelli iyo Tamar Akar, waxa ay hay’adoodu ka diiwaan gashan tahay dalka Georgia oo ku yaala qaaradda Aasiya, xadna la leh Russia, halka ay saraakiishii wakiilka u ahaana ku sheegeen inay ka diiwaan gashan tahay dalka Turkiga, iyada oo ay hay’addani wadatay, calanka dalka Turkiga.

Hay’addani, waxay u qaybisay meelo kala duwan oo iskugu jira cusbitaaladda iyo xaafadaha danyarta ah in ku dhaw 150 neef oo ido ah, ka dib markii ay shalay gelinkii hore ugu soo qashay kaawaanka gawraca Hargeysa, laakiin dhammaan adhiga ay bixisay hay’addani waxa uu ahaa adhi dhedig oo wada riman.

Waxa kale oo ay hay’addani ku qortay boodhka marada astaanta u ah ee ay isku sawirayeen qolyaha waday, magaca Somali, halkii ay kaga qori lahayd Somaliland.

Inkasta oo aanu isku daynay in aanu masuuliyiinta hay’addan wakiilka u ah wax ka weydiino arrimahaasi iyo cida maalgelisaba, haddana way ka gaabsadeen inay wax war ah ka bixiyeen, ka dib markii ay ka xanaaqeenba in wax laga weydiiyo arrimahaasi.
Sidoo kale, waxa jiray hay’ado khayri ah oo wadani ah oo iyaguna xoolo ugu deeqay meelo kala duwan, sida danyarta xaafadaha magaalada iyo cusbitaaladdaba.
Ciida sannadkan waxa ay kaga duwanayd kuwii sannadihii ina dhaafay busaarad xad-dhaaf ah oo ka dhalatay, oo ka dhalatay qaasaawasalanka sarifka lacagaha qalaad ee suuqyada lacag bedelashada magaalooyinka dalka.

Dhinaca kale, Wasiirka xidhiidhka Golayaasha ,Mud.Cabdi Xasan Buuni ayaa shalay dadweynaha gobolka kala qaybgalay tukashada salaadda ciidal Adxadda oo lagu kala qabtay goobo iyo masaajidyo kala duwan oo ku yaal magaalada Boorama.
Sida uu ku soo waramay weriyaha Haatuf ee gobolka Awdal, Maxamed Cumar Sheekh, Wasiirka iyo Guddooniyaha gobolka Awdal Maxamuud sh.Cabdilaahi oo tukashada salaadda kaddib ereyo kooban u jeediyey dadweynihii kala qaybgalay salaadda ciidda ,iyagoo labadaa masuulba ugu duceeyey dadweynaha inuu Ilaahay ciidan ciiddeeda ku gaadhsiiyo nabad-gelyo, barwaaqo iyo caafimaad , iyadoo dhinaca kalena dadweynaha faray wax kasta oo wanaag ah ,isla markaana kula taliyey inay iska fogeeyaan wixii ku keeni kara tafaraaruq.

Waa markii saddexaad ee wasiirka xidhiidhka Golayaasha Cabdi Xasan Buuni uu dadweynaha Boorama kala qaybgalo munaasabadahan oo kale ,halka wasiirada kale ee Gobolkan u metela golaha wasiirada la arka uun marka ay jiraan dareenno siyaasadeed iyo marka ay dano shakhsi u yimaaddaan Boorama ,balse aanay fagaarayaashan barakaysan oo kale lagu arag .
Magaalada Boorama ayaa iyada munaasabadda ciidda barakaysan ee Al adxa looga ciiday si ka hooseysa sidii looga ciiday ciiddii bisha soon fureed ee aan soo dhaafnay ciiddan al adxa oo badi aanay ubadka iyo qoysasku helin dhaqaale taas oo laga dareemayo labbiskooda ,kulannadooda ,iyo xafladohooda farxadeed ,balse ciiddan waxa dhinaca kale la dareemi karaa kor u kaca xafladaha aroosyada ,halkaas oo ay dhawrkii maalmood ee u dambeeyeyba aanay gaadiidka sida laammanayaal isguursaday suuqyada magaalada aad u dhex gaaf wareegayey.

Ciiddan ayaa sidoo kale aan shaqaalaha dawladda laga dareemin dhaqaale gaar ah oo loo siiyey xaqal iid ,iyadoo dhinaca kalena ay qaarkood waayeenba mushaarkii ay ku ciidi lahaayeen ,kuwaasoo iyagu mushaarkoodii ugu deeqay degaanada Sool ee laga saaray maamul goboleedkii Puntland maamulkiisii.

Magaaladda Berbera, ee xarunta Gobolka Saaxil, ayaa dadweynaha ku dhaqan si weyn uga ciiddeen, iyaga oo tukashada Salaadda Ciidda ka sokow, isugu soo baxay suuqyada, isla markaana ay meel fagaare ah kala hadleen masuuliyiinta heer degmo iyo heer gobolba, waxana laga dareemayey xuska iyo weynaynta munaasibadda ciidda barakaysan ee Ciiddal-adxa.
Magaaladda Burco ee xarunta Gobolka Togdheer, ayaa iyana dammaashaadka iyo farxadda munaasibadda ciidda kala mid ahayd magaalooyinka kale ee dalka, balse aanay jirin masuuliyiin xukuumadda ka tirsan ama axsaabta qaranka oo dadweynaha la hadlay laakiin magaaladda Burco ayaa waxa si weyn shalay looga dareemayay ciidda dadka oo isku salaamay "Ciid Mubarik Macal Ciidayn". Waxa kale oo aad u badna Adxada oo inta badan dadka Reer Burco shalay ay adxaysteen iyadoo maalmihii u danbeeyay Sayladda Adhiga Burco ay aad u buux dhaafiyeen dadka iibsanayay Adhiga Adxada, qiimaha neefkiina uu gaadhay $55dollar, dadweynaha Burco ayaa ku kala tukaday goobo badan sida masjid jaamaca, garoonka kubada cagta, garoonka dugsiga Maxamed Cali iyo meelo kale. Wax dhibaato ma jirin inkastoo jawigu ahaa mid aad u qabow.

Magaalooyinka waaweyn ee Somaliland sida Ceerigaabo, Laascaanood iyo Gabiley ayaa iyagana si weyn looga xusay munaasibadda ciidda barakaysan ee Ciiddal-adxada.

Ma Ninka Ceebta Sameeyey Ayaa Ictiraafka Hortaagan, Mise Ka Ceebta Farta Ku Fiiqay?

