Haatuf News

Home | Contact Us | Links |  Archives

Maxkamadda Sare Oo Si Rasmi Ah Ugu Dhawaaqday In Xisbiga UDUB Uu Ku Guulaystay Doorashadii Madaxtinimada.

“Khasaaraha Ugu Weyn Ee Inagu Dhici Karaaa Waaa Axsaabta Oo Baaba’da …” C/Qaadir X. Ismaaciil (Gudoomiye Xigeenka Wakiilada).

Dareenka Iyo Jawaabaha Laga Bixiyey Go’aanka Maxkamadda Sare.

Odhaahda Akhristaha: Hala Dhiso Dawlad Wadaag ah.

"Nin sigtay ma nabad gelin."

Shacbigu Wuxuu Idiinka Fadhiyaa Waxqabad.

Nin Xil Qaaday Eed Qaad.

Waadiga Ciyaaraha.

Maalintii shalay ayay maxkamadda sare si rasmi ah ugu dhawaaqday go’aankii rasmiga ahaa ee natiijada doorashadii madaxtinimada ee dalka ka dhacday 14-kii April, go’aankan oo muddo la sugayay waxay maxkamaddu xaqiijisay guushii xisbiga UDUB uu ku gaadhay natiijadii hor-dhaca ahayd ee ay soo saareen Guddiga doorashooyinku 19-kii April, taasoo ay ku sheegeen inuu xisbiga UDUB kaga guulaystay xisbiga KULMIYE tiro 80 cod ah.

Inkasta oo aanay maxkamadda sare faah-faahin siyaado ah ka bixin sababaha ay ku salaysay go’aankeeda haddana waxay ku dhawaaqday inuu xisbiga UDUB ku guulaystay doorashadii madaxtinimada. Natiijada oo isku dhoweyd ayaa keentay in labada xisbiba ay guusha qoondaystaan, gaar ahaana xisbiga KULMIYE oo isagu aan ku qancin natiijadii hor-dhaca ahayd ee ay Guddiga doorashooyinka qaranku ka soo saareen doorashada, balse waxa ay taageerayaasha KULMIYE filayeen in ay maxkamadda sare iyaga siin doonto guusha kama dambaysta ah, waxaana la odhan karaa go’aanka maxkamaddu waxa uu lama-filaan ku ahaa taageerayaasha KULMIYE.

Si kastaba ha ahaatee, waxa cad in labada xisbi midna aanu helin aqlabiyad ballaadhan oo uu ka kale kaga horreeyo, maadaama ay natiijadoodu aad isugu dhowdahay, sidaa darteed arrinta ugu horraysa ee loo baahan yahay waa in aanay natiijada lagu dhawaaqay wax u dhimin nabadgelyada iyo xasiloonida dalka iyo in laga digtoonaado fal kasta oo wax u dhimi karaya wada-jirka iyo isku-duubnida umadda reer Somaliland, lana wada ilaaliyo jiritaanka qaranimada Somaliland, maadaama uu aad u badan yahay cadawga dalkani leeyahay, isla markaana aanay jirin tallaabo kale oo aan ahayn in natiijadan lagu wada qanco.

Waxaynu odhan karnaa is-qaddarinta iyo isu-tanaasulku waa waxa keliya ee ay ammaanta ku leeyihiin siyaasiyiinta Somaliland, taasoo caado u soo ahayd siyaasiyiinta tan iyo markii lagu jiray halgankii SNM, iyada oo ay xilkii guddoomiyaha isku beddeleen 6 guddoomiye, oo aanay marna dhicin in laga garab sameeyo guddoomiye kale ilaa inta uu xilku ka dhammaanayo ama si sharci ah looga beddelayo.

Arrintani waata aynu dheernahay dalkii la isku odhan jiray Somaliya oo ay qalalaasaha ugu wacnayd dhawr hoggaamiye oo is barbar ordaya inay jiraan marka la eego urur kasta oo ka jiray koonfurta Somaliya, taasina waa mid ilaa hadda jirta oo ammaan gaar ah ay ku mudan yihiin siyaasiyiinta Somaliland sida uu dhowaan sheegay guddoomiyaha xisbiga KULMIYE, Axmed Siilaanyo markii la weydiiyay waxa uu xisbiguu yeeli doono kadib markii lagu dhawaaqay natiijadii ku-meel-gaadhka ahayd, isagoo sheegay in Somaliland aanay marnaba noqon doonin sidii Cali Mahdi iyo Caydiid ee mid-ba xukuumadda goonida ah kaga dhawaaqay Muqdisho.

Shaki kuma jiro in xisbiga KULMIYE uu gaadhay guul fac weyn, oo uu la tartamay xisbi gacanta ku haya dhammaan awoodihii dawladeed ee ay ahayd in dadku u sinaado, balse aanay haddana isaga iyo UDUB waxba la kala tegin oo run ahaantii ay bar-baro noqdeen, taasoo uu KULMIYE ku guulaystay inuu maanta noqdo xisbiga ugu qaddarinta iyo tixgelinta badan ee ka jira dalka jamhuuriyadda Somaliland. Sidaas oo ay tahay, haddana marka la eego habka ay doorashadu u dhacday, may dhicin ku shubashadii laga cabsi qabay. Sidaas darteed xisbiga KULMIYE waxa looga fadhiyaa inuu ixtiraamo karaamada dalka oo uu u hoggaansanaado natiijadii doorashada ee shalay maxkamadda sare ku dhawaaqday.

Top

Hargeysa (Haatuf): Maxkamadda Sare ee Somaliland, ayaa shalay ku dhawaaqday go’aanka kama-dambaysta ah ee doorashooyinkii Madaxweynaha iyo Madaxweyne Ku-xigeenka. Go’aankaas oo ay Maxkamaddu ku taariikhaysay Maarso 11-5-2003, tirsigiisuna ahaa 122, waxay Maxkamaddu ugu yeedhay qaraarka ku dhawaaqida natiijada kama-dambaysta ah ee doorashada Madaxweynaha iyo Madaxweyne Ku-xigeenka J/Somaliland.

Gudoomiyaha Maxkamadda Sare oo qaraarkaa akhriyay wuxuu yidhi, “Maxkamadda Sare maarso qaraar 122/2003, taariikhda 11-5-2003, ujeedo qaraarka ku dhawaaqida natiijada kama-dambaysta ah ee doorashada Madaxweynaha iyo Madaxweyne Ku-xigeenka J/Somaliland. Maxkamaddu markay aragtay qoraalka sumadiisu tahay komishanka doorashooyinka qaranka-100-8 ee 2003, kuna taariikhaysan 27/4/2003 ee ka soo baxay xafiiska guddida doorashooyinka qaranka ee J/Somaliland. Ujeedada qaraarkaa oo ah ku dhawaaqida natiijada ku meel-gaadhka ah ee tartanka doorashada ee ay ku soo lifaaqeen shaxda natiijada ku meelgaadhka ah ee doorashooyinka Madaxweynaha iyo Madaxweyne Ku-xigeenka. Markay aragtay qoraallada raad-raaca asalka ah ee doorashooyinka Madaxweynaha iyo Madaxweyne Ku-xigeenka. Markay aragtay qoraallada raad-raaca ah ee asalka ah (original) ee xafiisyada doorashooyinka gobollada ay u soo gudbiyeen Maxkamadda Sare, kaas oo waafaqsan qodobka 58aad, xubintiisa 2aad ee xeerka doorashooyinka. Xeer lambar 20/2001.Markay aragtay qodobka 65aad xubintiisa 2aad ee xeerka doorashooyinka lambar 20/2001 oo qeexaya. Maxkamadda Sare markay hesho qoraallada raad-raaca ah ee xafiisyada gobollada ee doorashada iyo kuwa xafiiska dhexe ee komishanka, isla markaana hubiso xisaab ahaan iyo sharci ahaan doorashada in ay ku dhawaaqdo natiijada kama-dambaysta ah ee doorashada Madaxtooyada. Markay aragto qodobka 83aad, xubintiisa 4aad ee dastuurka Somaliland oo qeexaya in loo aqoonsanayo in ay doorashada Madaxweynaha iyo Madaxweyne Ku-xigeenka ku guulaysteen labada qof ee magacyadoodu ku sheegan yihiin liistada hesha codadka ugu tirada badan. Markay aragtay qodobka 1aa ee xeeka doorashooyinka ee lambar 20/2001 oo qeexaya doorashada waxaa loo la jeedaa kala saarista musharixiinta u tartamaya xilalka, iyadoo lagu go’aan qaadanayo aqlabiyada codadka dadka ay khusayso. Markay aragtay qodobka 22aad ee xeerka doorashooyinka lambar 20/2001 oo qeexaya doorashada Madaxweynaha iyo Madaxweyne Ku-xigeenka oo noqonaysa habka aqlabiyada hal-dheeriga ah (Majority system). Markay aragtay qodobka 35aad ee xeerka doorashooyinka ee lambar 20 oo qeexaya shuruudaha musharaxa Madaxweynaha iyo Madaxweyne Ku-xigeenka in ay ahaadaan kuwo ku tilmaaman qodobka 64aad xubintiisa (a) iyo qodobka 14aad xubintiisa 5aad ee xeerka doorashooyinka lambar 20/2001. Markay deristay, hubisay xisaab ahaan iyo sharci ahaanba, dhammaan qoraallada raad-raaca ah (original) ee xafiisyada doorashooyinka gobollada iyo natiijada ku meelgaadhka ee ay ku dhawaaqeen 19/4/2003, Maxkamadda oo ay u soo ifbaxday faraq u dhexeeya natiijada ku meelgaadhka ah ee guddida doorashooyinka qaranka iyo qoraallada raad-raaca asalka ah ee xafiisyada doorashooyinka gobollada, faraqaas oo sida uu ku yimi ay ku caddahay, lifaaqa shaxda natiijada kama dambaysta ah ee Maxkamadda Sare, sidaa darteed Maxkamadda Sare waxay soo saartay qaraarkan hoos ku qoran:

1. In saddexda xisbi ee kala ah KULMIYE, UDUB iyo UCID oo u tartamaya doorashada Madaxweynaha iyo Madaxweyne Ku-xigeenka J/Somaliland ee qabsoontay 14/4/2003 uu mid waliba codadka guud ahaan doorashada ka helay ay yihiin;
Xisbiga UDUB 205,590 cod.
Xisbiga KULMIYE 205,373 cod
Xisbiga UCID 77,160 cod.
2. In tartanka doorashada Madaxweynaha iyo Madaxweyne Ku-xigeenka dalka Jamhuuriyadda Somaliland ay ku guulaysteen musharixiinta xisbiga UDUB oo kala ah; Daahir Rayaale Kaahin oo ku guulaystay jagada Madaxweynaha iyo Axmed Yuusuf Yaasiin ku guulaystay jagada Madaxweyne Ku-xigeenka Jamhuuriyadda Somaliland.
3. Muddada xilka Madaxweynaha iyo Ku-xigeenka Madaxweynuhu waa shan (5) sannadood oo ka bilaabmaysa muddada xilka loo dhaariyo. Sida ku cad qodobka 88aad xubintiisa 7aad ee dastuurka Somaliland.
4. Qaraarkani wuxuu soo baxay maanta oo ay taariikhdu tahay 11/5/2003.”

Garsoorayaasha Maxkamadda Sare ee dacwadaha natiijada doorashooyinka qaaday ee soo saaray qaraarkani waxay kala yihiin:

Gudoomiyaha Maxkamadda Sare, Dr. Siciid Faarax Axmed.

C/raxmaan Yuusuf Cayuun, xubin.

Sheekh Cali Cabdi Guuleed, Xubin

Cismaan Ismaaciil Axmed, xubin

Maxamed Cumar Geelle, xubin

Yaasiin Xasan Ismaaciil, xubin

Cabdi Cilmi Xasan, xubin.

Top

Hargeysa (Haatuf): Gudoomiye ku xigeenka koowaad ee golaha wakiiladda Mudane C/Qaadir Ismaaciil Jirde ayaa natiijaddii doorashada ee ay maxkamadda sare shalay soo saartay ka dib walaac ka muujiyey jiritaanka xisbiyadda mucaaradka ee mustaqbalka dambe sidaana waxa uu ku cadeeyey waraysi khaas ah oo uu xalay siiyey wargeyska Haatuf, kaas oo uu ku sheegay in dhibaatadda ugu weyn ee marxaladdan tahay in xisbiyadda mucaaradka ah ee siyaasiga ah ay baabi’i doonaa haddii aan laga shaqayn wadadii ay ku sii jiri lahaayeen isaga oo arrintaa faah-faahinayana wuxuu yidhi “xisbiyadda mucaaradka ah haddii aan talada go’aaminta siyaasadaha dalka laga qayb gelin ama doorashada baarlamaanka hore loo soo dhigin si ay xubno metela ugu yeelan lahaayeen waxa suurta gal ah inay iska baaba’aan.”

Mudane Jirde waxa kale oo uu intaas ku daray in haddii aan xisbiga mucaaradka ahi helin saaxaddii uu ku meel marin lahaa kuna cabiri lahaa afkaartiisa iyo muwaaqiftiisa hadday tahay dhinaca siyaasadeed, dhaqaale iyo bulshoba aanu xisbigaasi ka duwanaan doonin marfashyada suuqa ee wax lagu mucaarido wuxuuna yidhi “khasaaraha inagu dhici karaa waa axsaabta oo baaba’a”.

Mar uu ka hadlayey ka mid ahaanshaha golayaasha xisbiyada wuxuu yidhi “waxa mashaakil ah in xisbi dhan oo 42% cadadkii dadka helay iyo mid kale oo 16% helay cadadkii dadka aanu baarlamaanka waxba ku lahayn, tusaale ahaan xisbiga UCID oo kale gudoomiyihiisu waxa uu noogu cawday in aanu xubin keliya ku lahayn golayaasha.”

C/Qaadir waxa kale oo uu xusay isaga oo ka hadlaya baarlamaanka wakhtigan jira kaas oo uu yidhi “Waxay ku yimaadeen qaab-beeleed oo kuma ay iman hanaanka xisbiyadda badan” waxaanu intaa ku daray sida ay xisbiyada mucaaradku uga qatan yihiin, waxaana hadalkiisii ka mid ahaa in golaha wakiiladda ay jirtay mucaaradnimo horseed ay ka ahaayeen xubno taageersanaa ururkii ASAD kuwaas oo hadda badankoodu dhinaca kale isugu baydhay, wuxuuna intaa raaciyey in aanay is-qabanayn xeer-dejiyayaal ku timid qaab beeleed iyo hogaan fulineed oo dadku toos u soo doorteen.

Mudane C/Qaadir Jirde waxa uu hadalkiisa ku soo gebagabeeyey oo uu yidhi “marka arrimuhu sidaas yihiin waxa iyaduna lagama maarmaan ah in lagu kalsoonaado natiijadda doorashada ee lagu dhawaaqay sida ay ina farayaan mabaadiida iyo hanaanka dimuqraadiyadda ku dhisan.”

Top

Hargeysa (Haatuf): Subaxnimadii hore ee shalay waxa la xidhay dhamaan wadooyinka soo gala dhismaha maxkamadda sare ee Somaliland, waxaana dariiqyadaa hoganayey cutubyo ka tirsan ciidamada amaanka, kuwaas oo ku dhawaaqayey “Istaag”, noqo iyo ereyo kale, laakiin marka la soo dhaafo ciidanka waxa iyana albaabka deyrka maxkamadda wareegayey kooxo kale oo ka tirsan ciidanka amaanka, iyada oo ay dadweyne kale fadhiyeen soo jeedka iyo hareeraha wadada ee agagaarka maxkamadda, kuwaas oo u hanqal taageyey go’aanka maxkamadda laga sugayey. Balse ciidankaasi waxay u ogolaadeen gudaha barxadda inay galaan saxaafadda iyo xubno ka socday xisbiyadda, kuwaas oo ay si taxadar ah u baadhayeen, laakiin waxa iyaguna barxadda gudaha maxkamadda ku sugnaa saraakiil iyo masuuliyiin sare oo ka tirsan hay’adaha dawladda iyo laamaha kala duwan ee ciidamada sida sirdoonka qaranka, nabad-sugida, asluubta, birmadka iyo booliska.

Hase ahaatee gudoomiyaha maxkamadda sare ayaa soo galay waxyar ka dibna wuu baxay, laakiin cabaar ka dib markii uu soo laabtay gudoomiyaha maxkamadda sare waxa loo yeedhay dadka loo ogolaaday inay dhegaystaan go’aanka sida weyn loogu dhegtaagayey ee natiijadda rasmiga ah ee doorashadii madaxtooyadda Somaliland ee loogu tartameyey madaxweynaha iyo ku xigeenka oo maalintii khamiistii hore la dhagaystay dacwadaha ka dhashay natiijadda ku meel gaadhka ahayd ee u dhaxaysay labada xisbi ee UDUB iyo KULMIYE oo ku muransanaa natiijaddii hore ee ay komishanku soo gudbiyeen maxkamadda sare, taasoo ay maxkamadda sare shalay ku dhawaaqday ka dib markii ay dib u eegtay dacwadihii ka dhashay natiijaddii, waxayna garsoorayaashu soo galeen maxkamadda iyada oo ay todobada garsoore xidhnaayeen direyska garsoorayaasha, isla markaana waxa ku dhawaaqay go’aanka gudoomiyaha maxkamadda sare Dr. Siciid Faarax oo sheegay inay xisbiga UDUB ku guulaysteen musharaxiintoodu tirada codadka hal-dheeriga ah oo ay guushu ku raacday 205590 cod, halka xisbiga KULMIYE uu helay 205375 sidaana lagaga guulaystay musharixiintooda, laakiin go’aanka maxkamadda laguma qeexin faraqa u dhaxeeya labada xisbi, balse marka la kala jaro tirada ay maxkamaddu ku dhawaaqday waxa u dhaxeeya 217 oo uu xisbiga UDUB dheeryahay xisbiga KULMIYE, laakiin go’aanka maxkamadda sare ka dib waxaanu wax ka weydiinay musharaxiintii labada xisbi, Madaxweyne Daahir Rayaale Kaahin oo ahaa musharaxa xisbiga guusha loogu dhawaaqay ayaa yidhi “dhamaan kuwa I doortay iyo kuwaa aan I dooranba waxaan u ahay madaxweyne waxaanu, madaxweyne Rayaale u hambalyeeyey shacbiga Somaliland guusha ay gaadheen iyo sidii fiicnayd ee ay u codeeyeen.

