Hargeysa (haatuf) madaabis wasiiro xweynaha
jamhuuriyada Soomaaliland Daahir Rayaale kaahin ayaa shalay magacaabay
qaybtii ugu horaysay ee dawladiisa oo ka kooban 7 wasiir, kuwaasoo isugu
jira magacaabis cusub,dib-u-magacaabid wasiiro hore iyo wasiiro hore oo
laga badalay wasaaradihii hore loona badalay wasaarado kale.
Magacyada wasiirada uu madaxweynuhu magacabayna waxay kala yihiin:
axmed xaaji Daahir Cilmi waxa dib loogu magacaabay wasiirka Qorshaynta.
Edna Aadan Ismaaciil wasiirka arrimaha Dibada.
Maxamad siciid Gees, wasiirka kalluumaysiga iyo khayraadka Badda.
Ismaaciil Aadan Cismaan, waxa dib loogu magacaabay wasiirka arrimaha
Gudaha.
Cawil Cali Ducaale, wasiirka Maaliyada.
Ismaaciil Cumar Aadan(Boos), waxa dib loogu magacaabay wasiirka
Gaashaandhiga.
Maxamad xaashi Cilmi, wasiirka Ganacsiga iyo Warshadaha ,kuwaasoo markii
hore kala ahaa laba wasaaradood balse haatan la isku daray. Sida uu
sheegay war saxaafadeed uu magacaabistan ka soo saaray af-hayeenka
madaxtooyadu Cabdi idiris Ducaale waxa uu madaxweynuhu magacaabistan soo
saaray markii uu tix geliyey kartida, Aqoonta,iyo hufnaanta shaqo ee
xubnahan uu magacaabay isla markaana uu la tashaday waxgaradka ummada.
Balse warsaxaafadeedku muusheegin waxay xaaladoodu noqonayso wasiiradii
hore u hayn jiray wasaaradaha loo magacaabay wasiirada cusub laakiin waxay
u muuqataa inay xilkoodii waayeen lagana saaraay golaha wasiirada waxaana
ka mid ah wasiiradaa xilkoodii waayey:
1-Axmed Xuseen Oomane oo ahaa wasiirkii kaluumaysiga iyo khayraadka badda.
2-Rashiid xaaji Cabdillaahi oo ahaa wasiirkii Ganacsiga.
3-Axmed jaamac Bootaan (daaniye) oo ahaa wasiirkii Warshadaha. Inkasta oo
wasaaradihii ganacsiga iyo wershedaha wasiir keliya loo magcaabay, laakiin
wasaarada arrimaha qoyska oo ay wasiirad ka ahayd marwo Adna ma jirto cid
loo magcaabay, lamana cadayn inay sii jiri doonto.
Madaxweyne rayaale magcaabista liistada hor dhaca u ah golihiisa xukuumada
waxa kusoo kordhay laba xubnood, halka ay shanta xubnood ee kale ka mid
ahaayeen golihii xukuumada ee hore, islamarkaana waxay ka tirsanaayeen
xisbiga UDUB,laakiin labada xubnood ee kale waxay ku cusubyihiin golaha
xukuumada rayaale, inkastoo aanay cadaysan inay udub yihiin, balse waxay
ahaayeen kuwo loo tuhunsanaa inay xubno qarsoon ka yihiin. Madaxweyne
rayaale oo balanqaadkiisa marar badan ku cel celiyay inuu doonayo inuu soo
dhiso dawlad wadaag ah oo tayo leh, islamarkaana uu qorshaha ku darsan
doono cidkasta oo uu u arko inay dalka wax u qaban doonto, laakiin
liistada hordhaca u ah xukuumada rayaale ayaanay ka muuqan labadii xisbi
ee mucaaradka ahaa iyo wejiyo cusub tooni marka laga reebo labadaa xubnood.
Top
Guddiga Doorashooyinka Qaranka Oo Warbixin Ka Soo Saaray Hawlihii Ay
Soo Qabteen. |
Hargeysa (Haatuf):-Gudida doorashooyinka
qaranka ayaa warbixin ka bixiyay hawshii doorashooyinka madaxtooyada ee
dhowaan dalka ka dhacay, waxayna gudidu ka warameen baaxadii hawshaasu
lahayd iyo siday uga dabaasheen, isla markaana waxay soo bandhigeen shax
muujinaysa miisaaniyadii ay isticimaaleen iyo wixii kharash kasoo
hadhay,waxa kaloo ay gudidu ku baaqeen in lasoo dedejiyo hawsha
doorashooyinka baarlamaanka iyo in axsaabta laga caawiyo dhinaca
miisaaniyada si ay usii jiraan oo aanay u baabi'in.
Qoraalkaas warbixinta ah oo ay ku saxeexan yihiin todobada xubnood ee
gudida doorashooyinka qaranku oo ay kaga hadlayaaan arrimahaas wuxu u
qornaa sidan, “Sida laga warqabo waxay komishanka doorashooyinka qaranka
ku qaadatay muddo ku siman saddex bilood intii hawlgalka baaxadaa leh ee
la xidhiidha, doorashooyinkii madaxweynaha iyo madaxweyne xigeenka lala
soo baaxaadegayay.
Shaki kuma jiro in lagala kulmay turun-turooyin iyo caqabado badan oo aan
lasoo koobi karin. Hawlgalka doorasho waxay majaraha toosan ku
dhacday,markii si cilmiyaysan loo dejiyay barnaamijkii qorshe hawleed(plan
of action), kaasoo run ahaantii noqday hadafkii diirada lagu hayay, laguna
cabirayay goorkasta heerka amase marxaladda hawshu marayso,meesha xagal
daaco ka jirto ee sixitaan u baahan, waxa marag madoonto ah, in
barnaamijka qorsho hawleed ku hirgalay hanaankii farsamo iyo hawlgalkii
waqtiyaysnaa ee loogu talo galay, kaasoo aanay ka iman wax sarmaseegto ah
iyo dib u dhac tooni.
Iyadoo la wada ogsoon yahay heerka isgaadhsiinta dalku gaadhsiisan tahay,
xaaladda kala fogaanshaha masaafada goobaha codbixinta ee gobolada ,
awooda dhaqaalaha iyo tayada aqoonta hawlwadeenada doorashada ee laga heli
karo degmooyinka iyo gobolada. Duruufaha dabiiciga ah ee ku wareegsanaa
saaxadda doorashada, waxaas oo dhan waxa lagaga gudbay, tawfiiq Eebe,talo
midaysan iyo dedaal hagrasho la,aaneed, iyadoo arrimahaa looga midho
dhaliyay sidan;
Tababaradii hawlwadeenada doorashooyinka ee heer gobol, degmo iyo goobeed
oo ku qabsoomay xiligii loogu tala galay.
Cabbayntii agabka doorashada oo ka koobnaa 12 shay (item) oo ay ku jireen
kuwii xaasaasiga ahaa (sensative materials), waxa rarkoodii la fuliyay
xiligii loo qorsheeyay, iyadoo ay goob joog ka ahaayeen wakiilo ka socday
axsaabta siyaasiga ah.
Qaybintii sanaadiiqda codbixinta oo dhamaantood la gaadh siiyay goobihii
loogu talo galay, iyadoo aanu sanduuqna sanduuq dhaafin, shaanbadina
shaabad ku qaldamin.
Hawlwadeenadii goobaha codbixinta loo magcaabay oomid waliba heegan ku
ahaa goobtii loo xil saaray, doorashada ka hor.
Wakiilada axsaabta oo ka taya fiicnaa kuwii doorashadii hore, kana
faa,idaystay tababarkii loo fidiyay, kaasoo komishanku lahaa qorshaha loo
dejiyay, isla markaana xaadir ku ahaa goobihii axsaabtu u cayintay, laguna
soo dhoweeyay, inkastoo qaarkood ku kaceen xikasnima daro.
Komishanku isagoo xeerinaya hirgelinta doorasho xor ah oo xalaal ah (free
and fair elections), kana faa,idaysanaya waaya aragnimadii iyo duruustii
laga kasbaday doorashadii hore wuxuu dhaqan geliyay, isku bedelka
hawlwadeenada goobaha codbixinta degmooyinka, hawlgalkaas oo ku kacay
waqti qaali ah iyo kharash lacageed horaysay soo saray shalay liisto
hordhac u ah golihiisa xukuumada.