Sida la ogyahay xukuumadda Madaxweyne Rayaale iyo xisbigeeda UDUB waxay ku cel-celiyaan weedha ah “ictiraafka ayaa la hortaagan yahay”, iyagoo taa ku canbaareeya dhinacyo ay ka mid yihiin qolyaha mucaaradka, Saxaafadda madaxa banaan iyo shakhsiyaad kale oo si madax banaan uga hadla arimaha Somaliland, waxaadna maqlayasaa masuuliyiinta xukuumadda iyo xisbigeeda UDUB oo had iyo goor ku hadaaqaya kelmado ay ka mid yihiin “KULMIYE ayaa ictiraafka hortaagan, Saxaafadda ayaa ictiraafka hortaagan, hebel baa hortaagan IWM. Isla markaana marka ay ciddi farta ku fiiqdo arimo car-qalad ku noqon kara qaddiyadda ictiraafka Somaliland waxa caaddo u ah maamulayaasha xukuumadda Madaxweyne Rayaale iyo xisbigeeda UDUB inay af-labadii yeedhaan oo ay qaylo ka tollaan, iyagoo ku dhowaaqaya hayaay ictiraafkii soo dhowaaday ayaa la horjoogsanayaa. Sidaa darteed su’aasha meesha taal ee aynu maanta qormaddan ku fallan-qayn doonaa waxay tahay ma ninka ceebta ictiraafka waxyeelaynaysa sameeyey ayaa ictiraafka hortaagan, mise ninka ceebta farta ku fiiqay ee ka digaya arimaha car-qaladda ku noqon kara qaddiyadda ictiraafka ayaa hortaagan?

Hadii aynu dib u yara jaleecno talaabooyin dhawr ah oo ay xukuumadda Madaxweyne Rayaale qaadday sannadkan aynu ku jirno ee 2007, kuwaas oo saamayn weyn ku yeeshay baadi-doonka qaddiyadda ictiraafka Somaliland, talaabooyinkaas waxa ka mid ah: xadhigii ay xukuumaddu kula kacday saxaafadda madaxa banaan, sida saddexdii suxufi ee reer Haatuf iyo ta labaad oo ah talaabadii milateri ee ay xukuumaddu kula wareegtay ururkii madaxa banaanaa ee SHURO-NET, ururkaas oo ay xukuumaddu u rogtay urur dawladeed iyo ta saddexaad oo ah xadhiga lagula kacay hogaamiyayaasha urur-siyaasadeedka iyo ta afraad oo ah la wareegiddii xarunta komishanka doorashooyinka oo ay xukuumaddu iyadana kula wareegtay cudud milateri iyo waxyaalo kale.

Falalkani waxay dhaceen xilli la rumaysan yahay inuu ictiraafka Somaliland soo dhididayo oo ay dhegaha dadku maqlayaan bulaan badan oo diblomaasiyadeeda oo ku saabsan ictiraafka Somaliland, taas oo macneheedu yahay in la maqlay dhawaaqyo badan oo diblomaasiyadeed oo leh “waa in qaddiyadda Somaliland hoos loo eegaa iyo Somaliland waxay mudan tahay in la ictiraafo” , iyadoo weliba ay si badheedh ah u soo if-baxeen kooxo ka trisan dawladaha waaweyn oo u ololaynaya sidii Somaliland loo ictiraafi lahaa, sida kooxda mudanayaasha ah ee ka tirsan baarlamaanka Ingiriiska ee la magac-baxay All Party Committee oo ka kooban saddexda xisbi ee ugu waaweyn asxaabta dalka Ingiriiska (Conservative, Labour & Liberal). Hase yeeshee sida ay farta ku fiiqayaan yeedha-yeedhaha dhinaca diblomaasiyadda iyo tibaaxaha warred ee maalmahan soo baxayaa waxa jira guux iyo saluug weyn oo ku saabsan hab-dhaqanka siyaasadeed ee xukuumadda iyo saamaynta ay talaabooyinka caynkaas ahi ku yeesheen firfircoonidii diblomaasiyadda ee ay kooxaha beesha caalamku ugu jireen qadiyadda ictiraafka Somaliland.

Sida ay tibaaxeen warar ka soo baxay ilo xog-ogaal ah wufuudda ay xukuumadda Somaliland debedaha u dirto, ee uu kow ka yahay wasiirka arimaha debeddu waxay tan iyo bilihii u dambeeyey safarrada ay debedda ugu baxaan kala soo guryo-noqonayeen weji-gabax, taas oo la sheegay inay marka u horaysaba ka jawaabi kari-waayaan, marka la waydiiyo su’aalo ay ka mid yihiin, maxaad siyaasiyiinta QARAN u sii dayn-waydeen, SHURO-NET ka warama, xeerka cabidhinta saxaafadda ka warama, doorashooyinka ma qabanaysaan iyo su’aalo kale oo muhim ah, taasina waxay sababtay inay wufuudda Somaliland iyo ciddii ay muraadka u lahaayeen halkaa isla dhaafi-waayaan.

Doodda kale ee muhimka ee iyana bilihii u dambeeyey miiska saarnayd waxay tahay inay xukuumadda Somaliland soo bandhigto xisaab-xidh ku saabsan miisaaniyadda dawladda iyo in la helo miisaaniyaddii rasmiga ahayd ee ay golaha wakiiladu ansixiyeen, taas oo sida la sheegay aanay maamulayaasha xukuumaddu Somaliland ilaa hadda jawaab wax shaafida ka bixin , waayo sida la ogyahay beesha caalamka waxa ka soo yeedhay inay Somaliland qorshaha dhawrka sannadood ee soo socda ugu deeqayaan lacag gaadhaysa shan boqol iyo konton malyuun oo dollar (5, 50 million), taas oo qorshuhu yahay inay gasho miisaaniyadda qaranka, laakiin waxa la sheegay inay masuuliyiinta Madaxweyne Rayaale ilaa hadda ka war-wareegayaan inay soo bandhigaan xisaab-xidh sax ahaa oo sannad-miisaaniyadeedkii 2006 iyo odoroskii rasmiga ahaa ee miisaaniyadda dawladda 2007, iyadoo ay deeq-bixiyayaashu dunidu bixinta deeqda shardiga koowaad uga dhigaan inaanu meeshaa musuqmaasuq ka jirin, hadii uu jirona horta laga suuliyo inta aan waxba la siin, waxayse doodda caynkaas ahi miiska timi, iyadoo la ogyahay inuu Madaxweyne Rayaale ganafka ku dhuftay inay xukuumaddiisu ku dhaqanto miisaaniyaddii rasmiga ahayd ee ay golaha wakiiladu ansixiyeen 2007, wuxuuna Madaxweyne Rayaale ku dhaqanka miisaaniyaddii sharciga ahayd ee baarlamaanku xalaaleeyey ka door-bidday inuu dakhligii dalka ka soo baxayey u kharash-gareeyo sida uu isagu rabo.

Dhawaaqyada had iyo goor ka soo baxa asxaabta mucaaradka ama waxyaalaha ay saxaafadda madaxa banaani ka digto wax kale maahee waxay xukuumadda Madaxweyne Rayaale ugu baaqaan ama uga digaan inay ka joogsato falalka caynkaas ah, waxa kale oo ay ka digaan inay wax ka qabato dhaqamada musuq-maasuqa ee ragaadiyey kobaca dhaqaale ee miisaaniyadda dawladda, inay ilaaliso xuquuqda aadamaha, inaanay ku xad-gud-bin xoriyatul-qawlka iyo xuquuqaha siyaasadeed ee mujtamaca ay xukuumadda u tahay, inay ka joogsato xeerarka cabudhinta saxaafadda madaxa banaan, IWM. iyadoo la og yahay in waxyaalaha ugu muhimsan ee ay beesha caalamku inoo soo jaleecdo ama inoogu soo joogsato ay kow ka yihiin, abuuridda hab-dhaqanka dimoqraadiyadda iyo hanaanka asxaabta badan, iyadoo ugu yaraan saddex doorasho oo muhim ahi ay dalka ka dhaceen, taasina ay ka mid tahay waxyaalaha ay beesha caalamku ku majeerteen Somaliland iyo sidoo kale saxaafadda madaxa banaan ee dalka ka jirta.