Madaxweynaha oo la weydiiyey sida uu u arko guusha ay gaadheen xisbigooda wuxuu yidhi “markastaba qaadirka Ilaahay ayaan ku xidhay, marnaba kuma xidhin xariifnimo iyo karti dheeraad ah, midnaba inaan ku helo, waxaana u arkaa qadarka Ilaahay inuu kaa noqday”. Madaxweyne Rayaale mar la weydiiyey sida uu u kasban karo mucaaradka maadaama ay is-leegyihiin dadka u codeeyey xisbigiisa iyo kuwa mucaaradka ah ee u codeeyey xisbiga ay isku dhaweeyeen dhinaca codadka, wuxuuna isaga oo arrintaa ka hadlaya yidhi “Horta sharcigeenu wuxuu qorayo ayuunbaa la raacayaa, waxaana jeclaan lahaa qolyihiinan warbaahinta inaad shuruucda akhrisataan, kuwaas ayaa idinka jawaabi doona.”

Madaweynaha oo la weydiiyey qorshaha xukuumadda uu doonayo in uu dhiso wuxuu sheegay inuu kaga warami doono khudbadiisa,laakiin mar la weydiiyey waxa uu u soo jeedinayo xisbiga ay tartamayeen wuxuu yidhi “nin uun baa guulaysan lahaa, haddii Eebe guusha I raaciyey, sidii aanu ku balanay inaanu ixtiraano go’aanada sharciyadda, inaanu taa isku waafaqno oo aanu isku gacan qaadno oo walaalo ku ahaano, tartankayagu wuxuu ahaa mid walaalnimo ee muu ahayn mid cadaawadi naga dhaxaysay.”

Dhinaca kale musharaxii xisbiga KULMIYE ugu tartamayey jagada madaxweynaha Axmed Maxamed Maxamuud Siilaanyo ayaa ka hadlay go’aanka maxkamadda sare, laakiin Axmed Siilaanyo wuxuu saxaafadda u sheegay ka hor intii aanu ka hadlin sida uu xisbigiisa u arko go’aanka in uu bixinayo hadal kooban, balse wuxuu ka cudur daartay inaan wax su’aal ah la weydiin, wuxuuna hadalkiisa ku bilaabay “haddii aanu nahay xisbiga KULMIYE waxaan jecelahay inaanu halkan ka cadeeyo inaanaan u arkayn go’aankaas mid cadaalad u dhacay, isla markaana aanan ku qanacsanayn, wixii halkaa lagaga dhawaaqay, sababo badan oo tafaasiishooda, la bixin doono.”

Gudoomiyaha KULMIYE Axmed Siilaanyo wuxuu intaa ku daray inuu qof ahaan iyo xisbi ahaanba aaminsanyahay kuna qanacsanyihiin in dadweynaha reer Somaliland guda iyo dibadba ay codkooda, siiyeen xisbiga KULMIYE intooda badani marka daacad iyo xaq loo hadlo.

Axmed Siilaanyo wuxuu u soo jeediyey xubnaha iyo taageerayaasha xisbiga KULMIYE inay nabadgelyada dhawraan, isaga oo sheegay inay arrintaa ay ka fadhiisanayaan hogaanka xisbigu oo ay dib ka soo go’aankooda sheegayaan isla markaana wuxuu yidhi “Arrintaa wixii aanu kaga arrinsanayno waxa dib uga fadhiisan doona hogaanka xisbiga”, wuxuuna intaa raaciyey inay wixii ka soo yeedha maalmaha soo socda ka hadlayaan, laakiin wuxuu yidhi “waxaan dadweynaha reer Somaliland xusuusinayaa laba erey oo ka soo baxay afka dawladda, xukuumadda iyo UDUB mid wuxuu ahaa kii ka soo baxay wasiirka arrimaha gudaha ee ahaa inay maxkamadu ku dhawaaqayso natiijada sidii ay awalba ugu soo gudbiyeen guddida doorashooyinku iyo ka labaad oo ahaa inay qoraalkii ay xisbiga UDUB u qoreen maxkamadda ku cadeeyeen oo qoraal ahaan ku tilmaameen doorashadii macmal, labadaa ereyba waxaan jecelahay in shacabweynuhu maskaxda ku hayo markuu arrintaa ka fekerayo.”

Top

Ummada Somaliland way hadleen waxaanay doorteen inay helaan dawlad labada xusbi u dhanyihiin. Mana doonayaan dawlad UDUB dhistay iyo mid Kulmiye dhistay toona. Qaladkan dhacayna waxaa weeye qalad dastuuriya, waxaanu dastuurkeenu u baahanyahay in lagu kordhiyo qodab xalila marka arintani oo kale dhacdo.

Hadaba haddii aanu nahay ururka DADKA, ururkani oo ah urur wax kasta ka hormariya danaha dadka Somaliland, waxaan kula talinay naa in Golaha Guurtida iyo Baarlamanka isugu yeedhaan hogaamiyeyaasha UDUB iyo Kulmiya una soo jeediyaan inay wax kasta ka horayso in labadan xusbi ay SAXEEXAAN qodabadan hoos ku qoran: 1) In labada xusbi (Udub iyo Kulmiya ) ay adeecaan go'aanka ka soo baxa doona Maxkamada Sare.

2) Waa in labada xusbigii hela iyo kii waayaba uu dhiso dawlad ka kooban labada xusbi. Wasaaradahana waa inay 50/50 u qaybsadaan labada xusbi. Haddii wasiirka la dhaliilo shaqadiisa, ama shaqadiisa uu gabo, waa in xusbigii markii hore soo magacaabay uu soo doorankaro wasiirka badalaya. 3) Waa in lixbilood gudahood lagu doorto Baarlamaan cusub. Waa in dib loo soo doorto Guurti cusub oo ka timada Dagmo kasta (NOT BEELO). Waa in Degmo kastaaba ay soo saarto Gudi ka kooban aqooyahanadooda, Wadaadadooda, Caqiladooda, dabadeedna Dagmadaasi soo doortaan qofka ay u diranayaan Guriga Guurtida. (Waxaa ka haboon, haddii labada xusbi ay ku xadgudbaan inay wada shaqayn waayaan, waa in wakhtiga la dooranayo Baarlamanka la raaciyo doorashada Madaxwynaha/Madax wayne ku xigeenka ee UDUB iyo Kulmiye si labada xisbi u kala baxayaan).

4) Mar haddii uu dhamaday wakhtigii Baarlamanka iyo Guurtidu, waa in saddexda xusbi ay soo doortaan gudi ku meelgaadha oo badasha Golaha Baarlamanka iyo Guurtida. Golahan Baarlamanka iyo Guurtida ku meelgaadh ka ihi waa inay ka koobnaato 150 xubnood. 42% oo xubnahani ahi waa inay UDUB noqdaan, 42% waa inay Kulmiya noqdaan, 16% ay UCID noqdaan. Gudidani waa inay ansixiyaan dawlada cusub, dhamaystiraana qodabada distoorka ka dhiman ee aanu u baahanay si ay doorashada Baarlamanka iyo ta Guurtida dhacdo. ( Haddii tan la fulin kari waayo waa inay dawlada xusub ay ansixiyaan, Baarlaman iyo Guurti dadku soo doorteen, lixbilood ka dib ).

5) Waa in Dastoorka lagu daro qodab kan, oo ah: Xusbiga aan cod aqlabiyad oo 51% ah ku helin doorashada madaxwaynaha/ku xigeenkiisa waa in mudo lix bilood gudahood loogu celiyo doorashada labada xusbi ee ugu codka badan. 6) Waa in KULMIYE, UDUB iyo UCID ay soo saaraan gudi kooban (Tusaalo ahaan 7 qof) oo wax ka qabata Musuqmasaqa. Gudidan oo shaqadoodu tahay inay ilaaliyaan Hantida dadka. Maanta uma baahnin xusbiyo, ama beelo is jiid jiita. Maanta cadaw badan ayaynu leenahay oo jecel inaynu baaba'no. Nabadeena ayaa ku xidhan, Ictiraafkeena ayaa ku xidhan, inaynu helno dawlad wadaaga oo wada shaqaysa oo wax kasta ka horumerisa danta dadka iyo dalka. Waxaan qoraalkani ku soo gaba gabaynayaa. Qabaa’iilkii ku noolaa Maka, wakhtigii casrul jaahiga ahaa, ayaa waxaa ay isku qabsadeen qabiilka dhigaya KABCADA halka ay maanta taalo. Markii ay kala bixi waayeen ayaa loo yimid Nabi Maxamad (CSW). Waqtigan Nabiga kuma ay soo dagin Nabi nimadu, ee waxaa uu ahaa nin ka mida dadka Maka ku nool. Waxaa uu kula taliyay dadkiisii, inay soo qadaan go’, dabadeedna qabiilkastaaba uu cidhif qabto oo sida ku digaaan KABCADA halka ay maanta taalo. Waxaa uu Nabigu sidaa u yeelay si qabiilkastaaba uu iskaga dhex arko natiijada KABCADA dhigisteeda. Hadaba haddii aanu nahay ururka DADKA waxaa talo nala tahay in uu xusbi kastaaba iska dhex arko dawalada la dhisi doono, inta aan gaadhayno dhisid xusbiya mucaarada oo waxqabad leh, een wax dumus lahayn.