Top
Qaadka Ka Soo Degga Madaarka Djibouti Oo Sas Ku Riday Ciidamada
Maraykanka. |
Djibouti (Haatuf) Ciidamada maraykanka ka jooga
xeebta Djibouti ayaa xukuumadda Djibouti ka dalbaday in qaadka dhulka la
soo mariyo, ka dib markii ay u adkaysan waayeen sawaxanka iyo buuqa ka
dhasha qaadka ka soo dega gegada diyaaradaha ee Djibouti.
gaar ahaan arritani waxay aad u saamaysay sida la sheegay, kuwa degan
airport-ka dhiniciisa waqooyi ee xiga badda, oo lagu soo waramay inay sas
ku riday sawaxanka iyo buuqa ka dhasha marka uu madaarka Djibouti ka soo
dego xamuulka qaadku oo ka yimaada dalka Itoobiya.
Sida ay sheegayaan wararka ka imanaya Djibouti, diyaaradaha qaadka sida ee
ka keena Itoobiya oo ay ku kaltamaan shirkadaha diyaaradaha ee Ethiopian
Airline Air Djibouti soona gaadha madaarka ilaa 1-da duhurnimo ayaa
mashquuliya guud ahaanba adeegyada madaarka iyada oo ay halkaa isugu
yimaadaan dadka iyo gaadiidka daabula qaadka, taas oo ka dhigta madaarka
goob uu ka dhasho sawaxan iyo qaylo badan, taasoo sababtay sas iyo far-ka-naxa
ku yimid ciidamada maraykanka ee jooga Djibouti. Kuwaas oo ay tani ku
keentay inay galaan feejignaan iyo ilaalo dheeraad ah.
Sida la sheegay shakigu wuxuu ku sii kordhay intii ay soo baxeen wararka
sheegaya weeraro laga yaabo inay argagixisadu weeraro ka fuliyaan meelo ay
ka mid yihiin Djibouti iyo Kenya.
Wararku waxay intaa ku darayaan in ciidamada Maraykanku ay ka dalbadeen
dawladda Djibouti in qaadka la soo mariyo dhinaca dhulka, iyaga oo ku
balan qaaday inay bixinayaan kharash-ka ku bixi doona talaabadaasi, balse
ilaa hadda wax jawaab ah oo arrintaa ay ka bixisay dawladda Djibouti lama
sheegin.
Top
“Gunada Aanu Qaadanaa Waa $ 200, Dakhliga D. Hoosena Wuxuu Marayaa 30
Milyan Maalintii...” Warysi-Xasan Xaydh Oo Ka Tirsan Golaha Deegaanka
Hargeysa. |
Hargeysa (Haatuf): Xasan Xaydh oo ka tirsan
golaha deegaanka Hargeysa ee la soo doortay ayaa difaacay wax qabadka iyo
hawlaha ay hayaan golaha deegaanka ee Hargeysa isaga eedaha dhawaanahan
soo baxayey ee ku saabsan waxqabadkooda ku tilmaamay dacaayado ay
fidinayaan dad ujeedooyin gaar ah ka lihi.
Xasan Xaydh oo xalay u waramayey Haatuf waxa uu intaa ku daray in ilaa iyo
hadda hawlaha ay soo qabteen ay yihiin kuwo ay ugu talo-galeen hagaajinta
bilicda iyo qorshaha magaalada, hawshana ay u qabteen inay u adeegaan
dadkooda, ee aanay ujeedadoodu ahayn inay ka danaystaan.
“Anagu waxaanu u nimid meel albaabadu u xidhan yihiin, shaqaaluhu yahay
xad dhaaf, inta shaqaysa iyo inta kale ay isleegtahay, wax gaadiid ahi
aanu jirin, markii aanu nimid meesha ugu horeyn waxaanu isku daynay inaanu
nidaam u samayno, anaga oo shaqaalihiina dhinay 120 shaqaale ah, dakhliga
yoomkii waxaanu ugu nimid isaga oo ah 8 Milyan oo shilin maalintay ugu
badantahay siday yidhaahdeen raggii hore u joogay, waxaanuse maqli jirnay
dakhligeedu afartan milyan ka badan, balse dedaal aanu muujinay ayaanu
kaga baxnay, maantana dakhligu waxa uu marayaa yoomkii in ku dhaw 30
Milyan, inaanu ka sii kordhinana waanu ku rajo weynahay” ayuu yidhi Xasan
Xaydh isaga oo ka waramay sidii ay dawladda hoose ugu yimaadeen, iyo siday
waxa uga qabteen.
Isaga oo ka hadlaya dakhligaa kordhay waxay ku qabteen waxa uu yidhi
“Anagu dakhliga ummadda kamaanu cunin, ee waxna waxbaanu ugu qabanay,
waxna qorshaheedii ayaa socda, hawlaha aanu qabanayna waxa ka mid ah dib u
hagaajin lagu sameeyey qaar ka mid ah wadooyinka magaalada, kawaankii
xoolaha dib u hagaajintiisii ayaa socota. Waxa kale oo aanu wadnaa
qorshayntii magaalada, waxa kale oo aanu joojinay dhisashadii sharci
darrada ahayd, anaga oo rajaynayna in dhawaan uu isbedel ka muuqdo
Hargeysa. Waxa kale oo aanu ugu nimid xashiishka magaalada oo ay muddo
dheer aan laga gurin balse dadku maanta way arkayaan”.
Isaga oo ka jawaabaya su’aal ahayd sida ay sharciga ku tahay mushaharka ay
qorteen oo lagu sheegay Milyan iyo todoba boqol xubintii golaha ahba, waxa
uu yidhi “Arrintaasi waa mid la buun-buuniyey gaar ahaana jaraa’idka dalka,
oo uu ka mid yahay Cartoon-kii ku soo baxay Wargeyska Haatuf. Wax mushahar
ah oo aanu qaadanay ma jiro, balse waxa jirta guno ah laba boqol oo dollar
qofkii, laakiinse malaha dadku waxay doonayeen anaga oo lacag sharci darro
ah qaadana oo badhna ku qayilna, badhna mushahar ka dhigana. Halkii aanu
bishii mar ama laba ka fadhiisan lahayna waxaanu ka dhignay joogto, taasoo
ay sabab u tahay duruufta taala dawladda hoose inta ay wax iska bedelayaan.
Haddaanu nidhaahno fadhigii 50’000 shilin waxay noo noqon lahayd dhawr
Milyan, intaa aanu gunnada u qaadanaana waxay u dhigantaa marka loo eego
dakhliga dawladda hoose bishii maalin iyo badh, 29-ka kale ee soo hadhay
waxaanu ugu talogalay in dalka iyo dadka wax loogu qabto, ilaa inta aanu
sifaynayno musuqii soo jiray muddada 40-ka sano ah”.
Mar uu ka jawaabayey su’aal ah inay golaha deegaanka galeen dad u soo
shaqo tagay halkii ay ahayd in dad isku filan la doorto, taas oo ka mid
ahayd dhaliilaha loo jeediyo golaha deegaanka waxa uu yidhi “Dadka hantida
haystaa hawlahaa diyaar uma aha, oo toodiibay ku mashquulsanyihiin, iyaga
oo ka xishoonaya dawladda hoose, balse anagu waxaanu golaha u galnay
inaanu magaalada wax u qabano, anaga oo raacayna sida uu sharcigu dhigayo
isuna qaybinay qaybaha uu sharcigu dhigayo”.
Waxaanu beeniyey eedaynta ah inay golaha deegaanku qayb ka noqdeen
muranada dhulka oo ay isu qaybiyeen waaxaha, waxaanu sheegay in sharcigu
uu dhigayo inay noqdaan guddiyo qolaba meel qaabilsan tahay, sida dhulka,
maaliyadda,iwm. Qolaba waliba ay qabsato kuna mashquulsantahay hawsheeda.
“Dalka waxa dhisa dakiisa, dawladda hoosena waxay u baahantahay in ay
dawladda hoose wax la qabtaan oo ay ku caawiyaan wixii ay karayaan, ragga
na canaanayana waxaan leeyahay weli waxaan la idiin dirin xashiis baco iyo
saxaro u badan, habar fadhidana legdini la fudud,”
ayuu ku soo gabagabeeyey hadalkiisa Xasan Xaydh.