Sida la ogyahay saxaafadda xorta ahi waxay qaddiyadda ictiraafka Somaliland ku tuurtay meelo fog-fog oo dunida ka mid ah, isla markaana waxay kow ka tahay meelaha laga hillaadiyo ee ay markhaatiga koowaad u soo qaataan kooxaha u ololeeya iyo dawladaha danneeya qaddiyadda ictiraafka Somaliland, laakiin xukuumadda Madaxweyne Rayaale waxa u caado ah inay saxaafadda xorta ah ku eedayso inay ictiraafka car-qalladayso.

Tusaale ahaan nin ka mid ah hogaamiyayaasha asxaabta siyaasadda Somaliland ayaa maalin maalmaha ka mid ah ku tiraabay “Somaliland u burburi-mayso qof la xidhay”, laakiin weedha caynkaas ah waxa ka fiicnayd isagoo yidhaahda “xukuumaddu waa inay xadhigga sharci darrada ah ama xadhigga siyaasiga ah joojisaa”, waayo hab-dhaqanka caynkaas ah ayaa qaddiyadda Somaliland dhimasho iyo dhaawac ku keenaya.

Yuusuf Cabdi Gaboobe oo Haatuf ka tirsan, inmuddo ah-na socdaal debedda ah ku maqnaa, isla markaana ka qayb galay shirar badan oo caalami ah ayaa waraysi uu maalin dhowayd siiyey wargeyska Saxan-saxan ee Hargeysa ka dayriyey inuu Madaxweyne Rayaale daacad ka yahay qaddiyadda ictiraafka Somalland, wuxuuna yidhi “intii debedaha marayey waxaan soo ogaaday inaanu Madaxweyne Rayaale daacad ka ahay qaddiyadda Somaliland ee uu ajande qarsoon leeyahay, laakiin wixii faah-faahin ah ee arintaa ku saabsana goorteeda iyo goobteeda ayaan caddayn doonaa”.

Hase yeeshee weriye ka tirsan wargeyska Haatuf ayaa maalin kale Yuusuf Cabdi Gaboobe weydiiyey inuu faah-faahin ka bixiyo hadalka caynkaas ah, wuxuuna ku jawaabay “horta waanigii idhi goorteeda iyo goobteeda, laakiin waxa tusaale inoogu fillan sidii uu Madaxweyne Rayaale uga dhego-adaygay codsiyadii faraha badnaa ee uga imanayey dunida ee loogu baaqayey inuu ka joogsado falalka ka dhanka ah xuquuqda aadamaha iyo cabudhinta saxaafadda madaxa banaan. Masalan waxa jiray wasiirro iyo xildhibaan baarlamaan oo ka tirsan dawladaha waaweyn ee reer galbeedka oo qorraallo u soo diray Madaxweyne Rayaale, qoraalladaas oo ku saabsanaa cawaaqib-xumadda ay arimahaasi ku keeni karaan geedi socodka qadiyadda ictiraafka Somaliland, isla markaana waxay uga digayeen inaanay Somaliland noqon meel gacmaheeda ku burburisa wixii ay soo qabsatay 17-kii sannadood ee la soo dhaafay, waxyaalahaas oo ay dunidu ugu soo joogsatay, ayna ku heshay sum-cad weyn oo sababtay inay dalal door ah oo dunida ah iyo kooxo door ah oo beesha caalamka ahi u arkaan inay lagama maarmaan tahay in la ictiraafo Somaliland waxyaalaha ay qabsatay awgeed, laakiin taa waxa wiiqay dhega-adayga ay xukuumadda Rayaale ka dhego-adaygtay ciddii uu ictiraafka Somaliland baadida u ahaa”.

Yuusuf Jaamac Buraale oo ah diblomaasi weyn oo reer Somaliland ah, ayaa isna isagoo maalin dhowayd ka hadlaya meel fagaare ah ka dayriyey siyaasadda Madaxweyne Rayaale ee ku wajahan qaddiyadda ictiraafka Somaliland.

Hadaba marka la isku dar-daro wararka isa soo taraya ee ka dayrinaya qaabka uu hogaamiyaha dalku (Madaxweyne Rayaale) u waajaho qaddiyadda ictiraa-raadinta Somaliland iyo falalka boogta ku noqday qaddiyadda ictiraafka ee ay xukuumaddu ku kacday sannadkan aynu ku jirno, waxay markaa su’aashu meesha taal noqonaysaa ma cidda leh ceebta inaga daaya oo aynu wax hagaajinno ayaa ictiraafka hortaagan, mise xukuumadda sidaa u dhaqmaysa ayaa hortaagan? Jawaabta waxay ila tahay idinka ayaa ku fillan.

Maxamed Cumar – Qaybtii 3aad

May 2007
Bishan May 2007da, waxay ka mid ahayd bilaha ugu xiisadaha daban lahayd marka laga eego dhinaca siyaasadda dalka, iyadoo isla markaana ama bishaasina ay dhaceen murankii ugu adkaa ee soo kala dhex galay xukuumadda Rayaale, Golaha wakiilada, iyo axsaabta Mucaaradka.
Haddaba iyadoo ay badnaayeen dhacdooyinka bishaasi ee dhinacyada badan leh ayaan soo qaadanaynaa oo keliya inta ugu muhiimsanaa ee saamaynta ku leh siyaasadda, dhaqaalaha, iyo nolosha guud ee dalka.

Bisha May ee sannadkan ayaa waxa uu ku bilowday weerarkii ugu xumaa ee madaxweyne Rayaale ku qaaday Golaha Baarlamaanka isla markaana uu madaxweynuhu gaashaanka ku dhuftay talooyin ku saabsanaa Miisaaniyadda iyo labadii xubnood ee komishanka ee baarlamaanku diiday ansixintooda.

May 6
Waxa la eryey wakiilkii shirkadda TDI ee isku xidhaysay isgaadhsiinta telefppnada Soomaaliland ,iyadoo loo magacaabay masuul kale, wakiilka la ereyey ayaala odhan jiray C/raxmaan Ibraahim Waaberi.
Waxa kale isla maalintaasi maxkamadda sare dhegeysatay dacwad u dhaxaysay Komishankii hore ee qaranka iyo dawladda taas oo aakhirataankii maxkamadda sare meesha ka saartay sharcinimada komishankaa hore.

May 10
Booliska Somaliland ayaa gacanta ku dhigay nin lagu soo eedeeyey inuu dilay maayarkii magaalada Ceel Afweyn, lana yidhaahdo Cilmi Ismaaciil Yuusuf.