Omar A. Yousuf. California, USA.

Abdirahman Jama. California, USA.

Mahdi Saiid. California, USA.

Khalid Dahir. California, USA.

Abdi Faarax. California, USA.

Ali Jirde. California, USA.

Abdilahi Farax. California, USA.

Rashiid Kahin. California, USA.

Hassan Y. Elmi. California, USA.

Mahamoud A. Elmi. California, USA.

Top

Aniga oo ah muwaadin reer Somaliland ah, kuna nool Caasimadda Hargeysa, xisbina aan ka tirsanayn, codkaygase u bixiyey xaqa aan u leeyahay inaan bixiyo, waxan halkan ku soo bandhigayaa aragtidayda ku wajahan doorashooyinkii dhacay iyo xisbiyada:Ololaha doorashooyinka is daba joogga ah ayaa dalka ka socdey tan iyo badhtamihii sannadkii 2002 dii.Ololihii doorashada dawladaha hoose iyo xisbiyada qaran, waxay ahayd tii ugu horraysay ee dalka ka dhacda muddo aad u dheer.

Da’yartuna horeba uma arag doorasho noocan oo kale ah. Sidaa awgeed, Xisbiyada tartamayey, dadweynaha, guddiga doorashooyinka iyo guud ahaan dalkaba waxay ku ahayd ugub. Dadweyne badan ayaa laga yaabaa in aanay codaynba ama goobaha doorashadu ka fogaayeen oo gaadhi waayey gaar ahaan meelaha miyiga iyo tuulooyinka fog-fog. Sabab kale ayaa jirtey oo aanay dadku u soo wada bixin doorashada dawladaha Hoose oo ahayd in magac xisbi uun la maqlayey ee aan magac qof la maqlayn. Waxa aan iyana la iska indha tirikarayn in labada doorashoba ay saamayn weyn ku lahayd nidaamka golayaasha dalku ku dhisan yihiin ee beelaha.Doorashadaa hore waxa ka qayb galay lix xisbi siyaasadeed oo kala ah Udub,Kulmiye, Ucid, Sahan, Asad iyo Hormood. Waa lagu kala calaf qaaday in kasta oo cabashooyin jireen, xisbiyada qaarkoodna dacwad heer maxkamadeed ah gudbiyeen.Waxa bilaabantay ololihii doorashada Madaxtooyada oo ay ku tartamayeen saddexdii xisbi ee ku soo baxay doorashadii hore oo kala ah UDUB, KULMIYE iyo UCID, waxa iyana ku kala biiray xisbiyadan saddexdii xisbi ee ku hadhay doorashadii hore sida ASAD iyo HORMOOD oo u kala jabay UDUB iyo KULMIYE iyo SAHAN oo ku biiray UDUB kaddib markii uu dhicisoobay heshiis ay la galeen xisbiga UCID.

Waxa xisbi waliba soo sharraxay madaxdii ka qayb gelaysay doorashada madaxtooyada oo ah Madaxweyne iyo Madaxweyne ku xigeen. Xisbiga UDUB wuxu soo sharraxay qalalaase xisbiga dhexgalay kaddib oo bilaabmay markii xoghayihii guud ee xisbigaasi Dr.Cabdi Aw daahir hunguri ka galay hoggaaminta dalka- Daahir Riyaale Kaahin iyo Axmed Yuusuf Yaasiin, Xisbiga Kulmiye wuxu soo sharraxay: Mudane Axmed Maxamed Siilaanyo iyo Cabdiraxmaan Aw Cali Faarax oo labaduba ah madaxdii iyo halgamayaashii S.N.M, xisbiga UCIDna wuxu soo sharraxay Eng. Faysal Cali Waraabe iyo Ahmed……….. Ololihii waa bilaabmay, xisbi waliba awooddiisa muuji- qaylo, calamo badan baa la taagey, xafiisyo ayaa laga furay goob kasta oo magaalo ilaa tuulo, wufuud ayaa la galaa bixiyey dalka oo dhan, ballanqaadyo iyo dhaqaaleba la isticmaal, ardaa kasta ololuhu gaadh, cid waliba ka fiirsatay xisbiga iyo ninka dantu ugu jirto, musharrax waliba taageerayaashiisa safka hore meel soo dhigay, dagaalkuse wuxu ku wajahnaa deegaanada iyo magaalooyinka aan musharrixiintu asal ahaan ka soo jeedin sidii loo kala xasilsan lahaa codadkooda.

Doorashadan dadweynuhu aad ayay ugu soo baxeen oo waxad ka garan kartaa tirada codad oo gaadhey nus milyan cod, halka tii hore ay aad uga yarayd. Haddaba xisbiyadu way ku kala badnaayeen ololaha doorashada, waxa hormood ka ahaa xisbiga Kulmiye oo sameeyey tab iyo xeelad kasta oo uu ku hanankarayey codka dadweynaha sida ololahooda oo aad u habaysnaa, nidaamyo ay u dejisteen doorasha oo ku wajahnaa dadka codka bixinaya, goobaha cod bixinta, shaqaalaha goobaha codbixinta iyo tirinta codadka goobaha, qaddarkuna ma noqon inay guulaystaan, in kasta oo ay ka faaii’iidaysteen fursad kasta oo soo martay. Qaabka ay u qorshaysteen inay doorashada ku soo baxaan ayaa sababtay inay leqi kariwaayeen natiijada doorashada. Waxa iyaguna jirey sababo la odhan karo waxay wax u dhimeen sumcadda xisbigu ku lahaa codbixiyayaasha oo kala ah:

Markii ay xisbiga ku soo biireen garab ka mid ah xisbigii ASAD oo u badnaa askar ka mid ahayd garabbadii S.N.M oo dadka qaarkood dib u gurasho iyo shaki ku abuurtay.

Ku biiridda garabkan oo xisbiga u ekaysiisay dawladdii dalka ka jirtey 1994 kii ee sababtay dagaaladii sokeeye ee dalka ka bilaabmay dabayaaqadii 1994 kii, socdeyna ilaa horraantii 1997kii, iyadoo xubno badan oo raggan ka mid ahi ay ku jireen golahii xukuumadda ee xilligaa.

Xubno garabkan cusub awgii uga baxay xisbiga oo qaar ahaayeen baalasha xisbiga, kaddib markii Cabdiraxmaan Aw Cali loo doortay musharraxa Madaxweyne ku xigeenka isaga oo xisbiga ku kjirey saddex (3) casho oo keliya.

Hoggaamiyaha xisbiga oo ku guuldarraystay inuu si cad u waajaho una bogsiiyo daqarro ka hadhay hoggaankiisii S.N.M iyo dawladdii Somaliland u horreysay ee uu Madaxweynaha ka ahaa Cabdiraxmaan Axmed Cali (Tuur). Taasoo sababtay inay beelaha qaar kala fogaadaan xisbiga.

Xisbiga UDUB way wadeen ololaha, marnabase may gaadhayn xisbiga Kulmiye. Waxa xisbigan ka muuqday goldaloolooyin badan oo ay ugu waaweyn yihiin:

Hoggaanka xisbiga oo lagu xanto karti darro iyo jileec badan.

Khilaafkii xisbiga dhexgalay oo raad ku yeeshay sababayna in rag waaweyn oo ka mid ah aasaasayaashii xisbiga ay ka baxaan ama laga eryo sida Axmed Yuusuf Ducaale iyo Dr.Cabdi AW Daahir.

Xisbiga iyo xukuumadda oo isku milmay oo sina u kala bixiwaayey, taasoo xisbiga ka dhigtay Kan talada haya iyada oo aan doorasho dhicin.

Kalsooni darro ka muuqatay xubno ka tirsan golaha xukuumadda, iyagoo ka werwersan aayahooda siyaasadeed haddiba UDUB doorashada lagaga adkaado. Arrintani waxay sababatay inaan ololihii doorashadu u dhicin sidii loogu talagalay, iyadoo aan la adeegsan dhaqaalihii xisbigu ku bixiyey ololaha doorashada oo markii horeba dad badani u arkayeen hanti qaran oo xisbi keligii ku tagri falayo, raggii loo igmadayna aanay ololayn, marka laga reebo xubno kooban oo xisbiga kaga soo biiray dhinaca SAHAN. Xubno ka tirsanaa xukuumadda iyo xisbigaba waxa muuqatay inay la shaqaynayeen xisbiyo kale.