Top
Loolanka Madaxtinimada Somalia Oo Cirka Isku Shareeray Iyo Xubnaha Ugu
Cad-Cad. |
Muqdisho (W.Wararka): - Iyada oo ay haatan
gabaabsi ku dhawdahay mudadii sadaxda sannadood ahayd ee madaxtinimadii
shirkii carta loogu doortay C/qaasim Salaad Xasan ayaa haadan waxa socda
loolan loogu jiro cidii badali lahayd waxaana saaxada iskeenay ilaa 6
musharax oo kale oo tartan kula jira C/qaasim Salaad Xasan.
Sida ay sheegayaan wararka ka imanaya Muqdisho raga ugu muhiimsan ee la
loolamaaya C/qaasim waxa ka mid ah Xuseen Caydiid, Cabdi Nuur Darmaan oo
labaduba la sheegay inay sitaan jinsiyad Maraykan ah, waxa kale oo ka mid
ah C/laahi Yuusuf Axmed oo madaxweyne ka ah maamul Goboleedka Puntland, C/laahi
Axmed Cadaw oo ahaa musharixii ugu dhawaa ee la tartamay C/qaasim shirkii
Carta, C/raxmaan Jaamac Barre oo ay ilmaadeer ahaayeen Maxamed Siyaad
Barre ahaana wasiirkiisii Arimaha Dibadda muddo sannado ah.
Waxa kale oo liiska musharixiinta ku jiray Aadan Nuur Gabyaw oo doraad ku
geeriyooday Nairobi sidaana kaga hadhay liiska musharixiinta.
Dhamaan musharixiintani waxay ka qayb-qaadanayaan sida la sheegay
doorashada madaxtinimada Soomaaliya oo qorshuhu yahay in lagu doorto
shirka kooxaha Soomaalida uga Socda duleedka caasimada Kenya ee Nairobi
taasoo la sheegay inay dhici doonto 18 bishan June ee aynu ku jirno,
waxaase la sheegay inuu ka horayn doono barlamaan ay tiradiisu dhantahay
225 xubnood oo dooran doona madaxweynaha.
Waxaana la sheegay in natiijada tartanka madaxtinimada lagu dhawaaqi doono
horaanta bisha July oo ku began sannad guuradii 43aad ee markii ay
Soomaaliya ka xorawday gumaysigii talyaaniga iyo midawgii Somaliland &
Somalia 1960-kii.
Sida la filaayo C/qaasim Salaad Xasan waxa soo waajahday loolan adag oo
kaga imanaaya musharixiinta qaarkood waxaana farta lagu fiiqayaa rag ay ka
mid yihiin C/laahi Cadaw oo la sheegay inuu taageero weyn haysto isaga oo
hore u ahaa mudo dheer wasiirka maaliyada ee dawladii Siyaad Barre ka
dibna safiir ka noqday dalka Maraykanka taasoo uu hayey ilaa burburkii
dawladii Siyaad Barre ee 1991-kii.
C/laahi Yuusuf Axmed ayaa isna loolan adag ugu jira tartanka madaxtinimada
isaga oo ilaa 1998-kii ka haa madaxweyne maamul goboleedka Puntland lana
sheegay inuu xidhiidhka uu la leeyahay dawlada C/qaasim uu mudooyinkan
danbe sii adkaanaayey.
Xuseen Caydiid ayaa isna safka hore kaga jira loolanka isaga kacan ka
xaysta dawlada Itoobiya, waxayse raga siyaasada u kuur-gala sheegayaan
inay adagtahay sidii uu ugu guulaysan lahaa jagada madaxtinimada, taas oo
ay cilad uga dhigayaan isaga oo haysta jinsiyada Maraykanka, sidoo kale
waxa la mid ah Cabdi Nuur Axmed Darmaan oo isagu shalay isku magacaabay
inuu yahay madaxweynaha Somalia, taasoo aanay cadayn sida uu taageero ugu
haysto.
Arimahani waxay ku soo beegmeen wakhti gabaabsi tahay madaxtinimada C/qaasim
Salaad Xasan oo xilka si ku meel gaadh ah u hayey xilkaasi muddo 3 sanno
ah.
Top
Weerarro Cusub Oo Lagu Qaaday Ciidamada Maraykanka Ee Ciraaq. |
Baqdaad (W.Wararka):- ugu yaraan hal askari oo
maraykan ah ayaa dhintay lix kalena way ku dhaawacmeen ka dib markii
weerar algu qaaday ciidamada Maraykanka ee degan dagmada Faluuja ee ku
dhaw caasimada dalkaasi ee Baqdaad.
Siday sheegeen taliska ciidamada maraykanku waxay tani ku soo beegantay
iyada oo halkaasi ay u direen maraykanku ciidamo dheeraad ah oo suga
amaanka ka dib markii halkaasi ka dhaceen weeraro hore oo loo gaystay
ciidamada Maraykanka, ilaa iyo hada ma cada cida ka danbaysay weeraradaasi
oo baryahan danbe isasoo tarayey khasaraha ka dhashayna uu marba marka ka
danbaysa sii kordhayaan taasi waxay keentay in ciidamada maraykanku ay
xoojiyaan ilaalada ay ka wadaan dalkaasi iyaga oo sameeyey goobo cusub oo
ay ka kantaroolaan dhaqdhaqaaqa gaadiidka iyo dadkaba si ay uga
digtoonaadaan weeraro cusub oo loo gaysto ciidamada Maraykanka.
Dhinaca kale madaxweynaha Maraykanka ayaa booqday xarunta taliska guud ee
ay ku leeyihiin ciidamada Maraykanku Khaliijka Carabta oo ku taal Dalka
Qatar waxaanu sheegay in dagaalkii ay ku qaadeen dalka Ciraaq inuu ahaa
mid ay qiil u haysteen iyada oo sida uu sheegay ay dawladii Sadaam Xuseen
haysatay hubka halista ah ee wax gumaada dhawaana ay cadaymo arinkaa ku
saabsan soo dhigi doonaan.
Top
17-Askarta Ruushka Ah Oo Ku Dhintay Weerar Is-Miidaamin Ah. |
Moscow (W.Wararka): - Ugu yaraan 17 askari oo
Ruush ah ayaa dhintay ilaa 20 kalena way ku dhaawacmeen ka dib markii ay
weerar is miidaamin ah ku qaaday haweynay nafteeda hurtay gaadhi xamuul ah
oo ay lahaayeen ciidamada Ruushku goob ku taala jamhuuriyada Usitiya oo
80Km u jirta xuduuda jamhuuriyada Chechnya ee ciidamada Ruushku dagaalka
ka wadaan.
Sida uu sheegay Af-hayeen u hadlay wasaarada Difaaca ee Ruushku waxa uu
qaraxani dhacay ka dib markii ay gaadhiga ku soo dhawaatay haweynay xidhan
maryo cad-cad taasoo isku qarxisay, waxaana loo malaynayaa inay ahayd
nafteed hurto ka tirsan dagaalyahanka Chechnya ee halganka ugu jira
madax-banaani ay hesho jamhuuriyadaasi oo ay xoog ku haystaan ciidamada
Ruushku.
Top
“Masuuliyiinta Burco Waxay Iska Qaadeen Karaamadii La Huwiyay,”
Ismaaciil Aadan Madar, xubin Golaha Dhexe ee UDUB. |
Aniga oo tixraacaya war ku saabsan magaalada
Burco oo soo afjaray rabshada ka dhalatay dhul daaqsimeed laga qoday
Berked. Kaas oo ku soo baxay boga hore ee joornaalka Jamhuuriya
cadadkiisii 2090 kuna taariikhaysnaa 1-dii June, 2003.
Waxaan doonayaa inaan wax uga sheego sidaay dhacdadan xaqiiqo ahaan wax
uga jiraan. Masuuliyiintani waxay iska qaadeen karaamadii ka dib markii
iyaga oo 5 askari oo duub cas wata kaga habsaden muwaadin la yidhaahdo
Maxamed Caawiye, kaas oo bali yar oo gabood ah cabirkiisuna yahay 6mX6M
joogiisuna yahay ilaa ruuga ka qotay aqalkiisa sintiisa meel magaalada
Burco u jirta 100km xagga koonfureed.