May 13
Dawladda ayaa diidday in adhi farabadan oo ku sugnaa dekedda Berbera ay ka dhoofaan halkaasi.
Isla maalintaasi Shirguddoonka Baarlamaanka ayaa shaaca ka qaaday in Madaxweyne Rayaale uu baarlamaankii baabi’iyey, isagoo diiday madaxweynuhu inuu aqbalo warqad ay u qoreen.
Isla Maalintaasi, Guddoomiyaha maxkamadda sare ayaa si foolxun ula dhaqmay suxufiyiin iyo xubno ka socday ururada xuquuqal insanaaka ee Shuro-net.
Isla maalintaasi Muj. Jidhif ayaa looga yeedhay maxkamadda gobolka Hargeysa.

May 14
Wasiirka Boosaha iyo Isgaadhsiinta oo sheegay in wasaaraddisa laga dhigo doono shirkad Private ah, iyadoo weliba heshiis la gashay shirkad la yidhaahdo Intercel oo ay Shirkadda TDI keentay.
- Somaliland forum oo eedeymo usoo jeedisay maxkamadda sare iyadoo lagu eedeeyey meel-ka-dhacyada xuquuqda muwaadiniinta.

May 16
Madaxweynaha oo magacaabay laba wasiir iyo wasiir ku-xigeen, kuwaasoo kala ahaa wasiirka gaashaandhigga Cabdilaahi Cali Ibraahim, wasiirka hiddaha iyo dalxiiska Cabdulcasiis Waaberi Rooble iyo wasiir ku-xigeenka ganacsiga.

May 17
Madaxtooyada oo is hortaagtay maadays la dhigi maalinta xuska 18 May ee la aasaasay Somaliland.
--Wafdi ka yimi Ghana oo caddeeyey inaanay aqoonsan doonin Somaliland.
---Maayar-xigeenkii Berbera oo geeriyooday
--- Wasiirka daakhiliga oo sheegay in qaraxyo ka dhacay Hargeysa aan cidna loo qaban .
-- Booliska Hargeysa oo xidhxidhay afar dhallinyaro ah oo la sheegay inay meel iska fadhiyeen.

May 18
-- Xuska munaasabadda Gooni isutaagga Somaliland oo lagu qabtay fagaarayaasha dalka.

May19
-- Diyaarad aan la garanayn oo Hargeysa iyo Burco ku dul wareegtay saacado.
--- Ururka Xuquuqal insaanka Somaliland Shuronet oo soo saaray bayaan lagu caambaaraynayo guddiyada nabadgelyada ee dalka ka jira.

May 21
--Booliska saldhigga dhexe ee Hargeysa oo lagu eedeeyey inay boobeen raashin deeq ahaa oo masaakiin loo qaybinayey.

May 23
-- Wasiirkii hore ee gaashaandhigga Aadan Maxamuud Mire (Waqaf) oo ku biiray xisbiga UCID

MAY 28
-- Wasaaradda caddaladda oo amar ku bixisay inaan la xusin maalinta loo aqoonsaday maalinta ilaalinta xuquuqda insaanka ee Somaliland.
La soco…
 

Abwaanka Aadan Tarabbi Jaamac

Boqran, waa maanso uu curiyay Abwaanka wayn, ee Aadan Tarabbi Jaamac, oo ka mida abwaanada fara kutiriska ah ee wadankeena ee magacoodu gaadhay bulshada soomaaliyeed,maansadani waxay soo baxday 10.6.2007. Waxaana dareenka Abwaanka ku dhaliyay mar uu xilliyadaas safar ku tagay magaalada Ceerigaabo ee gobolka Sanaag. Aadan Tarabi waxa xusuustiisa ka minguuri wayday sidii gobonimada lahayd ee loogu soo dhaweeyay magaalada taas oo ku reebtay dareen ma guuraan ah. Sidoo kale Sanaag waa gobolkii ay ku raad-dhaqaajisay maansada iyo hibada hal-abuurnimo ee Abwaan Aadan Tarabi isaga oo joogay intii u dhaxaysay 1974-1978. Boqran waa cilmi baadhis ku saabsan . Taariikhda gobolka Sanaag, Sifaynta dhaqanka bulshada deegaanka iyo duco uu ku soo af-meerayo maansadiisa. Gobolka Sanaag waa kobta ay ku aasan yihiin ummado badan oo Soomaali ah awoow_yaashooda ay ku abtirsadaan, sida:
Sheekh Isaxaaq Binu Axmed
Sheekh Daarood Ismaaciil
Sheekh Ciise Binu Axmed
Sheekh Samaron Binu Siciid
Sheekh Gurgure
Sheekh Magaadle
Sheekh Ma-dhibe
Sheekh Aw-loo Bogay
Sheekh Dir & Sheekh Hawiye oo iyana ka tagay Sanaag
OROMO iyana wuu ku aasan yahay awow good waxaad xagga danbe ku arki doontaa goobaha taariikhiga ah wixii aan katagayna dibbaan ka xusi doonaa
Axmed baandayoow gabay
Ama maanso baabkeed
Murti baarigeediyo
Bacdhawgiyo ujeedada
Indhaweyd ba’laydaan
Baarkeeda fanan jiray
Baadilkayga kaydkii
Buuxayee Ilaah dhigay
Bishmahayga kama tirin
Laakiin badashadeediyo
Hibadii ballaadhnayd
Suugaanti kama bixin
Intaan lay bud-dhigin wali
Balse aan u noolahay
Buunka waan u sidayaa
Markay baaliiyowdaba
Boodhka waa ka tumayaa
Ilaahyna way baray
Balwadiyo jiiftada
Basar maanso leedahay
Ragbaa baqal jaraystee
Faras waa baroor godan
Sange booddo-dheerbaan
Hadba badhi cabsiiyaa
Ama baaldi sixinaba

Afartaa badweynti
Billaalahaan ka soo daray
Iyo badalligeedii
Caawana bildhaalay
Waxaan uga bullanayaa
Aan idiin bayaanshee
Bismillaahi kama tagin

Marka hore bannaan iyo
Dhulku waa bad iyo wabi
Iyo buuro ku qotoma
Balse Ceerigaabooy
Bugcaddaad ku taallaa
Boqran weeye magaceed
Soomaaliduba beerkiyo
Waa bog iyo wadanoo
Beertoodu waa shalay
Beesha Afrikaankuba
Tay ka soo baqooshaay

Badaw baynu nahayoo
Taariikh ma baadhnee
Beyaan lagu tix raacoo
Lagu baadi-dooniyo
Bays ganacsi baa jiray
Basra iyo Madduu naa
Isku beeb ahaayoo
Safarkeenu barigaa
Maser-buu u bixi jiray
Iyagaana badanaa
Iman jiray barteennaa

Moxorkeena bari iyo
Baalka gorayadeennaa
Bushcuradday sitaanbaa
Lagu kala badalan jiray
Dayib aan gaboobayn
Qurux lagu ballaysimay
Biri way jabtaayee
Biixi aan dillaacayn
Baxrasaafka dhamastaba
Bad-maaxiinta Suuriya
Doonyaha Bombaybaa
Baahidawgu iman jiray

Dawadaan baddelinee
Fircoon lagu baxnaanshee
Bal uu yahay sidii uu
Barigii uu noolaa
Baraxadday ka qaadeen
Intan weeye bariyee
Buntlaan laysku odhan jiray