Xisbiga oo is dhigasho ka muuqatey oo ay hoddey doorashadii hore ee dawladaha hoose.

Si kastaba ha ahaatee, xisbigani wuxu ku guulaystay tiro aad u yar waana sigtay, “Nin sigtayna ma nabad gelin”. Sababaha guushan keenaynana waxa ugu waaweynaa:

Dhaliilaha ka muuqday xisbiga Kulmiye oo dad badan u leexiyey dhinaca UDUB.

In badan oo ka mid ah dadka Waaweyn oo danaynayey dawladda talada haysa, iyadoo talada dalka ay ku badan yihiin dadka da’da ah ee dawladihii hore iyo isticmaarkii la soo shaqeeyey.

Dad badan oo rumaysan in shantan sano ay xukunka sii hayaan beelaha darafyada, si ay wax uga tarto aqoonsi raadinta, fididda maamulka iyo nabadda guud ahaan. Iyagoo imminkaba haya jagooyinka ugu muhiimsan dalka sida:

Madaxweynaha.

Afhayeenka baarlamaanka.

Guddoomiyaha maxkamadda sare

Guddoomiyaha Guddiga doorashooyinka.

Arrimaha debedda.

Si kale haddii aan u idhaahdo waa golaha fulinta, sharci dejinta, garsoorka,arrimaha debedda iyo maamulka doorashooyinka. Waana kaalimaha dalka laf-dhabarta u ah ee ugu mudan. Xisbiga UCID oo helay tirada aad u yar marka la barbar dhigo labada xisbi ee kale, waxan odhan karaa waa tirada ugu xalaal sanayd oo aanay ku jirin wax ku noqnoqosho ah (Double vote). Xisbigani wuxu u ololeeyey si qunyar socodnimo ah. Waana xisbiga keliya ee dadweynaha u sheegayey ballanqaadyo horumarleh oo bulshada qaarkood riyo u arkayeen. In kasta oo ay noqotay aafo aan laga nabad gelayn, xisbigani wuxu isku deyey inuu iska fogeeyo qabyaaladda. Xisbigani waa xisbi mustaqbal leh, noqonna kara xisbiga jiilka cusub. Waxanse kula talin lahaa hoggaanka xisbigan inuu yareeyo hadallada deg-deggu ka muuqdo ee ku wajahan mawqifyada kala duwan iyo inu aad ula tashado dadka ku weheliya hoggaanka xisbiga, waayo go’aanno hore oo hoggaamiyaha xisbigu keligii qaatay ayaa ka kaxaysay dad laf-dhabar u ahaa xisbiga. (Ogaada xisbigani ma ha kii aan codkayga siiyey).

Waxa iyaguna aad uga dhexmuuqday ololaha doorashada saxaafadda, gaar ahaan kuwa ku suntan inay madaxbannaan yihiin, dhexdhexaadna yihiin. Laakiin, anigu aan ku qiimeeyey inay ka tageen astaantaa, ayna qaadatay caadifadda xisbinimada iyo beelnimaduba. Maqaalada ku soo baxayey joornaalada ayaa mar-marka qaar u ekaanayey xafiis dacaayadeed oo xisbi iska leeyahay. Wargeysyada madaxa bannaan oo aad loo akhristo ayaa d moodaa inay lumiyeen in badan oo ka mid ah akhristayaashooda intii doorashada loo ololaynayey iyo kaddibba.
Maqaalada qaarkood oo wargeysyada ku soo baxa maalin walba, ama maalmaha qaarkood ayaa u muuqda kuwo dhaafsan tifatirayaasha oo laga soo abuuro marfashyo gaar ah oo dhab ku-samays ah sida: Dhan-xiirka Jamhuuriya iyo Raadyow ma qallocsshaha Haatuf. Maqaalada qaarkood ayaa wax u dhimayey waddaniyadda oo ka muuqatey u gacan haadin cadaw shisheeye ah. Suxufiga waxa looga baahan yahay dhexdhexaadnimo iyo inu dhawro sharafta, sumcadda iyo sharciga wargeyska iyo guud ahaanba saxaafadda. Wargeyskuna waa in uu ilaaliyaa damiirka macaamiishiisa illayn waa ganacsiye. Weriyayaasha qaarkood ayuu ka xoog batay laablakaca caadifadeed ee xisbi iyo beelnimadu. Dadweynaha qaybo badan oo ka mid ahi waxay ka shakiyeen in ra’yigooda la soo qoriwaayo, haddii aanay taageersanayn cidda wargeysku taageerayo.

Guntii iyo gebegebadii, waxan leeyahay, “ GARI LABA NIN KAMA WADA QOSLISO”, “ KURSIGUNA LABA MA QAADO”, “SABIRKUNA WAA SED WEYN”, “GEESINA WAA NINKA GARTA QAATA, MARKA LAGA HELO”. Xisbiyada laga guulaystay halganka ha wadeen, hana u diyaar garoobeen xilliga dambe,shan sanona waa muddo yar ciddii gaadha, ha saxeen dhaliilahooda, si fiicanna ha isu dhiseen oo ha u diyaargaroobeen doorashooyinka dambe. Waase in aynu ka midaysnaanaa dhawridda nabadgelyada iyo jiritaanka Somaliland.

Xisbiga talada dalka qabtay waxan leeyahay, waxa guushu idinku raacday tiro aad u yar oo aqlabiyad ma haysataan, Sidaa awgeed, isku wada dalka iyo dadka, wada-tashigana badiya- waa dariiqa muslimiinta la faray inay isku maamulaane. Hoggaanka dalka waxa looga fadhiyaa: Inu dhiso dawlad xul ah, tayo leh oo dadka reer Somaliland iyo adduunweynahaba u cuntanta oo ay ku jiraan dad dhiig cusub ah sida aqoonyahannada badan ee makhaayadaha fadhiya ee shaqada la’ oo aad mooddo inay indhaha ka laliyeen maamuladii hore, lagana tago xalka.

Maamulka sarena waa in uu yeeshaa ku dhac aanu cidna kaga haybadaysan danta ummadda ee ammaanada ku ah. In dalka maamulka la wada gaadhsiiyo oo gobollada muranku ka taaganyahay laga dhigo Somaliland dhab ah iyadoo la tusayo wax qabad iyo horumar, xuduudda Somalilandna caddaato inay Oog tahay iyo inay Garowe dushiisa tahay. Waxa batay raga faa’iidada macaash ka helay mashruucan oo u kala wareegaya Somaliland iyo Majeerteeniya. Waxa kaloo hadda si fiican u muuqata in maamulka Cabdullaahi yuusuf ku xoogaystay Sool iyo Sanaag bari oo la hoos raacay mashquulkii doorashada. In xoogga la saaro aqoonsi raadinta, iyadoo la tayaynayo Wasaaradda arrimaha debedda oo ah hay’adda keliya ee dalka ka metelikarto madalaha caalamiga ah, arrintana laga saarayo nin toocsiga iyo caaddifadda. Waxa jira dad badan oo debedaha ku nool oo nin waliba markuu dalka yimaaddo sheegta inu ku maqnaa ictitaafka Somaliland, afkase aan dhaafsanayn. Ictiraafkuna waa in uu ka dhashaa dhexdeenna innagoo kalsooni ku qabna Alleh iyo kitaabka uu innagu galadaystay, cid aan sidaa rumaysnaynina aqoonsi uma keeni karto dalka.

In laga shaqeeyo sidii ay nabad u helilahaayeen dadka ku nool koofurta inagoo aan ku dhexmilmin, lana aqoonsado dawladda ay dhistaan, si ay wax uga tarto aqoonsigeenna mustaqbalka oo aynaan ku farxin dagaallada iyo dhibaatada ka dhex taagan.

In si cad loo muujiyo sida iyo meesha uu ku baxayo dhaqaalaha yar ee dalka u soo xerooda, lana abuuro ilo dabagal oo madaxbannaan, aqoon iyo hawlkarnimona leh.

In gobolada dalku u sinnaadaan horumarka iyo maalgelinta hay’daha caalamiga ah.

In la caddeeyo, deg-deg na loo dhammaystiro xeerarka doorashada baarlamaanka iyo guurtida oo hadda u eg “ii kordhi aan kuu kordhiyee” iyo “dhulow kaama kaco". Sida ugu dhawna loo caddeeyo xilliga doorashada baarlamaanku ka dhacayso dalka, lagana noqdo muddo kordhintii is magcawga ahayd. Waxay aniga ra’yigayga iila muuqataa in guurtida loo soo doorto habka baarlamaanka oo laga daayo qabiilka si looga xuubsiibto dhibaatada qabyaaladda.