Muwaadinkii baliiga qoday, ooridiisii iyo carruurtiisaba waxa lala dhacay
qori dabadii waxaana la gaadhsiiyey dhaawacyo halis ah oo ay la jiifaan.
Anigoo ka mid ahaa dad xaqiiqo raadis u tegay goobta wax ka dhacen oo ay
direen niman odayaal ahi, waxaanu soo aragnay inaanay jirin berked sida ay
sheegeen uu qotay dhibanuhu haba yaraatee. Annagu waxaanu goobtaas ku soo
aragnay bali yar oo aqalka sintiisa laga qoday.
Waxaanu kaloo soo aragnay oo ay nagu yidhaahdeen dadkii goob jooga ahaa
markii dhacdadu dhacaysay, “Sida yuhuudu falastiiniyiinta u gasho si la
mid ah ayaa loo galay qoyskan ka dib markii ay 48 saacadood ku
labadublaysnaayeen gaadhi weyn dushiisa iyada oo aan haba-yaraatee la
siinin wixii maxbuuska xaqa u lahaa”.
Waxa kaloo ay noo sheegeen dadkaasi goob jooga ahaa inuu ina Daahir-Qasiis
ninka la yidhaahdo oo ka mid ah golaha deegaanka Burco uu arrinkana isagu
hogaaminayey, uu ku yidhi maxbuuska isaga oo u jeeda beesha uu ka soo
jeedo “Iskaa daa Baliye xabaalaha ayaad birmidh u qaadanaysaan”. Taas oo
aan ahayn hadalkii ka soo bixi lahaa ruux masuul ah ummadda xil u haya.
Nimankan masuuliyiinta sheeganaya waxay kaloo karaamadii iskaga qaadeen
markay saxaafadda u tebiyeen been qaawan, waxayna ka dhigan yihiin awrkii
heeryadii cunay ka ilaalin lahayd waxyeeladda culayska aqalka lagu rari
doono geediyadda dhaadheer ee xiliga kaliisha.
Xaqiiqda biyo kama dhibcaanka ahi waxay tahay inay ku takri faleen
ammaanadii shacbiga u dhiibtay iyaga oo ku xadgudbay xuquuqda muwaadin aan
waxba samayn aan ka ahayn gabood kaa yar ee uu islahaa biyaha roobka aad
ka dhaansatid, iyada oo aanay jirin sharci xaaraantinimaynaya qodista
baliyada ha yaraado, hase weynaadee.
Marka la qiimeeyo waxyaabihii ay goobta ka lahaayeen oo runtii aan ku
haboonayn in wax caynkaas oo kale ah lagu qoro warbaahinta, taasoo fidmo
ka dhex abuurtay beelihii nabada ku wada deganaa jawigana ka dhigtay mid
cakiran. Masuuliyiintani waxay abuureen jawi colaaded oo ayna ugu
meermeeraysan karin cudur daarna u heli karin.
Magaalada Burco hadaynu u soo noqono iyo nawaaxigeeda waxa ka muuqda oo
jira baylaho iyo dayac fara badan sida dariiqyadii magaalada oo la degay
guryihii dawladu lahayd oo dayrkoodii la dhistay, qashinkii oo meel walba
tuulan, tuulooyin cusub oo fara badan oo meel kasta laga aasaasay oo la
qoday iwm.
Haddaba iyada oo ay waxaas oo dhami u yaaliin oo ay jiraan, sababta ay
masuuliyiinan isku beesha ahi intay waxaas oo dhan u garab mareen,
miskiinkan madheedh qalal ka qotay gaboodka yar si uu uga cabbo ugu
duuleen maxay tahay waa su’aale? Haddaan sacabka xeeladi ku jirin maxaa
habeenkii loo tumaa?
Guntii iyo gabagabadii nimankani waxay soo dhigeen qodxo aan wakhtigan loo
baahnayn in beelada nabadda ku wada deggan la dhexdhigo. Waxay soo aaseen
miinooyin haddaan laga gaadhin galaafan karta dad masaakiin ah. Mashruuc
bay soo fuliyeen aan la garanayn waxa ka dambayn doona. Mana jirto haba
yaraatee wax beelo ah oo is horfadhiyey ama kuwada hadlay arrintan
gaboodkan yar. Balse wuxuu ahaa filin uu aktar ka yahay ina Daahir Qasiis
ayna la jilayeen maayarka magaalada Burco iyo badhasaab ku xigeenka
gobolka Togdheer.
Sidaa darteed waxaan ra’yi ahaan ugu soo jeedin lahaa hay’adaha
nabadgelyada ee qaranku inay arrintan si firfircoon uga hawl galaan si loo
baajiyo dhibaato dhici karta. Waxaa kaloo u soo jeedin lahaa shacbiga reer
Burco, golihiisa deegaanka iyo dawladaba inay talaabada ku haboon ka
qaadaan masuuliyiintan sidii sharciga hortiisa loo soo taagi lahaa ka dib
markii laga xayuubiyo sharaftii ay huwanaayeen isla markaana lagala noqdo
kalsoonida la siiyey.
Top
ODHAAHDA AKHRISTAHA Doorashadii Xaq Ma U Dhacday? |
Xiligan aynu ku talo galay in aynu ka
talaabsano hab beeleedkii ayey xurgufta siyaasadeed keentay wer wer iyo
walaac aynu ka qabno in ay lunto wixii aynu ku soo tabacnay tobanka
sanadood. Haddii xal la waayo waxa imanaysa tilmaan aan hore u bixiyey(
Jamhuriya August 2,3,4 1999 Xayndaabka Nolosha ee Somaliland) oo ahayd in
inamaddii wax inoo bartay ay ku guul daraysteen hogaaminta bulshadda,
dabadeed sida diinku ugu noqdo qoloftiisa markuu xasilooni la’aan dareemo
ay ugu noqoto hanaanka qudha ee ay taqaanay oo ah qabiilka.
Doorashaddii dhacday Abriil 13dii 2003dii natiijadeedii muran iyo diidis
baa ka dhalatay.Aynu is waydiinee ma doorashada ayaa ah wax inagu cusub oo
aynu fahmi waynay, mise xaq darro ayey u dhacday?
Haddii ay xaq darro u dhacday yaa ka masuula? Ma gardiidnimaa cabashadda
Kulmiye mise garawshiiiyo ayey u baahan tahay?
Way adagtahay in aynu bixino jawaabo shaafiya dareenkeena. Shaki kuma jiro
in doorashaddu inagu cusbayd oo dhac-dhac badani ka imanayo, laakiin horaa
loo yidhi daacadi ma hungowdo; way samaan kartaa wixii gurac u dhacaa.
Dunida oo dhan way dhacdaa ku shubasho iyo cabashaba.
Laakiin ugu dhawaan si doorasho xalaal ahi u dhacdo waa in uu qabyo la’
yahay hanaanka dimuqraadiyadeed ee bulshadaasi. Taasoo macneheedu tahay in
saddexda hay’adood ee dimuqraadiyaddu wakiilatay uu mid waliba u madax
banaan yahay hawshiisa. Inkasta oo taasi jirto hadana siyaabo kale ayaa
loo hirgelin karaa doorasho lagu qanco. Saddex ka mid ah tilmaantaasi waa
in gudiga doorashooyinka magacaabistiisa loo dhan yahay, ta labaad in
doorashadda ay qabanqaabiso dawlad (care taker) aan ka qayb geleyn
tartanka doorashadda isla markaana aan ka tirsanayn xisbiyadda. Waxa kale
oo doorasho xaq ahi ku dhici kartaa dawladda markaa awooda haysa oo ay
aamin bideen dhamaan garabadda tartamayaaa.
Haddii dedaalkaasi yimaado wixii dhac dhac ah waa loo dulqaadan karaa.
Ugu horayn Somaliland waa dal curdin ah sidaa darteed, laguma dhiiran karo
in saddexda hay’adood kala madax banaanaayeen. Bishii Sebtembar 2002dii
iyo ka dibba waxaan soo jeediyey in talada dalka loo dhiibo dawlad
doorashadda abaabusha. Gudiga doorashadda magacaabistiisa wuxuu ahaa
saddex madaxweynuhu doortay laba Guurtida iyo laba xubnood oo xisbiyadda
mucaaridku ku bahoobeen. Marka la eego guurtida oo marwalba u garab
gorayeynaysay dhinaca madaxweynaha waxaa cad in aan miisaan cadaaladeed ku
jirin magacaabistii. Meesha ma oolin kalsooni la siiyey dawladda.