Badheedhii asxaabtiyo
Baabii’ kufaartee
Badar lagu dagaalamay
Beeruhu Masagan bay
Barigaa ahaayeen
Badarkuna ka tagi jiray

Balaglaha gumaysiga
Buruud-jabi Islaamkiyo
Biqle-dhabashadiisaa
Afrikaanka Baynoow
Bam dayuurad weerari
Badhtankowgu tuurtana
Ba’ waw horaynoo
Waa bookhan Midhisheed
Biriijkii darwiishkii
Binadiidiisi baa taal

Booraamo dhaadheer
Bohalaysu wada furan
Hoostana bakhaar ah
Wada buuxabaa jira

Bidde-laa ye waa ceel
Balse Sayn-fardoodoo
Geed ka wada bullanaysoo
Jiidali ka baxaybaan
Booqashada la yaabaa

Baar-qab ceel ka doobshoo
Markay bogi u guul tahay
Berritiyo kalkeedii
Inta uu ka soo baxo
Buubsada golmoontoo
Badh markuu abaahiyo
Dib u gala biyiibaa
Buraan laygu sheegaa

Badhan iyo Hadaaftimo
Boqortooyo guunay
Berigaa ahaydoo
Iyagana wax badanoo
Bes u aasmay baa jira

God-x ardhane bilaashbaa
Loo baadhi waayee
Maxaa looga baqayaa?

Geel-weyt o balladhiyo
Inta baacay qodan tahay
Haddii lagu baraarugo
Baytimaalka hoos yaal
Waa lagala bixi laa
Barawixinta taariikh
Lagu soo bsn-dhigi laa

Buqda Wada-yaxeediyo
Batalladada Hareedeed
Bixin iyo Dayaxa iyo
Biya-dhacay ma aragteen

Farta lagu bayaanshee
Bari hore se lagu qoray
Waafle yaw baxaanbaxay

Baalayda duushee
Ka gudbaysa badahee
Shinbirahaysu baaqee
Ballantuw cayiman tahay
Buurtii Rab shiga baad
Boqran gaar u leedahay

Bulladiyo ciyaaraha
Shirbadiyo hoolibi
Hanna haybsan booddada
Bariyaa horyaal u ah

Boqollaal kun boqollaal
Boqollaal kun oo geed
Baarax iyo udgoon badan
Butureenku ka mid yahay
Tay ka wada baxeeneey
Hawwo lagu badbaadoo
Ruuxii bukaan qabay
Tuu kaga bogsanayaay
Baydida xijiga iyo
Buuraha dalxiiskiyo
Baro awliyaadlay

Xeeb baaxad waynoo
Badhkood uu dakado yahay
Biyo wada durdura baad
Boqran gaar u leedahay

Dooxooyin baadloo
Baalaadh gammaankiyo
U ah baro san xoolaha
Bana geelu daaqaad
Boqran gaar u leedahay

Hiddo lagu barbaariyo
Dhaqan aan burburinbaad
Boqran gaar u leedahay

Baydh yaqaan Abwaanoo
Baandheeya maansada
Suugaan yahan ku bili laad
Boqran gaar u leedahay

Billaawe-cadde geesiya
Baasaha colaadeed
Boqol aanay marin baad
Boqran gaar u leedahay

Bakhayl kaama dhalanine
Boqol-soore deeqsiya
Nin bartiisa hurabaad
Boqran gaar u leedahay

Wadaad been ma sheegaa
Diintaw ban-baxayboo

Baaliqoo af-tahanaad
Boqran gaar u leedahay

Birma-gaydo culusiyo
Aqoon-yahan bislaadoo
Wax u kala baxeeniyo
Boos waaya-aragaad
Boqran gaar u leedahay
Gabadh boqol halaadiyo
Iyo baar-qabkoodii
Lagu beegsadaayoo
Beel-deeq u dhalatoo
Basar iyo asluub loo
Biyo dahab la moodaad
Boqran gaar u leedahay

Barbaartays dugsanaysiyo
Bulshadoo midawdaad
Budhla-duul qabiiliyo
Buunbuuniskeedaad
Beri hore ka gudubtaad
Boqran gaar u leedahay

Oday nabad ku baaqoo
Ka hor taga balaayada
Baajiya colaadaad
Boqran gaar u leedahay

U bahawday caymkee
U adkeeya baydana
Barbarkay ka dabacdoow
Aday boori kugu taal
Aniguna bushaaree
Barbarkaad jirtaanbaa
Bishu iiga dhalataa

Afartaa bad-wayntii
Bilaalahaan ka soo daray
Aan ka sii baqoolee
Boqarkayna uumaan
Baaqaw cuskanayaa
Sida loo baryaabuu
Rabbi wax u baxshaayoo
Baaqan mayso ducaduye
Baabacada kor u dhiga

Baafiyaha xagaagiyo
Jiilaal kuguma baahoo
Basanbaas abaareed
Boodh kaama kaca’ oo
Bane iyo dabayl iyo
Baraf kuguma soo dhaco
Bacad kaa dallaalimo
Bushka cudur wax dila iyo
Boogaha xanuunkana
Kaa baab xijaabaye
Ilaah kaa badbaadshaad
Balo oo dhan leedahay

Baashay ka hoortiyo
Barbarkay ka curatiyo
Waqal kaama baydhoo
Mayay soo bariistiyo
Jirku waa bariisoo
Onkodkii baxaayiyo
Biligtii hillaacdaa
Baradaada noqotoo
Biyo badanta dayrtiyo
Gu’gu kaama baaqsado

Birsimo ha lulanina
Bayleey lo’daadiyo
Adhigoo naq boobii
Burcad iyo ka soofeen
Geeluna mid badiyoo
Barakaysan noqayoo
Bawad caanihiisuna
Siduu beri ahaan jiray
Burka diirta leeftiyo
Baal-qulaanlihiisiyo
Shaf-caddaaga boodiyo
Ayax booba geedaha
Waa bidee ka nabad gala
Balliyada dugsiinana
Raxmad biyo batalaqiyo
Wada baalalay dhaha

Marka weelku buuxsamo
Barkadaha ku shuba sixin
Baddu kaama xidahntoo
Inta kaaga beegani
Biinooyo waawayn
Bedenku kaama joogsado
Kaaga soo butaac malab
Berrigiina kuu furan

Gaadiidka baxayee
Buuxa ee galbeediyo
Bari kaaga soo raran
Baabuurta maantii
Boqollaal is daba mare
Bulshadaadu waa gobe
Mid busaarad aragtaba
Boqorkeennu kama dhigo
Ballanaye Sanaageey
Bidmilaahi Aamiin