In heshiisyada xukuumaddu ay la gelayso hay’daha caalamiga ay ku salaysnaadaan diinta iyo akhlaaqda ummadda, lagana warhayaa shaqaalaha ajaanibka ah (aan muslimiinta ahayn) iyo hawlaha ay hayaan. Wixii shaqo ah ee qaban karaan muwaadiniintuna aan loo oggolaan dad shisheeye ah.

Waxan aad u rajaynayaa inaad soo qori doontaan maqaalkaygan, Wa Billahi tawfiiq.

Prof. Siciid Aw Nuux xuseen- Hargeysa, Mobile Tel: 436456.

Top

Waxaa mahadleh allaha weyn ee subxanahu watacalaye inagu hanuuniyey dariiqa san, waxaa hoodo iyo nasiib leh, shacbiga reer Somaliland oo hibo iyo ayaan ilaahay u siiyey in ay dalkooga ku dabaalan hanaan dimuqradiyadeed, kana gudbaan nidaamkii qabiilaysiga, waxaa aan mahad balaadhan usoo jeedinaya commissionka dooroshooyinka qaranka ee Somaliland oo iyagu gutay hawshoodi shaqo, gun iyo gobonimo waxay ku mutaysan doonanna allaha weyn ee caadilka ah ayuunba ogaan kara, anigase waxaad iga mudantahiin hawshii balaadhnayd ee aad qaranka u qabateen amaan balaadhan oo aanan cidinaba u haynin raggan u xayndaaban tiirarka siyaasadeed ee dalka. Marka xigta waxaan Hambalyo u diraya XUSBIGA HADDA TALADA DALKA KU GUULAYSTAY EE UDUB iyo gudoomiyahiisa Daahir Riyaale Kaahin iyo Ku xigeenkiisa Axmed Yuusuf Yaasin, iyo dhamaan wajiyada ka dhex muuqda, waxaan leeyahay waar ragyahow xaq iyo xaqdaraba waxaad tallada hadda ugu guulaysateen allaha weyn ayaa og balse shacbigani hadda idinka wuxuu idiinka fadhiya inaad u qabataan hawlo qabyo ah oo aad iyo aad u farabadan, aafayeyna gabi wall oo dalkan Somaliland ku ceegaagan.

waxaan idin leeyahay waxaa idin sugaya shan sanno oo horleh oo u baahan hawl aad u adag oo aan u baahanayn in loo seexdo. seddex qodob oo muhiim ah ayaa la idinka raba inaad dalka u qabataan oo ugu muhiimsan oo kala ah:

1. Ictiraaf u Helidda Qaranka Somaliland.

2. Kobcinta iyo kor u qaadida dhaqaalaha iyo la dagaalanka musuq maasuqa aafeyey bulshada.

3. Dib u dhiska dhamaan agabyada iyo ilaha bulsho ee dalka oo dhan oo hadda dhamaanba bur bursan.

Mudane Madaxweyne Riyaale waxaa dalku sugaya inaad ka qaadato go,aan adag oo aan labac labaci ku jirin, mudane Riyaale adiga ayaa tallada dalka laguu doortay waxaana fiican inaad guntiga dhiisha iskaga dhigto sidii aad ugu dabaali lahayd dalka seddex qodob oo muhiim ah oo kala ah:

1. Dhisidda dawlad wadaag ah oo loo dhanyahay oo tayo leh lagana wada dhex muuqdo.

2. Wax ka bedelka siyaasadda Arrimaha dibadda ee Somaliland iyo weliba dhamaanba bedelidda wejiyada ka dhex muuqda wasaaradda arrimaha gudaha.

3. Go'aan adag oo meel mar ah oo adiga shakhsiyan lagaaga baahanyahay mararka qaarkood.

Qodobadaasi iyo qaar kale oo farabadan waa kuwo u muhiim ah dalka in loo qabto shanta sanno ee soo socota waana muhiim in aad ka fikirtaan adiga iyo la taliyayaashaada siyaasadeed iyo dhaqaalaba. Marka xigta waxaan halkani Hambalyo iyo guul ay soo hooyeen uga diraya Xisbga Kulmiye oo muujiyey geesinimo iyo hawlkarnimo aad iyo aad u miisan weyn oo aan cidina inkiri karin muujiyeyna sida miisanka leh ee dalka ay wax ugu leeyahiin, waxaan hambalyo iyo mahad uga diraya Mudane Axmed Maxamed Maxamoud Siilanyo waxaanan leeyahay Mudane dalkani waa dalkaagi, dadkuna waa dadkaagi, macnaha sidani u dhacday maaha in aan xusbigaaga taageero badan haysanin, balse waxa sidani u dhacday waa in laga helo xusbiga Kulmiye isku tiirsanaan iyo hawlkarnimo baaxadleh waxaanan kuugu baaqaya inaad ka shaqayso danta guud iyo ta gaar ahaaneed ee dalkeena somaliland, waxaanan leeyahay waxaa haboon hadda oo la soo gaadhay inaad hambalyo u dirto Madaxweyne Riyaale dhamaanteenna aynu ku daba faylo (go behind) dawladda hadda maxkamaddu ku dhawaaqday inay dalka ka taliso shanta sanno sidii dimuqraadiyaddu ku jirtay ee laguugu doortay inaad xilka kulmiye u maamushana ee laguugu hambalyeeyna aad ugu hambalyeyso una hibayso hawsha. waxaanan guntii iyo gabagabadii leeyahay ilaahay Somaliland ha ka yeello tii horumarta ee dadkeedu gaadhsiiyo halka ay higsanayso.

MOHAMED ABDI HASSAN (DIRIDHABA), KARACHI, PAKISTAN.

Top

Taariikhda Sooyaalka ah iyo wakhtiyadan isguraya ayaa nasiib maanta u keenay in Somaliland ay ka dhacdo Doorasho Nabadgalyo iyo ammaan buuxa wadatay taasna waa mid sharafteeda ay huwanyihiin umadda qaranimadda Somaliland jecel isla markaana huramarka leh. Hadaba go'aankii kama danbaysta ahaa ee ay maxkamada sare ku dhawaaqday waxuu ahaa go'aan runtii siyaasiyiinta qaarna naxdin u laha qaarna farxad huwiyey hadaba kii naxay iyo kii farxayba dalku wuu ka dhaxeeyaa.

Mud. Siilaanyo Dalkan Somaliland waxaad ka huwantahay Taariikh Dheer oo Dahab ah hadaba Mudane Siilaanyo iyo xisbigaaga maanta xaalada Somaliland ay marayso waa marxalad aad u fiican runtii dalku waa geed beeran oo jiil walba waraabin doonaan waxaa jirta in aydun soo saarteen in aydaan ku qanacsanayan go,aanka Maxkamada sare runtii arrintaasi waa arrin ka wayrixisay warwarna galisay dhammaan qurba joogayaasha somaliland, waayo kolay waxaa la sugayay labadiina xisbi kii loogu dhawaaqo maahee kan kale in laga helo tanaasul uuna dhawro danta guud hadaba xaaladan waxaa haboon hadii markii hore lagu dhawaaqay natiijadii komishanka oo aad ku qanciwaydeen oo aad tidhaahdeen maxkamadaanu u gudbinaynaa wixii dacwad ee cadaana eenu hayno oo maxkamadiina ku dhawaaqday xagay hadaba Salaadu ka xidhmi la dahay, waa la tartamaa waa lakala badiyaa markuu xisbigu tartamayay wuxuu filayay guul ama guul darro ayuunbay ahayd marna xisbigu kamuuu haysan xagga alle balanqaad ah in uu isagu badinayo.

Doorashadii dawladaha hoose waxaa laga badiyey xisbiyo la yidhi dibba uma jiraysaan waxaa hogaankooda sare ku jiray rag culus sida xisbiganba uga muuqdaan dhexdiisa raga culusi waxay soo dhaafi waayeen doorshadii dawladaha hoose, way samreen oo waxay ku samreen dalkooda quruxda leh hadaba Mudane, Siilaanyo maanta inaad samarto ayaa quruxbadan waayo ragga tii hore samray siyaasad iyo magacba waydun is leedihiin (Saleebaan-gaal) (Dr.Gaboose) & (Cumar Carte) intuba siyaasiyiin culus weeye midna xisbigiisa kumuu soo bixin hadaba Mud. Sharafta aad huwantahay kala dooro inaad mid ku darsato iyo inaad mid ka rido inaad mid ku darsato waa in aad u qabsoonto maxkamada oo aad ilaaliso danta guud danta ubadkaaga iyo qayrkood taasoo ah mustaqbalka somaliland, qancinla,aanta aad qanci la dahay waa mid warwargalinaysa qurbejooge iyo gudo joogaba, u hibee xisbigii badiyay adba in laguu hibeeyo waad jeclaan lahayde, danta guud ee dalku siduu ku horumarayo ka taliya, nin xil qaadayna eed qaad, maanta xil uun baa laga qaaday, sharaf ha iska tuurin ha is ku dayin in aad ku adkaysatid hadaladaa ah kuma qanacsani waayo taageero ay kaa rido mooyee taageero kuu biirin mayso, xisbiga kulmiye ha ilaaliyo taageeradiisa soo socta wakhtigu waa cararayaa oo doorashada danbe ha la sugo.