Gebegebadeena, hawlgalkii doorashadeenu ma dhamays tirnayn. Taasina ugu
yaraan waxay furaysaa in cid kastaa diidi karto natiijadda soo baxda.
Halkan waxaan ku saafayaa turxaanta ka dhalatay doorashaddii. Waxaan u
arkaa in dhamaan Ururka Udub, Kulmiye, Golayaasha, iyo Gudiga doorasaduba
ay masuul ka yihiin muranka ka dhashay natiijaddii doorashadda. Aan mid
mid u tilmaamo.
Guddiga Doorashooyinka.
Waxaa loo wakiishay in ay waddo cad kala mariyaan xisbiyaddii tar tamayey.
Go’aanaddii ay soo saareen waxaa ku jiray khaladaado ay qaar ku tilmaameen
mid madbaciya, iyo dheeraad, taasoo runtii ahayd mid si fudud loo hufi
karayey. Gudigu waxay soo gudbiyeen go’aan aan dhamays tirnayn. Go’aanadda
guddigu ka qaatay labada sanduuq ee tirsigoodu yahay 667 (Dhalaax) iyo 627
(Bali Calanle) ma sugna. Ka danbe waxay xuseen in aanay diidanayn
tirintiisa, taasoo ay u diidey nabadgelyo la’aan. Iyagoo aan tirin isla
markaana aan laalin (cancelled) ayey ku dhawaaqeen go’aankii. Ta kale may
sheegin jiritaanka sanduuq aan la tirin taasoo si fudud u bedeli karaysay
natiijadda ay ku dhawaaqeen.
Gudiga waxa isu raacday farsamo xumo iyo go’aan jileec. Runtii way ku
amaanan yihiin waayaha adag ee ay dhexgaleen iyo sida ay u hawl galeen.
UDUB.
Waxaa looga baahnaa xisbiga Udub in uu aad isu banbaaniyo, waayo wuxuu
adeegsaday awoodii iyo hantiddii qaran ee dhex dhexaadka u noqon lahayd
xisbiyadda. Waxay ahayd in adeegsigaas uu ku ekeeyo ka hor codbixinta
dabadeedna uu isnabo. Taasi waxay noqon lahayd geesinimo u hogaaminaysa
ugu yaraan garashadda dimuqraadiyadda oo ah bal in uu nasiibka ka qaado
doonista dadku codkooda ku bixinayaan. Hawlgalkii wasiirka arimaha guduhu
wuxuu ahaa faragelin qaawan markii uu yidhi in go’aanka maxkamadda sare
soo saaraysaa la mid yahay kii Guddiga Doorashaddu ku dhawaaqeen. Mid la
mid ahi waxay ahayd markii Wasiirka arimaha guduhu ka kacay goob ay
fadhiyeen gudiga doorashadda iyo labada xisbi. Xilgaas wasaaradda waxaa
lagu eedeeyey faro gelin goobihii sanaaduuqda loo qoondeeyey. Sidoo kale
qaylo dhaantii ay koox golaha wasiiradda ahi kula dhex dhaceen Shir
Gudoonka iyana waa markhaati kale sida uu xusay C/qaadir Jirde “Waxa
dhacday habeenkii berrito oo kale natiijada lagu dhawaaqayey ayaanu la
kulanay dad kacsan oo ragga qaarkood oo wasiiro ahi aad u fogaaday oo ay
taagnaayeen natiijada yaan lagu dhawaaqin oo Komishanku dembi buu galay ee
tallaabo ha laga qaado, waanu diidnay oo waxaanu ku nidhi Komishanka cid
la hadli kartaa ma jirto. Meesha wax miyir qaba waxaanu ugu tagnay
Madaxweynaha iyo Madaxweyne-ku-xigeenka.”
Qof waliba wuu is waydiin karaa haddii go’aanka Guddigu ahaa sidan uu u
soo baxay maxaa gil gilay wasiiradda? Miyeynaan odhan karayn wasiiraddu
guuldaro ayey ogaayeen? Taasoo iftiiminaysa in sida Kulmiye sheeganayo
natiijaddii la bedelay. Guud ahaan marka la soo duuduubo Udub wuxuu ahaa
“Gardaro garab og baan ahee ma garateen.”
KULMIYE.
Waxay u ekayd in Kulmiye iyo xisbiyaddii kale ee hadhayba ay ku hawl
galeen bal ku day. Runtii taasi ma xuma waxaanay leedahay in aad ku sii
talo gasho wixii ka yimaadaba in aad dhabarka uridatid. Kulmiye waxay
leeyihiin dhaliil taasoo ah is khilaafka wixii ay ku hawl galeen iyo
go’aanka ay maanta taagan yihiin. Dad badan baa qaba rayiga in Kulmiye
gaysto dacwadiisa Maxkamadda Sare iyo in uu go’aankeeda diido uu yahay mid
iska hor imanaysa. Waayo, waa halkii ugu saraysay meel loo noqdo wadanka.
Kulmiye wuxuu ku amaanan yahay iyadoo aan Guddiga Doorashaddu mar qudha
dhaliil u soo gudbin. Sidaas tarteed, kulmiye eed ku yeelan maayo
doorashaddii dhacday marka laga hadlayo sidii wax u dheceen aan ahayn
diidmadda oo u taal mid ay garowshiiyo ku heli karaan ama ku gardaran
yihiin.
Shir Gudoonka.
Sidii aynu ka maqalay shirgudoonka labada gole sababta u gaysay Komishinka
xiligii la sugayey natiijaddii doorashadda waxay ahayd cabasho ka timi
Udub waraysiga Hal adayg ee uu bixiyey C/qaadir “….waxa na soo geliyey
maaha cabsi aanu KULMIYE ka qabnay, runta ayaa wanaagsane ee waxay ahayd
cabsi aanu UDUB ka qabnay oo rag wasiiro ah oo ku talinaya Komishanku
yaanay hadlin ee afka ha la qabto leh aragnay, taas ayaa na keentay ee
cabsi aanu KULMIYE ka qabnay nama keenin.”
Marka la eego waayaha siyaasadeed ee Somaliland shir gudoonka guurtidu
wuxuu taageero buuxda la garab taagnaa madaxdii Udub ee kala danbaysay.
Hawl gal kaas oo ay qayb ka ahayeen isla markaana aan khusayn wuxuu qayb
ka yahay cabashadda Kulmiye ee natiijadda la bedelay. Sidii aan qoraal
hore ku tilmaamay kuwa ugu waawayn guurtida ayaa duudsiyay tartamayaashii
mucaaridka ka dib markay isku raaceen in dood laga soo jeediyo
telefishinka wadanka. Xubintaasi wuxuu is hortaagay in Rayaale qayb ka
noqdo doodaas. Golayaashu mar qudha go’aan kamay soo saarin awooda sharci
daradda ah iyo maalkii qaranka oo Udub ku ololaysay. Arimahaas oo dhami
waxay inoo hogaaminayaan in golayaashu faragelin ku sameeyeen natiijaddii
doorashadda ama ay gudan waayeen waajibkoodii.
Maxkamadda Sare.
Go’aankii maxkamaddu wuxuu ahaa mid duuduub ah. Aynu u fahanno maxkamaddu
in ay bixiso go’aanka kama danbaysta ah oo aanay jirin meel danbe oo loola
ciirsan karaa. Taasise ma aha in ay xukun hawaawi ah bixiso, waxa looga
fadhiyaa in go’aan kasta oo ay qaadataa uu waafaqsan yahay xeerka isla
markaana ay soo ban dhigtaa. Taasi ma dhicin, waxaa is waydiin leh markaa
kalsoonida laga qabi karo go’aanadeeda? Waxay qayb ka tahay garsoorka oo
ah hay’adda ugu liidata saddexda qaybood ee qaranimadeenu ku taagan tahay.
Markii Rayaale la wareegay xukunka waxaa la sugaayey in uu wax ka bedelo
waxaan candhuuftayda dib u liqay markuu keenay ninka maanta haysta
Maxkamadda Sare oo waxyar ka hor ka yimi Puntland oo uu masuul ka ahaa.