Sharax Kooban Oo Ku Saabsan meelaha taarikhiga ah Qaar
Madduuna: waa magaalo ka horraysay dalkan dhismihiisa cid dhistayna aan la garanayn. Waxay 6 Kiiloo-mitir jihada Koonfureed ka xigtaa magaalada Ceel-afweyn.
Rabshiga: Waa buur ku dhex taalla badda illaa maantana ay shinbiraha adduunka oo dhami isugu yimaadaan. Shinbirahaasi halkaas way ku saxaroodaan, waana la iibsadaa. Iyo baalasha
Geel-weeto: Waa god ku yaalla buuraha jihada waqooyi kaga began magaalada Ceeri-gaabo, waxaana la rumaysan yahay in uu xagga hoose ku leeyahay shub wayn oo kala xidhan.
God-xardhane: Waa god la aaminsan yahay in magaalo hoostiisa ahaan jirtay.
Midhishi: Waa meeshii ugu horaysay ee Afrika diyaaradi weerarto.
Bidde-laaye: Waa ceel la rumaysan yahay in rag badan oo shaqaalihii Sayid Maxamed Cabdalle Xasan ah la yidhi dahab ku soo aasa, hase yeeshee lama garanayo meel ay raggaasi ku aaseen dahabkii. Raggaasi markii ay soo aaseen ayaa Sayidkii laayay.
Jiidali: Waxa ku aasan Sh; Subeer Awal, waxaanay berigii hore ahaan jirtay dhul oomane ah hase yeeshee haatan waa durdur. Waxa kale oo meesha ka baxay geed ay ka lulato Sayn-fardood barakadii Subeer Awal awgeed.
Badhan iyo hadaftimo baqorttoyo taarikhiya ayey ahayd
Cilimi baadhis uu sameeyey ABWAAN AADAN TARABI JAAMAC
 

Muqdisho, December 20, 2007 (W. Wararka) – Dalka Soomaaliya oo ka mid ah dalalka laga ciidday shalay ayaa haddana siyaabo kala duwan looga ciidday Muqdisho iyo Gobolada kale ee dalkaas.

Shalay ayaa markii waagu uu beryay waxaa la maqlay Takbiirta, waxaana laga maqlay qaar ka mid ah masaajidada Muqdisho iyadoo masaajidadii kale ee hore looga bartayna aan laga maqal wax takbiir ah iyaga oo waliba furan inkastoo qaarkood ay xidhnaayeen kadib markii dadkii halkaasi tagi lahaa ay isaga carareen goobahaasi dagaallo halkaasi ka dhacay awgood.
Magaalada Muqdisho ayaa waxaa lagu tukaday Masaajido fara ku tiris ah, waxaana jiray degmooyin aan gebi ahaanba laga ciiddin, waxaa ka mid ah degmooyinka Ciidda farxaddeeda laga dareemayay Kaaraan, Shibis, C/casiis, Boondheere, Xamar weyne iyo Xamar jajab, waxaana lagu tukaday salaadda qaar ka mid ah Masaajiddaasi, inkastoo kuwa hore loogu tukan jiray aan lagu tukan kadib markii Koox Suufiyo ah ay diideen in shalay ay Ciid tahay laakiin dadkii salaaddii Ciidda waa ay ku tukadeen Masaajiddii la furay.

Sidoo kale Degmooyinka aan laga ciiddin ayaa waxaa ka mid ah Huriwaa, Yaaqshiid, Dayniile, qeybo ka mid ah Hodan, qeybo ka mid ah Hawlwadaag iyo wardhiigleey, waxaana degmooyinkaasi dadkii ku sugnaa ay yihiin kuwa hore uga cararay halkaasi kuwii ku soo hadhayna waxa ay iyaguna mar walba ku jiraan guryahooda oo ay ilaalo ka hayaan isla markaana ka dhuumanaya xilli walba rasaasta iyo madaafiicda suuragalka ah in wakhti kasta ay ku soo dhacdo.
Ciiddihii hore ayaan aheyn sidan oo kale, waxaana la arki jiray iyadoo Fagaareyaal waaweyn inta la isugu yimaado lagu tukado salaadda kadibna halkaa la iska raaco oo munaasabadda Ciidda awgii la isugu hambalyeeyo, waxaana sanadkan aan muuqan arrintaasi meel ay ka dhacday.

Ma jirin xattaa hal masjid oo ka mid ah Masaajidda Muqdisho oo lagu arkay Mas’uuliyiinta dawladda Mbagathi iskaba daa in ay farxadda dadka kala qaybqaataane, waxaana sidoo kale Muqdisho maanta ay aheyd meel aad moodo in lagu kala yaacay laakiin Xaafadaha qaar aad ka dareemeyso dhaqdhaqaaqa Ciidda.

Dhinaca kale Gobolada Dalka ayaa iyaguna looga ciidday si aan horey looga ciiddi jirin kadib cabsi ay ka qabaan dadkaasi Ammaan xumida ka jirta Somalia oo idil oo ay ka baqeen in maleeshiyada dawladda Mbagathi oo maalmahan ay dhac iyo bililiqo u geystaan.
Inkastoo laga ciidday Gobolada kale ee Somalia qaar ayaa haddana waxaa jiray khilaaf la garan waayay gaar ahaan goobaha ay ku badan yihiin Suufiyada, waxaana ka mid ah Gobolada aan shalay laga tukan Salaadda Ciidda Khilaaf ay qabaan awgii qeybo ka mid ah Sh/hoose, Hiiraan, Mudug, G/guduud iyo qaar ka mid ah Gobolada Dhexe ee Dalka Soomaaliya.

Baydhabo ayaa iyaduna laga ciidday waxaana Baarlamaanka halkaasi ku sugan Khudbad u jeediyay Nuur Cadde oo ah ra’iisal wasaare aan xukuumaddiisu weli dhaqdhaqaaq samaynin muddana codsaday in loogu daro sababo jira awgii, waxaana uu halkaasi uga soo hambalyeeyay Shacabka Somalia inkastoo wax la taaban karo aanu u ballan qaadin Shacabkiisa, waxaa sidoo kale shalay Baydhabo ka hambaleeyay Guddoomiyaha Baarlamaanka Aadan Madoobe.
Guud ahaan Dalka Soomaaliya ayaan shalay laga arkin Goobo ay Salaadda Ciidda horkacayeen Mas’uuliyiinta dawladda Mbagathi iyaga oo weliba sheegta in inta badan Ammaanka Dalka ay gacanta ku hayaan taasi oo la yaab ku noqotay Bulshada Somalia kadib markii xattaa Magaalada Baydhabo laga waayay wax damaashaad ah oo dawladda Mbagathi ay u samaynayso Farxadda Ciidda.
Waa Sanadkii koowaad oo ciid sidan oo kale ay soo marto Shacabka Soomaaliyeed iyo dawladda Mbagathi oo hadana aanan laga dareemin in ay ciidd tahay goobaha ay dawladdaasi ku sugan yihiin maadaama ay sheegayaan in ay Dalka oo idil maamulaan.

Top

Hargeysa, December 20, 2007 (Haatuf) – Waxa soo shaac-baxay warar xog-ogaal ah oo xaqiijinaya in wasiirka Macdanta iyo Biyaha Somaliland, Qaasim Sheekh Yuusuf uu ka been-sheegay ujeedada dhabta ah ee uu dhawaan u tegay xeebta galbeed ee Somaliland, taas oo uu wasiirku war-saxaafadeed uu 16/12/2007 soo saaray ku sheegay inay ahayd mid la xidhiidha sahan xagga saliidda iyo khayraadka badda ah oo bishan December 2007 ka bilaabmaya biyaha badda Somaliland.