Mud. Madaxweyne Daahir Riyaale marka hore Hanbalyo marka xigta Madaxweyne ogow in aad tahay Madaxweynihii ugu horeeyey ee Distoor ku Yimaada ogowna in aad tahay Madaxweynihii ugu horeeyey ee Cod one man one vote lagu doortay Madaxweyne adoo huwan sharafta kii kaa codeeyey iyo kii kuu codeeyeyba maanta waxaanu kaa sugaynaa dhammaan aniga iyo inta ila qayr ahiba in somaliland aad wax ka badasho dawlada tayada daran ee kugu wareegsan ood samayso dawlad tayo leh oo raadisa ictiraafka somaliland ee u oomanyihiin danyarta cuna qabataysan. waxaa lagaa sugayaa waa in musuqmaasuq yaraado, in bulshada si is leeg loogu adeego, in laga sinaada maamulka, in la ilaaliyo xuquuqda dadka Somaliland ee ku aasaasan qabaailka kala duwan Gabooye ilaa Gurgure.

Mud. Rayaale soo gali maamulkaaga Xisbiyada Qaranka ee Kulmiye iyo Ucid si ay usii jiraan Xisbiyadan. Mud. Madaxweyne soo dadaji doorashada Barlamanka taas oo noqon doonta guusha hadhsan oo ah in madaxweyne dastuuriyii arin uu soo bandhigaa ansaxiyaan Barlaman dastuuriya se imika aan la hayn oo Barlamanku yahay Barlmana beelo ku dhisan. Mud. Madaxweyene dhaqdhaqaaqaagu ha ka muuqdo dawlad sare iyo mid Hooseba. Xasuuso Madaxweyne Qoomiyadii hogaankoodu xunyahay In aanay Muuqan, Se Qoomiyadii xun isla markaana hogaankoodu wanaagsanyahay in ay muuqato.

Mudane Madaxweyne saar awooda Cadaalada iyo Labada Wasaaradood ee kal ah Arimaha Dibada ood siiso Ninkii u qalma Xidhiidh fiican la leh Dibada raadin kara Ictiraaf buuxa, Wasaarada Arimaha gudaha ood siiso Ninkii u qalma kala dajinkara xaalad walba oo xamaasad leh maaha Sida Ismaaciil Nin Wax Qasa, sii Nin Dagan oo aqoonteeda leh bulshada dhaqi kara danta qaranka iyo maalka qarankana dhawraya.

Mud. Madaxweyne Baahi Baa loo Qabaa Maamul Wanaagsan oo tayo leh, ku soo dar Maamulkaaga Rag Alle ka cabsanaya. Mud. Madaxweyne Soo Koob Maamukaaga oo ka dhig wasiiro tiro yar si taladu u wanaagsanaato oo aanay u baahin. Mud. Madaxweyne Kasaar Maamulkaaga Wasiiru dawlayaasha Sasabada ah, Ka saar maamulkaaga wasiir ku xigeenada waayo looma baahna wasaaradiiba in ay lahaato Wasiir iyo Agaasime uun. Ilaahay ha kuu fudaydiyo Xilkaad Qaaday.

Dhammaan Taageerayaashii Kala duwanaa uu ucodeeyey Xisbiyadana mid baan ku soo gunaanadayaa oo ah shacabyohow wanaagsani dhammaan hal xisbi baa inaga dhaxeeye oo la yidhaah Somaliland aynu ilaashano Maahmaah baa ahayd (kii Hooyaday dumaalaaba waa adeerkay) imika Xisbigii Badiyaaba waa uun kii kale Udubna Kulmiye kama duwana Kulmiyena Udub kama Duwana waa laba xisbi oo labaduba Xisbiyada Qaranka Ah, xisbi waliba raga ku jiraa way soo mareen Talada Dalka oo waa kuwii shalay iyagu wada shaqaynayay Maantana iyaga uun baa Wada Shaqayn doona.

Gabo Gabo Shacabka Dahabka ahoow ilbaxnimadaada Siyaadi sidaad awalba Shookaanta ugu hayseen Siyaasiyiinta imikana ugu haya una hogaansama Madaxweynihiina Cusub ee Xalaasha ah.

Socotaye Sidii Roon Siilaanyoow Garo, Rayaaloow dawlad Tayo Leh iyo Dal Horu maray Haluguugu Yimaado 5 Sanno ee soo socta, insha allaahu
Guul iyo Gobonimo Somaliland.

Cumar Cabdi nuux, Calaydh2@hotmail.com, Helsinki, Finland.

Top

Juventus oo gacanta ku dhigtay markii 27aad Horyaalka Talyaaniga
Turin (Haatuf): Kooxda Juventus, ayaa sannadkii labaad oo xidhiidh ah ku guulaysatay Horyaalka Talyaaniga, kadib markii ay Sabtidii 2-2 ku barbaraysay kooxda Perugia, ciyaartaas oo ay ku ciyaarayeen garoonka Delle Alpi, taasina waxay ka dhigtay markii 27aad ee ay ku guulaysato Juventus Horyaalka Talyaaniga, iyadoo ay ciyaaraha sannadkan ee Horyaalka Talyaaniga ka hadhsan yihiin 2 ciyaarood kooxdiiba.
Kooxda kaalinta labaad ku jirta ee Inter Milan oo ahayd kooxda keliya ee fursadda u haysatay in ay kulasii loolanto Juventus Horyaalka, ayaa gurigeeda barbaro ku noqotay 1-1 kooxda Parma, taas oo ay ka faa’iidaysatay Juventus kuna hanatay horyaalka ka hor inta aanay dhammaan ciyaaraha xilli-ciyaareedkan Tartanka Horyaalka Talyaaniga Serie A.

Daqiiqadihii ugu dambeeyay wakhtiga rasmiga ah ee ciyaarta goolka barbardhaca ee kooxda Perugia, oo uu u dhaliyay Fabio Grosso ayaa hakad geliyay dabaal-degga munaasibaddan, kadib markii uu Marco Di Vaio uu ciyaarta ka dhigay in ay Juventus hogaanka ku qabsato 2-1 hal daqiiqo kadib markii ay qabtii labaad ee ciyaartu bilaabmatay. Qaybtii hore ee ciyaarta ayuu weeraryahanka Faransiiska ah ee u ciyaara Juventus, David Trezeguet, daqiiqadii 25aad u dhaliyay goolka hore ee Juventus, waxase isagu taa barbareeyay gooldhaliyaha amaahda kaga soo wareegay kooxda Juventus ee u ciyaarayay kooxda Perugia.

Laakiin, goolka barbar-dhaca ee uu keenay ciyaartoyga Grosso ee kooxda Perugia, ma samayn wax macna ah, kadib markii la maqlay warka ah in Inter la horjoogsaday oo ay barbaraysay kooxda Parma.

Ciyaartoyda kooxda Juventus ayaa dabaal-degga ka dhex bilaabay garoonka dhexdiisa, waxaanay ku dhex ciyaarayeen ka garoonka iyagoo lulaya calamo, taas oo ay mararka qaarkood u tagayeen dad caa’iladahooda ka mid ah oo ku sugnaa garoonka isuna hambalyaynayeen.

Iyadoo kooxda Real Madrid ay imanayso garoonka Delle Alpi maalinta Arbacada ee toddobaadkan, si ay ula ciyaarto is-aragii labaad ee ciyaaraha semi-finalka ee Tartanka Horyaalka Yurub, ayay kooxda Juventus ka dalbatay taageerayaasheeda in aanay u soo daadegin garoonka dhexdiisa, codsigaasna way ka aqbaleen.

Sidoo kale, tababaraha kooxda Juventus ayaa isaguna maskaxdiisa ku hayay ciyaarta ay la yeelanayaan Real Madrid, taas oo lagaga soo badiyay Juventus 2-1 ciyaartii is-aragii koowaad, waxaanu ciyaarta ka ciyaarsiiyay ciyaartoydiisa xagga hore ugu jira qaarkood, iyadoo uu ciyaartoyda qaarna aanu soo gelin ciyaarta sida Alessandro Del Piero iyo Pavel Nedved oo iyagu fadhiyay meesha ciyaartoyga raseefka ahi fadhiistaan.

Kooxda AC Milan oo iyada ay iskaga hor iman doonaan kooxda Inter Milan ciyaarta is-aragga labaad ee horyaalka Yurub maalinta Salaasadda toddobaadkan ayay qabatay ama horjoogsatay kooxaha diciifka ah ee Brescia, waxaana lagaga badiyay 0-1.

Guul ay gaadho kooxda Inter Milan, ayaa noqon lahaa mid uu sii socdo hirdanka horyaalka Talyaaniga toddobaad ama in ka badanba, laakiin markii ciyaarka reer Sierra Leone, Maxamed Kallon uu kooxda Inter u dhaliyay goolka ay hogaanka ku qabatay qaybtii hore ee ciyaarta kadib, Parma ayaa dhashatay goolkii ay ku barbaraysay, waxaana u dhaliyay gool-dhaliyaha hore ugu ciyaari jiray kooxda Inter, haddase u ciyaarta kooxda Parma ee u dhashay dalka Romania, Adrian Mutu.