Qoraal aan soo saaray Aug 2002dii waxaan ku tilmaamay “Maantana madaxweyne
Riyaale inkastoo aynu soo dhawaynayno hawlgalka dib u habayneed ee
garsoorka, gudoomiyaha cusubi ma aha kii aynu uga fadhinay. Shalayto
fadhigiisu Puntland buu ahaa, dagaalna wuxuu kula jiray qarankeena marka
aan ka tago shakhsiyadda isaga dabqaadaysa mashriq iyo maqrib.
Waana iska cadaan in aanu ahayn masuuliyad qaranka u gar qaadi karta.” Eeg
Haatuf, Cadadki 142, Aug.21, 2002 ama internetka baadh (search Haatuf,
Cadadki 142, Aug.21).
Waxaan ku soo gebo gebaynayaa in aan maxkamaddu lahayn kufka iyo awooda ay
qaran ku kala saari karto. Raggii masuuliyaddaa qaban lahaa waxaa
xiniinyaha ka saaray dawladeenii laga soo bilaabo 1997kii. Imisa garsoore
ayaa iska casilay ama masuuliyaddii laga qaaday ka dib markii uu diiday in
uu gacan yare u noqdo dawladda.
Maxaa Xal ah.
Doorashaddii nashuushad baa la geliyey suuro galna ma aha in aynu siino
guusha nin xaq u leh iyo mid aan u lahaynba, waayo tabaabulshaheeda ma
hayno. Sida ugu fudud ee lagu dawoobi karaa waa iyadoo labada xisbi mid
tanaasulo. Ta kale badintu waxay u muuqataa hal dheeri (margin). Haddii
aynu odhon lahayn Kulmiye maxkamad baa xukunka ku ridey ee ha hibeeyo,
tooduna waxay taagan tahay geeridaba gabow baa ii kaday oo haddii
faragelin la’aani jiri lahayn in ay badin lahayeen, maxkamadna aanay
tagneen.
Dhinaca kale haddii maanta Rayaale ku dhawaaqo dawladda oo Udub cidna u
joojin waydo maadaama golayaashii iyo Maxkamaddiiba hareero taagan yihiin,
guul iilama eka saddex sababood dartood, Udub horay u dhaxal xumaysatay oo
wadanka maamulka may wada gaadhsiin. Ta labaadna, Somaliland cidi ma
aqoonsana, markaa way ka duwanaanaysaa dawladaha mucaaradkooda muquuniya.
Xataa kuwaa laftoodu waxay ku danbeeyaan bur bur ka bilaabma dhaqaale xumo
iyo xasilooni darro keenana guntiisa waynu ognahay. Aynu u fahamno
Somaliland mid ku dhisantay is ogolaansho iyo doonis shacab. Ta
saddexaadna, waa dabka hareeraha inaga shidan taas waxa aad u faahfaahiyey
C/qaadir Jirde: “Horta marka dawlad la dhisayo, dawlad, dawlad laga hoos
dhisi maayo, ee waxaynu taaganahay xaalad ay innagu xeeran tahay, oo la
leeyahay bisha Juun ee soo socota ayaa Soomaaliya laga dhisayaa dawlad
federal ah oo aynu [Somaliland] ka mid nahay. Waxaan aaminsanahay in
Somaliland lumisay fursad qaaliya sababtuna ay tahay hogaamiyayaashii
wadanku soo maray oo lagu calaameeyey musuqmaasuq iyo iyagoon hayn waddo
(vision) ay umadda ku hogaamiyaan. Taas waxa sii dhiiri geliyey
Baarlamankeena oo meesha ku hayey siiba Guurtida.
Waxaan soo jeedinayaa in wadanka gacanta loo geliyo dawlad doorasho
gaadhsiin ah (care taker) oo si wayn looga wada arinsaday. Somaliland
waxay leedahay dad badan oo wadaniyiin ah masuuliyad cadaaladeedna qaadi
kara, ha loo dhiibo dawladaas.
Yuusuf Goodir M. Bakistaan.
Email:goodir@yahoo.com
Top
Wargeysyada Caalamka ee
todobaadkan, Star Tribune. |
BBC_Wargeyska lagu magacaabo Star Tribune ee ka
soo baxa dalka Mareykanka ayaa qorey maqaal uu kaga hadlayey in dowladda
Mareykanku laga yaabo in ay Musaafuriso nin qaxooti ah oo Soomaali ah.
Wargeysku waxaa uu sheegey in Maxkamad racfaan ee ku taala Mareykanka in
ay xukuntey in la masaafuriyo, Keyse Jaamac oo ku noolaa Gobolka
Minnesota, waxuuna wargfeysku intaa ku darey in xataa aysan Soomaaliya ka
jirin dowlad shaqeyneysa ee ninkaa kala wareegta dowladda Mareykanka.
Wargeysku waxaa kale oo uu sheegey, in xukunkan musaafurinta ah uu si toos
ah u saameyn doono Keyse Jaamac oo kaliya, waxuun intaa ku darey in amar
lagu bixiyey in la musaafuriyo ninkan ka dib markii lagu helay danbi.
Hase yeeshee wargeysku waxaa uu sheegey in go'aanka si weyn loo la socodo
iyo saameynta uu ku yeelan karo Soomaalida kale ee iyana laga yaabo in
laga musaariyo dalka Mareykanka.
Wargeysku waxaa uu sheegey in dadka arrinta musaafurta ah ay u quseeso in
ay sheegeen, in aysan u cadeyn saameynta ay arrintani yeelan karto.
Hase ahaatee, Dad qareeno u ah Qaar ka mid ah Soomaalida ayaa sheegey in
arrintani ay walaac iyo jiho wareer ku dhalisey dadka Soomaalida ah ee ku
dhaqan gobolka Mennesota.
New York Times.
Wargeyska New York Times ee ka soo baxa dalka Mareykanka ayaa isna qorey
maqaal uu kaga hadlayo Islaamka iyo sida dadka aaminsan diintaa lagu
badali karo.
Wargeyska ayaa sheegey in dadka kala yimid dhowr State oo ka mid ah
Mareykanka in ay shir maalin socodey oo aqoon isweydaasi ahaa, ku yeeshey
magaalada Grove City ee Gobolka OHIO, waxayna kaga hadleen siminaarkaa
sida dadka Muslinka loogu jiidan karo diinta Islaamka.
Wargeysku waxaa uu soo xigtey nin macalin ah oo ka qeyb galey Siminaarka,
islamarkaana ah dadka dacwada masiixiyada fidiya oo ka yimid dalka Lebnaan,
in uu dalbadey in si naxariis leh loo dhaqmo muslinka. Waxuuna yidhi, sida
ku xusan wargeyska New York Times, mar kasta mulimiinta u muujiya kalgacal
iyo soo dhaweyn, hadiyadna u siiya kutubka masiixiga ee Biblka ee aad
sidataan.
Wargeysku waxaa kale oo uu soo xigtey haweyney la yiraahdo Pat Mc Evoy oo
xoghayn ka ah dugsiga sare ee Kolombus, oo tiri, wax yar baan ka aqaaney
Islaamka siminaarkan ka hor.
Wargeysku waxaa intaa ku darey in haweyneydaas oo ka shaqeysa school ay
dhigtaan ardey badan oo Soomaali ah, in marka ay dhex socoto Iskooka in ay
u argto qaxooti Soomaalida in uu waajib ka saaran yahay in ay la qeybsato
caqiidadeeda iyo waxa ay aaminsan tahay, Waxayna arrintaa barbardhigtey
sida uu qorey wargeysku New York Times, in haddii ay taqaano daawada
cudurka Kansarka, oo aysan u sheegin dadka qof bini'aadam ah oo sidee ah
ayaa ahey.
The people.
Wargeyska the People ee ka soo baxa dalkan Kenya ayaa daabacey warqad
furan oo uu u qorey gudoomiyaha Jaaliyada Soomaalida ee Kenya ee waqooyiga
Ameerika, madaxweynaha dalka Kenya, Mr Kibaaki.
Wargeyska oo daabacey warqadan bishii hore waxaa uu ku bilaabey , in cumar
warqadiisa uu ku yidhi, madane madaxwenaye waxaa sharaf iyo farxad ii ah
in aan warqdan furan kuu soo diro.