Hase yeeshee waxa haatan ay Haatuf xaqiijinaysaa in wasiirka Macdantu uu xeebta kula kulmay masuuliyiinta laba Markab oo cusub oo rukhsad loo siiyay inay halkaas ka kalluumaystaan isla markaana uu wasiirku lacag lagu qiyaasay tobanaan kun oo dollar ka qaaday nimankii labada markab watay.

Wasiirka Macdanta iyo biyaha Qaasim Sheekh Yuusuf waxa socdaalkiisan ku wehelinayay wasiirka Kalluumaysiga Cali Qoorseef.

Wasaaradda Macdanta iyo Biyuhu waxay war-saxaafadeedkeeda ku sheegtay in labada wasiir ay kormeer ku soo sameeyeen xeebta Berbera ilaa Saylac 11-14/12/2007 iyaga oo dadka ku wargelinayay inay ilaashadaan kana faa’iidaystaan khayraadka badda.

Laakiin war-saxaafadeedka laguma xusin wixii ay is-yidhaahdeen dadka kalluumaysatada ee xeebaha ku nool iyo weftiga Xukuumadda ee goobahaasi booqanayay iyada oo ay kalluumaysatadu si kulul uga cabanayeen maraakiibta kalluumasiga ah ee ay dawladdu u fasaxday inay ka hawl-galaan badda Somaliland.

Kalluumaysatadaasi waxay labada wasiir u sheegeen in maraakiibtaasi ay baddii xaalufiyeen kadib markii ay burburiyeen deegaankii kalluunku ku noollaa ama ku tarmi jiray.
Kalluumaysatadu waxa kale oo ay ku cawdeen in maraakiibtan oo tiradoodu kor u dhaaftay 30 Markab ay jiidhaan shabaakta ay kalluumaysatada Somaliland badda dhigtaan.

Wasiir Qaasim wuxuu war-saxaafadeedkiisa ku sheegay in wasaaraddiisu ay heshiis kula gashay shirkad la yidhaahdo TGS/NOPEC sahaminta khayraadka dabiiciga ah ee badda sida shidaalka iyo macdanta ee bariga Somaliland oo ay hawshaasi qabteen bishii February ee sannadkan haatanna ay shirkaddaasi soo gebo-gabaysay diyaarinta wixii ka soo baxay sahankii ay soo sameeyeen (Seismic survey data), oo ay shirkaddaasi wakhtigan xaadirka ah bilaabayso sahan cirka iyo baddaba ah oo laga qaadayo biyaha Somaliland intii ka hadhsanayd.
Wasaaradda Macdanta iyo Biyuhu marnaba wax tafaasiil ah kamay bixin shirkadda TGS/NOPEC iyo magaceedana la soo gaabiyay wuxuu u taagan yahay, cidda iska leh iyo shaqooyinka ay hore u soo qabatay toona.

Waxa kale oo uu wasiirku heshiiskan shirkadda la galay iyada oo aan qandaraas lagu bixin, lamana garanayo sababta qandaraaska intaasi le’eg ay wasaaraddu qarsoodiga ugu bixisay ama sababta ay shirkaddan TGS ugula xilatay.

Khubaro ay Haatuf arrintan wax ka weydiisay ayaa heshiiskan ku tilmaamay mid shakigiisa leh, waxaanay khubaraddaasi sheegeen in marka heshiisyada noocan ah oo kale la galayo ay dawladuhu sameeyaan Tendhar caalami ah (International tender), si ay u suurta-gasho in dawladda dhulkeeda la baadhayaa ay u dooran karto shirkadda ugu haboon ee hawsha u fulin karta.

War-saxaafadeedka wasaaradda Macdantu kamuu hadal cidda bixinaysa kharashka hawsha caynkaasi ah lagu fulinayo oo khubaradu ku qiyaaseen boqolaal kun oo doolar.
Tan iyo intii uu Qaasim la wareegay xilka wasiirnimo ee Macdanta iyo Biyaha sannadkii 2004, waxa wasaaradda dhaqan u noqday inay si qarsoodi ah heshiisyo ula gasho shirkaddo shisheeye ah iyada oo cidda keliya ee inta badan wasiirka wax kala og heshiisyadaasi ay tahay Madaxweynaha.

Heshiisyadan wali lama horkeenin baarlamaanka si loo ansixiyo ama loo diido. Inkastoo golaha Wakiiladu ay marar farabadan Xukuumadda ka dalbadeen inay u soo gudbiyaan nuqulada heshiisyadaasi, haddana wasiir Qaasim iyo Madaxweynuhuba arrintaasi way ka dhego adaygeen taas oo heshiisyadaasi ka dhigaysa waxba kama jiraan dhinaca sharciyadda ilaa iyo inta laga ansixinayo baarlamaanka.

Muqdisho, December 20, 2007 (W. wararka) – Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna duqa Muqdisho Maxamed Cumar Xabeeb (Maxamed Dheere) ayaa daboolka ka qaaday in ciidamada Bileyska ay ka baxaan Muqdisho, isagoo sheegay in cabashooyin badan ay kaga yimaadeen shacabka ku dhaqan Muqdisho.

Maxamed dheere wuxuu sheegay in ciidamada ku hadhaya Muqdisho ay yihiin oo kaliya kuwa ilaalada u ah madaxda dowladda KMG Soomaaliya iyo sidoo kale ciidamada ka shaqaynaya ammaanka gudaha magaalada Muqdisho.

Wareegto uu soo saaray Maxamed Dheere ayuu ku sheegay in askarta laga saarayo Muqdisho shalay oo bisha December tahay 19, isla markaana ciddii lagu arko iyadoo hub ku dhex wadata gudaha Muqdisho oo aan ahayn ciidamada la sheegay in tallaabo laga qaadi doono.
"Askarigii lagu arko isagoo ku sugan Muqdisho kana soo hadha kuwa la sheegay waxaa lagu amri doonaa inuu hubka dhigo, haddii uu dhigi waayana waxaa laga qaadi doonaa talaabada sharciga waafaqsan" ayuu yidhi Maxamed Dheere oo sheegay in amarkan uu yahay mid muhiima ee aan la iska odhan uun.

Maxamed Dheere, wuxuu sheegay in rag sita dirayska ciidamada dowladda KMG Soomaaliya ay geystaan dhac iyo sidoo kale dhibaatayn ay ku hayaan Shacabka Soomaaliyeed ee ku dhaqan xaafadaha Muqdisho, ayna soo gaadheen isaga laf ahaantiisa cabashooyin ku aaddan dhacaas ay geystaan raggaas labisan dharka ciidamada.

Guddoomiyuhu wuxuu sheegay inay xaqiijin doonaan ciidanka inay dhac geystaan iyo inay geystaan dhacaas laga cabanayo kooxo ku labista dharka ciidanka, kuwaas oo dib ugu soo laaban doonin ee laga saarayo caasimadda isagoo aan sheegin halka la geynayo ciidamadan.