Kooxda Inter haddii ciyaartan ku guulaysan lahayd waxa ay 6 dhibcood ka dambayn lahayd kooxda Juventus, iyadoo ay u hadhsan yihiin kooxaha laba laba ciyaarood, balse bardhacan ay gashay Inter waxa ay ka dambaysa kooxda Juve 8 dhibcood.

Kooxda Juventus ayaa iyadu dabaal-degeeda dib u dhigatay in yar mooyaane, waxaanay isla shalay ciyaartoydu soo galeen tababarkoodii si ay ugu diyaargaroobaan ciyaarta ay la yeelanayaan Real Madrid.
Dhinaca kale, ciyaartoyga kaalinta difaaca uga ciyaara kooxda Juvetus ee Ciro Ferrara, ayaa noqday ciyaartoyga keliya ee weli ka ciyaara Serie A ee toddoba jeer ku guulaystay Horyaalka Talyaaniga.

36-jirka Difaaca ka ciyaaraa waxa uu laba jeer kula guulaystay kooxda magaaladiisa ee Napoli sannadihii 1987 iyo 1990, ka hor intii aanu u soo wareegin magaalada Turin ee kooxda Juventus oo iyada kula guulaystay 5 jeer, uuna tababaraha ka ahaa Marcello Lippi.

Ferrara, waxa oo dhaafay oo uu ka horeeya ciyaartoyda reer AC Milan ee Paolo Maldini iyo Alessandro Costacurta, kuwaas oo iyagu lix jeer kula guulaystay kooxdooda horyaalka Talyaaniga.

Ciyaartoydii hore ee Juventus, Roberto Bettega iyo Gaetano Scirea oo sannadihii 1970 iyo hortaantii 1980kii ciyaaraha ka fadhiistay, ayaa iyaguna toddoba jeer ku guulaystay horyaalka Yurub.

Balse, rikoodhkaas waxa iyagu weli u horeeya oo haysta ciyaartoyda Giovanni Ferrari iyo Giuseppe Furino oo mid sideed jeer ku guulaystay.

 

Top

Waadiga Ciyaaraha.

Juventus oo gacanta ku dhigtay markii 27aad Horyaalka Talyaaniga
Turin (Haatuf): Kooxda Juventus, ayaa sannadkii labaad oo xidhiidh ah ku guulaysatay Horyaalka Talyaaniga, kadib markii ay Sabtidii 2-2 ku barbaraysay kooxda Perugia, ciyaartaas oo ay ku ciyaarayeen garoonka Delle Alpi, taasina waxay ka dhigtay markii 27aad ee ay ku guulaysato Juventus Horyaalka Talyaaniga, iyadoo ay ciyaaraha sannadkan ee Horyaalka Talyaaniga ka hadhsan yihiin 2 ciyaarood kooxdiiba. Kooxda kaalinta labaad ku jirta ee Inter Milan oo ahayd kooxda keliya ee fursadda u haysatay in ay kulasii loolanto Juventus Horyaalka, ayaa gurigeeda barbaro ku noqotay 1-1 kooxda Parma, taas oo ay ka faa’iidaysatay Juventus kuna hanatay horyaalka ka hor inta aanay dhammaan ciyaaraha xilli-ciyaareedkan Tartanka Horyaalka Talyaaniga Serie A.

Daqiiqadihii ugu dambeeyay wakhtiga rasmiga ah ee ciyaarta goolka barbardhaca ee kooxda Perugia, oo uu u dhaliyay Fabio Grosso ayaa hakad geliyay dabaal-degga munaasibaddan, kadib markii uu Marco Di Vaio uu ciyaarta ka dhigay in ay Juventus hogaanka ku qabsato 2-1 hal daqiiqo kadib markii ay qabtii labaad ee ciyaartu bilaabmatay. Qaybtii hore ee ciyaarta ayuu weeraryahanka Faransiiska ah ee u ciyaara Juventus, David Trezeguet, daqiiqadii 25aad u dhaliyay goolka hore ee Juventus, waxase isagu taa barbareeyay gooldhaliyaha amaahda kaga soo wareegay kooxda Juventus ee u ciyaarayay kooxda Perugia.

Laakiin, goolka barbar-dhaca ee uu keenay ciyaartoyga Grosso ee kooxda Perugia, ma samayn wax macna ah, kadib markii la maqlay warka ah in Inter la horjoogsaday oo ay barbaraysay kooxda Parma.

Ciyaartoyda kooxda Juventus ayaa dabaal-degga ka dhex bilaabay garoonka dhexdiisa, waxaanay ku dhex ciyaarayeen ka garoonka iyagoo lulaya calamo, taas oo ay mararka qaarkood u tagayeen dad caa’iladahooda ka mid ah oo ku sugnaa garoonka isuna hambalyaynayeen.

Iyadoo kooxda Real Madrid ay imanayso garoonka Delle Alpi maalinta Arbacada ee toddobaadkan, si ay ula ciyaarto is-aragii labaad ee ciyaaraha semi-finalka ee Tartanka Horyaalka Yurub, ayay kooxda Juventus ka dalbatay taageerayaasheeda in aanay u soo daadegin garoonka dhexdiisa, codsigaasna way ka aqbaleen.

Sidoo kale, tababaraha kooxda Juventus ayaa isaguna maskaxdiisa ku hayay ciyaarta ay la yeelanayaan Real Madrid, taas oo lagaga soo badiyay Juventus 2-1 ciyaartii is-aragii koowaad, waxaanu ciyaarta ka ciyaarsiiyay ciyaartoydiisa xagga hore ugu jira qaarkood, iyadoo uu ciyaartoyda qaarna aanu soo gelin ciyaarta sida Alessandro Del Piero iyo Pavel Nedved oo iyagu fadhiyay meesha ciyaartoyga raseefka ahi fadhiistaan.

Kooxda AC Milan oo iyada ay iskaga hor iman doonaan kooxda Inter Milan ciyaarta is-aragga labaad ee horyaalka Yurub maalinta Salaasadda toddobaadkan ayay qabatay ama horjoogsatay kooxaha diciifka ah ee Brescia, waxaana lagaga badiyay 0-1.

Guul ay gaadho kooxda Inter Milan, ayaa noqon lahaa mid uu sii socdo hirdanka horyaalka Talyaaniga toddobaad ama in ka badanba, laakiin markii ciyaarka reer Sierra Leone, Maxamed Kallon uu kooxda Inter u dhaliyay goolka ay hogaanka ku qabatay qaybtii hore ee ciyaarta kadib, Parma ayaa dhashatay goolkii ay ku barbaraysay, waxaana u dhaliyay gool-dhaliyaha hore ugu ciyaari jiray kooxda Inter, haddase u ciyaarta kooxda Parma ee u dhashay dalka Romania, Adrian Mutu.

Kooxda Inter haddii ciyaartan ku guulaysan lahayd waxa ay 6 dhibcood ka dambayn lahayd kooxda Juventus, iyadoo ay u hadhsan yihiin kooxaha laba laba ciyaarood, balse bardhacan ay gashay Inter waxa ay ka dambaysa kooxda Juve 8 dhibcood.

Kooxda Juventus ayaa iyadu dabaal-degeeda dib u dhigatay in yar mooyaane, waxaanay isla shalay ciyaartoydu soo galeen tababarkoodii si ay ugu diyaargaroobaan ciyaarta ay la yeelanayaan Real Madrid.

Dhinaca kale, ciyaartoyga kaalinta difaaca uga ciyaara kooxda Juvetus ee Ciro Ferrara, ayaa noqday ciyaartoyga keliya ee weli ka ciyaara Serie A ee toddoba jeer ku guulaystay Horyaalka Talyaaniga.

36-jirka Difaaca ka ciyaaraa waxa uu laba jeer kula guulaystay kooxda magaaladiisa ee Napoli sannadihii 1987 iyo 1990, ka hor intii aanu u soo wareegin magaalada Turin ee kooxda Juventus oo iyada kula guulaystay 5 jeer, uuna tababaraha ka ahaa Marcello Lippi.

Ferrara, waxa oo dhaafay oo uu ka horeeya ciyaartoyda reer AC Milan ee Paolo Maldini iyo Alessandro Costacurta, kuwaas oo iyagu lix jeer kula guulaystay kooxdooda horyaalka Talyaaniga.

Ciyaartoydii hore ee Juventus, Roberto Bettega iyo Gaetano Scirea oo sannadihii 1970 iyo hortaantii 1980kii ciyaaraha ka fadhiistay, ayaa iyaguna toddoba jeer ku guulaystay horyaalka Yurub.

Balse, rikoodhkaas waxa iyagu weli u horeeya oo haysta ciyaartoyda Giovanni Ferrari iyo Giuseppe Furino oo mid sideed jeer ku guulaystay.

Top