Waxaan marka hore kuugu hanbalyeenayaa adiga iyo xisbigaana Narc guusha
taariikhga ah ee aad ku guuleysateen doorashada dalka Kenya.
Marka intaa laga gudbo waxaa uu yidhi wargeysku warqada waxaa ku xunaa...in
Bishii Okober ee sanadkii 1987dii ayaa koox Soomaali Kenyan ah oo ka niyad
jabey habkii siyaasadeed ee xisbiga KANU ee dowladda ahaa ee ku dhisnaa
sinji faquuqa iyo siyaasada caburinta ah, ayaa waxaa ku dhashay in ay
sameeyaan xisbi lagu magacaabo Kenyan Democratic Party.
Xisbigaasi waxaa looga golahaa in uu doodo in la sameeyo isbadel
dimuquraadiyadeed.
Cumar waxaa uu u sheegey madaxweynaha in ururkoodii uu badashey magaca si
uu u kordho tirada dadka xubnaha ka ah, isla markaana ay meel marto
howlaha siyaasada ka madaxbanaan ee Ururka. Ururka waxaa loo bixiiyey baa
uu yidhi Cumar Jaaliyada Soomaalida Kenya ee Waqooyiga Ameerika.
Warqada Cumar waxay madaxweynaha ku wargalisey sida uu qorey wargeysku, in
dadka Soomaalida ah ee ku dhaqan Waqooyi Barri Kenya in lagu xukumayey
xukun degdeg ah oo ka baxsan dastuurka. Sharuucdaasna waxaa ku magac
yeeshey dowladdii madaxweynihii hore ee Moi.
Waxyaabaha ay dowladdaasi u sameysay Soomaalida Gobolka waxaa ka mid ahaa
iyadoo loo magacaabey nin Soomaali ah gudoomiyaha Gobolka.
Cumar waxaa uu warqadiisa ku talo siiyey madaxweyne Kibaaki sida uu
wargeyska People qorey in sidaas si la mid ah uu gobolka Soomaalida u
magacaabo nin Soomaali ah.
Taasina ma aha in loo arko in loo yareeyo dalabaad ka qabaa'ilka halkaa ku
dhaqan. Badalkeeda waa in loo arkaa in ay qeyb ka tahay nidaamka lagu
xalinayo mashaakilka u gaarka ah goboka Waqooyi Bari ee Kenya.
Cumar waxaa uu u sheegey madaxweynaha in gobolka Soomaalida oo qani ku ah
xagga xoolaha nool in dowladdii hore ee dalka ka talin jirey aysan waxba
ka qaban, waxuuna amaaney in uu la dhacey qorsha dowladiisu sheegtey ee la
xiriira gobolka.
Cumar waxaa kale oo uu warqadiisa ku xisay oo uu madaxweynaha u sheegey in
dowladda Kenya ay dowr wax ku ool ah ka qaadato xallinta siyaasada
miriqsan ee dalka Soomaaliya. Waxuuna ku soo gabagabeeyey warqadiisa in
dowladda aysan ka baaqsan dadaal kasta oo nabad loogu raadinayo dhibaatada
Soomaalida.
Top
Bush Oo La Kulmay
Ra'iisal-Wasaarayaasha Israa'iil Iyo Falastiin. |
BBC_Madaxweyne George W Bush ayaa rajo ka muujiyey mustaqbalka Bariga
Dhexe, ka dib markii uu Ra'iisalwasaarayaasha Israa'iil iyo Falstiin uu la
kulmey.
Hadalkiisu waxa uu si daran uga soo horjeedaa jawaabta cadaawaddu ka
muuqato ee ay soo saareen dagaalyahanada Falastiiniyiinta iyo Yuhuudda ku
nool deegaanka Israa'iil haysato.
Shirkan taariikhiga ah waxa uu dhammaadey iyadoo Israa'iil iyo Falstiinba
ay ku baaqeen in la taageero qorshaha caalamiga ee nabadda ee loo baxshey
'Road map'.
Labada Ra'iisalwasaare, kan Israa'iil, Ariel Sharon iyo kan Falstiin
Mahmoud Abbas oo loo yaqaanno 'Abu Mazen', wey taageereen qorshahan oo
odorosaya in la dhiso dowlad Falstiin leedahay oo si nabadi ku jirto u ag
deggan Israa'iil.
Dhinaciisa, Mr Bush waxa uu sheegey in ay jiri doonto koox Mareykan ah oo
dusha ka ilaalin doonta hirgalinta hindisayaasha qoprshaha nabadda.
Top
Cusbitaalka Madina Oo U Dabaaldegay
Sanad-Guuridii 3aad. |
Muqdisho (Haatuf): Waxaa todobaadkan xaflad
lagu maamuusayo sanadguuradii sadexaad ee kasoo wareegtay markii Isbitaal
madiina dib u howl galay lagu qabtay isla Isbitallak gudihiisa xafladaas
oo ay ka soo qeeyb galeen Taliyaha Booliska Gobolka banaadir iyo Wasiirka
Caafimaadka ee Dowlada ku meelgaadhka ah Dr. Dufle.
Sida uu ku soo waramayo weriyaha Haatuf ee Muqdisho Yaasiin Canjeex, Waxaa
warbixin dheer oo uga waramayo qaabka uu cusbitaalku u shaqeeyo kasoo
jeediyay Agaasimaha Cusbitaalka Madiina Dr Shekhdoon Salaad Cilmi, waxaana
uu agaasimuhu sheegay waqtigii dibloo furay May 28/2000, dadaal badan oo
uu sameeyay Agaasimuhu kuna guulaysteen inay Bishaas ay u suurta gashay in
cusbitaalku shaqo bilaabo ayadoo ay suuta galiyeen furista Cusbitaalka
Hay’ada laan qeeyrta cas ee aduunka, oo ilaa hadda gacanta ku haysa
bixisan 100/70 (boqolkiiba todobaatan) sodonka kalena waxaa soo saara
Cusbitaalka wxaana hay’adu bixisaa Dawada cusbitaalku iyo Mushaarka
Shaqaalaha Mudadaa 3 sano aha isbitaalak waxuu qabtay waxaa la jiifiyay
10.000 oo qof waxa qalin lagu samayay 12.000 qof waxaa lagu daweyay bukaan
socod 16.000 oo qof waxa Cusbitaalka dhexdiisa ku dhintay 800 oo qof oo
dhawac hub ah u badnaa waxaa dhiigoda HIV/IDS laga baray 3208 qof oo dhiig
ku deeqayay kuwaas oo 45 ka mid ah laga helay HIV taasoo u dhiganta 1%
qeybaha Cusbitaalka waxaay ka kooban yihiin Qeybta bukaan socodka qeybta
gargaarka deg dega ah qeybta saalada qalinka o.t qeybta naaxinta IGU qebta
qaklinka dumarka qeybta qalinka raga qeybta sheybarka qeybta raajada
qeybta farmashiga iyo qeybta kaabayaasha aqeya 8 daqtar 50 akal kaaliye 50
farsamiiqano Ciidanka nabad galyada oo ah 60 Askari oo boolis ah
Cusbitaalka waxa looga yimadaa dhamaan Gobolada koonfurta somaliya oo dhan
waxaa kaloo oo looga yimadaa Kilinka 5 naad ee Itoobiya iyo Gobolka
waqooyi Barri ee Kenya marka aad u fiirsato cusbitaalka iyo habka uu u
shaqeyo waxaad ka arkeysaa in kala danbeyin iyo nidaam uu ka jiro taasoo
aay ugu wacantahay maamulka Cusbitaalka oo si wanaagsan aad moodo in uu
isga xil saaray Agaasimaha isbitalka
Mar aan wax ka weydiiyay Agasimaha Cusbitaalka qof aan waxba heysan ee
xabadi ku soo dhacdo wax aay ka yelaan waxa uu ii sheegay Agasimuhu in aay
Daweyaan oo aay qalaan inta uu miiirsanayo iyadoo aan shuruud ku xidhnayn
ilaa inta aay ka sugayaan Eheladiisa inta aay ka yimadan hadii uusan awood
uusan laheyn aay cafiyaan hadii uusan wax dhaqalo ah haysan taasoo
Isbitalka koos gareysay in uu magic ku helo isla markaana dadku aay ku soo
dhiiradaan Agaasimaha cusbitalka Sheekh Doon Salaad Cilmi oo ka mid ahaan
jiray Jabhadiii ka soo horjeedi jiry dowladii la riday ee Maxamed Siyaad
Bare siiba Jabhadii SSDF markii danbana ku biiray Ururkii SNM markii laga
furay magalada Adisababa taasoo uu ii sheegay in uu ragbadan aay saxiibo
ahayen sida Maxamed Xaashi Dhamac Gaariye, Maxamed Mooge iyo Maxmed Xashi
cilmi taasoo uu u rajeynayo in uu maanatay wax qabadkii SNM isku badalay
Dowlad nidam iyo kala danbeyn leh isla markaana ugu hanbaleynayaa guusha
ay gadheen oo ay dooroshooyin ku qaban qabiyen guushii Aay SNM Hooyada u
aheyd.