 

“Aflagaadadii UDUB Ka Soo Yeedhay Raali-Gelinta Guddida Gobolada Bari Ka Bixiyeen Waanu Ka Gudoonay” Maxamed Cabdi Iskeerse – Wareysi

Hargeysa, December 20, 2007 (Haatuf) – Ku-simaha Gudoomiyaha Xisbiga KULMIYE Maxamed Cabdi Aadan iskeerse ayaa munaasibada ciidda Carafo shacbiga Somaliland iyo taageerayaasha Xisbiga KULMIYE hambalyo u diray isla markaana waxa uu dhinaca kale beeniyey in Xisbiga KULMIYE ka soo hor jeedo aqoonsiga Somaliland, waxaanu sidoo kale ku tilmaamay habdhaqankii lagu soo guura galiyey hogaamiyayaasha ururka Qaran ee xabsiga Mandheera ku xidhnaa tallaabo kalsooni daro ah oo ay xukuumaddu uga qabtey in ummadu ku qamaamto xabsiga Mandheera.

Ku-simaha Gudoomiyaha Xisbiga KULMIYE Maxamed Cabdi Iskeerse waxa uu sidaasi ku sheegay mar uu xalay Wargeyska Haatuf uga xogwaramay uu yidhi.

“Aniga oo ku hadlaya Magaca KULMIYE, Guddidiisa fulinta iyo dhamaan taageerayaashiisa waxan hambalyo u dirayaa shacbiga reer soomaali land iyo muslimiinta caalamka ku kala dhaqan , waxaanan leeyahay Ciid mubaarik ilaahayna waxaan uga baryayaa in ciiddan ciiddeeda ay shicibka Somaliland ku gasdhaan nabadgelyo iyo ictiraaf bashbash iyo barwaaqo ku noolaadaan , anigoo sidoo kalena munaasabada ciidda carafo ciidamada qaranka ee difaaca kaga jira xuduuda iyo xaasaskoodana hambayo u diraya.

Waxa kale oo aan hambalyaynayaa hogaamiyayaasha ururka qaran ee xidhnaa inay munaasabada ciidda la ciiddeen xaasaskooda iyo caruurtooda iyaga muddo shan bilood ku dhowaada xabsiga Mandhera xukun sharci darro ah ugu xukunaayeen, waxaanu leenahay Ilaahay ha idiinka dhigo nabar gardaro.

Intaas ka dib Haatuf ayaa waxa uu weydiiyay su’aalo ku simaha gudoomiyaha xisbiga KULMIYE Maxamed Cabdi Iskeerse, su’aalihii iyo jawaabihiina waxay u dhaceen sidan:
S: Sideed u aragteen raali gelintii guddida taakulaynta qaranka ee dhaqaale ururinta sool iyo bariga Sanaag ay idinku siiyeen eedihii gudoomiyaha siyaasada ee xisbiga UDUB idiinka soo jeediyay inaan xisbigiina KULMIYE ogolayn dhaqaalaha loo ururinayo gobollada bari?
J: Horta xisbiga KULMIYE dhaqaalaha loo ururinayo gobolladsa bari hiil iyo hooba wuu la barbar taagan yahay, waxaanse ku leeyahay aflagaadadii xisbiga UDUB raali gelinta ay ka bixiyeen guddida taakulaynta qaranku waanu ka gudoonay, beentuna dabo la qabto ayay leedahay.

S: Xisbiga UDUB waxa kale oo uu idinku eedeeyaa inyadaan ogolayn in Somaliland ay ictiraaf hesho arrintaas sideed u araggteen?
J: Horta markasta oo rajada aqoonsigu soo dhawaataba, xukuumadu waxay qaadaa talaabooyin isbaaro ku ah hirgelinta aqoonsiga, annaguse xisbi ahaan haddaanu KULMIYE nahay anagoo hormood ka ha ololaha ictiraafka lagu raadinayo xataa daraafka qoraalka ah ee loo gudbiyo wufuuda iyo hay’addaha xaqiiqa raadinta ee dalka soo gaadha, anagu xisbi ahaan saamaynta ugu weyn ku leh, wayse muuqataa KULMIYE iyo xukuumada Rayaale midka cadowga ku ah aqoonsiga.

S: Sideed u aragtaan talaabadii saqdii dhexe ee habeen hore xabsiga mandheera lagaga soo qaaday hogaamiyayaashii ururka QARAN ee xabsiga mandheera ku xidhnaa?
J: Talaabadaasi lagu soo guura geliyay hogaamiyayaasha qaran waxay ahayd arrin argagax leh, waxaanse filayaa in xukuumadu ay ku keliftay cabsi iyo kalsooni darro ay ummada uga qabtay in xabsiga mandheera ay ku gadoodaan haddii maalin la soo daayo, taas darteed ayay xukuumadu habeen madow la soo guuraysay.

S: Xidhiidhka Djibouti iyo Somaliland wakhtigan xaadirka ah u dhexeeya oo lagu tilmaamo mid meesha ka baxay, waxa la sheegayay in xisbigiina KULMIYE hirgelin dambe qaadayo qorshayaal aad ku damacsan tihiin inaad xidhiidh dhow aad la yeeataan dawlada Djibouti taas maxaa jira?
J: Horta wadanka Djibouti waa dal aynu sokeeye iyo walaalo-ba nahay dadka reer jabuuti iyo reer Somaliland waa dad dhal iyo dhasheeda oo aan kal maarmi karin, in xidhiidh lala yeesho oo iskaashi dhex maro Somaliland iyo jabuuti waa daruuri, mawqifka KULMIYEna waa mid soo dhoweynaya xidhiidhka dawladaha deriska ah sida itoobiya, wuu inaga dhexeeyaa cilaaqaad qaan-gaadh ahi, cilaaqaadka iyo iskaashiga dawladaha deriska inala ah, hogaanka jabuutina waanu ku hambalyaynaynaa uu dalka iyo dadkiisa gaadhsiiyay.

S: Waxaad sheegteen dhowaan inaad joojiseen wada shaqayntii aad la lahaydeen Madaxweyne Rayaale arrimahaa maxaa sababay?
J: Waxa keliya ee aanu joojinay waa kulamadii aanu iskugu tagi jirnay, iyo baaqyadii aanu wadajirka u soo wada saari jirnay, waxaananu waxaananu mawqifkaas u qaadanay markii heshiis kasta oo aanu xukuumada la galaba uu wax midho dhala yeelan waayay, wax natiijo ahna ay ka soo bixi waayeen, oo wax kastoo xukuumada aanu isla qaadanaba nagu noqdeen foosto gun-la’ oo biyo lagu dhaaminayo, ayaanu go’aansanay inaanu wada shaqayntii xagayaga hakino ilaa inta arrimashaasi wax iska badelayaan Madaxweyne Rayaale iyo xukuumadiisa wada shaqayntii iyo kulamadii aanu iskugu iman jiray waanu joojinay.

S: Dhaqaalaha loo ururinayo taakulaynta gobollada bari ee sool iyo sanaagoo ay xukuumadau maamulka guddida qaranka loo saaray ay madax ka tahay waxa lagu tilmaamayaa in xukuumadu dhaqaalahasi ay arrin siyaasadeed u adeegsanayso arrinahaa sideed u aragtaan?
J: Arrintaasi taakulaynta gobollada Sool iyo Sanaag bari waa arrin qaran oo mawqif midaysan laga taagan yahay dhaqaalahaasi la ururinayo, hadba sida loo maamulo ee wax loogu qabtana insha allaahu waanu qiimayn doonaa, indhahana waanu ku haynaa.

Top