Top
IFTIINKA
ISLAAMKA: Siiradii Rasuulka (SCW) Iyo Faafitaankii Islaamka,
Qaybtii: 5aad, Siciid I. Guraase. |
Qureysh markay tallaabo walba oo ay qaadday, oo
ay rabtey in ay dacwada islaamka ku joojiso, ay u suurtageli wayday,
dacwadii islaamkuna ay marba marka ka dambeysa sii fiideyso, dadka
raacayana sii badanayo, ninka ka dambeeyaana uu yahay Nabi Maxammed SCW oo
ay uga heybeysanayeen adeerkiis Abii-dhaalib oo ay hore ugu tageen waxna
aan ka qaban Nabi Maxammed ayey mar labaad ku noqdeen waxayna ku
yidhaahdeen "Abii-dhaalibow waxaad tahay nin oday ah oo sharaf
agtayada ka leh hadda ka horna waan kuu nimid annagoo kaaga dacwooneyna
wiilkaad adeerka u tahay, hase yeeshee nagama aadan qaban oo kaalintaadii
waad ka soo bixi weydey, haddaba ilaah baan ku dhaarannaye ku sabri mayno
mar dambe wuxuu nagu samaynayo wiilkaad adeerka u tahay, oo ah
aabbeyaashayo oo la caayo, ilaahyadayada oo wax laga sheego iyo
caqligayaga oo la duro, marka ama naga qabo ama noo daa",
Abii-dhaalib dacwadaas ay odeyaashu ula yimaadeen oo ka dhex taagan
wiilkiisa iyo tolkiis aad ayey u cusleysey, wuxuuna u yeedhay Rasuulka SCW
oo ku yidhi "adeer reer tolkaa waa ii yimaadeen sidaasayna i
yidhaahdeen baaqi yeel naftayda iyo naftaada, waxaanan awood u lahaynna ha
igu kallifin". Rasuulka SCW markuu dhegaystey fikraddii adeerkiis u
soo jeediyey, arkayna in adeerkiis ka soo dabcay mowqifkiisii hore ayna
dhici karto inuu ka baxo garabkiisa, cadaadiska tolkiis uga yimid awgiis
ayuu ku yidhi "adeer Ilaah ayaan ku dhaartaye ma awoodo in aan ka
tago arrinka la ila soo diray, markaasuu abii Dhaalib yidhi: "Ilaah
baan ku dhaartaye been ma sheegin wiilkaan adeerka u ahay weligiis e iska
noqdo".
Ka dibna Rasuulka SCW meeshii ayuu ka istaagay isagoo ilmo ay indhihiisa
ku soo joogsatay waayo arrinka uu maanta adeerkiis soo jeediyey waxaa
weeye in xaqa iyo diinta laga hadho oo kufri la raaco.
Abii-dhaalib markuu arkay go'aanka kama dambaysta ah ee uu Rasuulka SCW
qaatay ayuu u yeedhay oo ku yidhi "adeer Ilaah baan ku dhaartaye kuma
ay soo gaadhayso awooddoodu (dhibkoodu) ilaa ciidda la igu xabaalo ee
amarkaaga la jahar wax dhib ahi korkaaga ma ahaanayso, kuna bishaarayso
indhahaaguna ha ku qaboobaan sidaas".
Madaxyaweyntii qureyshee d markay arkeen Abii-dhaalib in aanu waxba ka
qaban arrinkii ay ula tageen, Nabi Maxammedna SCW uu weli ilaahyadoodii
iyo diintoodii uu ku sheegayo baadi uguna yeedhayo iney Ilaah kaliya
caabudaan ayey mar saddexaad Abii-dhaalib ku laabteen waxayna ku
yidhaahdeen "Abii-dhaalibow waxaad tahay nin akhyaar ah wiilkaagana
wuxuu samaynayo waad la socotaa, adiga laftaaduna nala diin baad tahay oo
m araacsanid diintiisa haddaba wiilkaan dadkiieennii kala geeyey oo
diinteennii ku ciyaaray noo dhiib aan kaa kaafinnee, (dilnee) adigana
waxaan kuugu beddelaynaa wiil kale oo uu dhalay Waliid abnu Muqiira oo la
yidhaahdo Cimmaara, oo ah wiil aad u fiican, marka qaado wiilkaas
noloshiisa iyo diyaadiisaba", Abii-dhaalib wuu ku qoslay wuxuuna
yidhi "ma waxaad iigu timaaddeen inaan wiilkiina idiin koriyo,
keygana aad dishaan", meeshiina waa lagu kala tegey.
DHIBAATOOYINKII QUREYSHI KU HAYSEY RASUULKA SCW.
Qureysh markii ay intaas oo tallaabo ah qaadeen, Nabi Maxammed SCW iyo
dacwadi islaamkana ay wax ka qaadi kari waayeen oo maalinba maalinka ka
dambeeya ay sii xoogeysaneyso, Nabigana SCW ay difaacayaan reerkuu ka
dhashay ee reer binu Haashim oo Abii-dhaalib u weyn yahay, ayey waxay
go'aansadeen iney Nabiga SCW ka takhalusaan. Abii-jahal oo ahaa
hoggaamiyihii qureysh ayaa qureysh la hadlay oo ku yidhi: "waad u
jeeddaan waxa uu Maxammed samaynayo, wuuna diidey xal kale inuu
arrintiisaa ku socdo maahee, Abii-dhaalibna inuu wax ka qabto wuu diiday,
haddaba ilaah baan ku dhaartaye haddaan arko Maxammed oo tukanaya intaan
dhagax soo qaato ayaan madaxa fujin oo aan kaga takhalusi, markaa
qureyshey ama reer binu Haashim ii dhiiba ama i difaaca", dadkii
qureysh waxay yidhaahdeen "waa ku difaacaynaa abal-xakam".
Abii-jahal maalin dambe ayuu arkay Rasuulka SCW oo tukanaya markaasuu
dhagax soo qaatay oo ku soo dhaqaaqay si uu u fuliyo go'aankiisii, sidii
loo dhowrayey inuu ficilkiisii fuliyo ayuu dib dib u soo boodey, markaasaa
la yaabay oo la yidhi "maxaa kugu dhacay", wuxuu yidhi
"waxaan arkay neef awr ah oo weligey wax luquntiisa oo kale leh aanan
arag, anigana igu soo dhaqaaqay", Rasuulka SCW wuxuu yidhi
"kaasi malaku Jibriil buu ahaa, hadduu Abii-jahal ii soo dhowaan
lahaana wuu dhufan lahaa".
Sidoo kale ninka la yidhaahdo Cuqbata ibnu abii Muceydh ayaa maalin arkay
Rasuulka oo kacbada ku tukanaya, markaasuu inta mara soo qaatey luqunta ka
geliyey oo ku ceejiyey, markaasaa Abuubakar al-siddiiq meeshii yimid oo ka
qabtey kuna yidhi "ma waxaad dileysaan nin yidhi
Rabbigey waa Allaah", markaasey qureyshtii meesha joogtey Abuubakar
ku jeesteen oo rifeen. Abuubakar waxaa meesha laga qaaday isagoo tacbaan
ah.
Arrimahaas oo dhan waxay ku tusinayaan in markey wax walba oo ay sameeyeen
ku joojin waayeen Ilaahay diintiisa afna wax kaga qaadi waayeen ay gacan
ula tageen Rasuulka SCW iyagoo ay ujeeddaddoodu tahay iney dilaan Nabi
Maxammed SCW oo ay joojiyaan Ilaahay diintiisa, Allese waa diiday.
La Soco.
Top